Emil Leyk
Z Wikipedii
Emil Leyk (ur. 17 lipca 1893 roku w Lemanach koło Szczytna, zm. 16 lipca 1972 roku w Olsztynku), działacz społeczności ewangelicko-augsburskiej na Mazurach, polski aktywista narodowy, z zawodu inżynier budownictwa, syn Bogumiła, brat Fryderyka i ojciec Wiktora Marka.
Urodził się w powiecie szczycieńskim w rodzinie mazurskiego działacza Bogumiła Leyka. Ukończył inżynierię budowlaną na uczelni w Monachium.
W 1919 roku zaangażował się w mazurski ruch polityczny, włączając się do pracy Mazurskiego Związku Ludowego. Ze względu na swą działalność został brutalnie pobity przez niemiecką bojówkę w Szczytnie, na skutek czego ponad miesiąc czasu spędził w olsztyńskim szpitalu.
Po przegranej opcji polskiej w plebiscycie z lipca 1920 roku opowiedział się za przynależnością Mazur do Niemiec na zasadzie autonomii językowo-kulturowej.
Okres dwudziestolecia międzywojennego spędził w głębi Rzeszy, gdzie pracował w swoim wyuczonym zawodzie.
W lipcu 1940 roku zmobilizowano go do Wehrmachtu, od września 1941 roku szefował lokalnej placówce wywiadowczej w okupowanej Grecji, w ramach której zajmował się obserwacją tamtejszego przemysłu. Podjął wówczas współpracę z greckim ruchem oporu oraz wywiadem angielskim.
Od stycznia 1942 roku przebywał w Warszawie, gdzie skontaktował się z bratem Fryderykiem - obaj działali przeciw niemieckiej okupacji. W 1943 roku przeniesiony do Danii, później do Monachium, gdzie doczekał wyzwolenia przez wojska amerykańskie.
Wrócił do Polski w 1945 roku, osiadł na Mazurach, gdzie zmarł w 1972 roku.
Ze względu na swą skomplikowaną grę w czasie II wojny światowej bywał nazywany mazurskim Klossem.
[edytuj] Bibliografia
- Ewangelicy w Polsce : słownik biograficzny XVI-XX wieku, Jan Szturc, Bielsko-Biała 1998
- Wróblewska Agnieszka, "Zgoda na wyjazd", Wydawca: "Iskry", ss. 223, ISBN 8320711789, Warszawa 1989
