D.W.Griffith

Z Wikipedii

D.W. Griffith, właściwie David Llewelyn Wark Griffith, również: David Wark Griffith, Dawid W. Griffith (ur. 22 stycznia 1875 w LaGrange w stanie Kentucky w USA, zm. 21 lipca 1948 w Hollywood w stanie Kalifornia w USA) – amerykański reżyser i producent filmowy z okresu kina niemego.

Do historii kinematografii przeszedł jako twórca wielkich epickich dzieł, często nawiązujących do nieodległej historii Stanów Zjednoczonych (np. Wojna secesyjna w latach 1861-1865). Wraz z Charlesem Chaplinem, Mary Pickford i Douglasem Fairbanksem był współzałożycielem pierwszej niezależnej wytwórni filmowej United Artists (1919). Nakręcił ponad pół tysiąca filmów (głównie jedno- i dwuaktówek), wypromował wiele gwiazd kina (m.in. Lillian Gish), zasłynął kontrowersyjnym filmem Narodziny narodu z 1915 roku. Jego następcy cenili go przede wszystkim za to, że jako genialny samouk był mistrzem opowiadania i filmowych środków wyrazu.

Spis treści 1 Biografia 2 Ciekawostki 3 Filmografia 4 Nagrody 5 Bibliografia 5.1 Polskojęzyczna 5.2 Anglojęzyczna 6 Linki zewnętrzne 7 Przypisy

[edytuj] Biografia

D.W. Griffith był synem emerytowanego pułkownika armii konfederatów, który walczył w czasie Wojny secesyjnej. Dorastał więc wraz z romantycznymi opowieściami o wojnie, którymi karmił go ojciec, a które później odcisną swe piętno w jego twórczości. Młody David próbował swych sił w wielu dorywczych pracach. Udzielał się też w wędrownej trupie aktorskiej. Swoją przygodę z filmem zaczął od dwóch niezbyt udanych ról statystów, a następnie poznał Edwina S. Portera – mistrza kina gatunku, który obsadził go w swoim filmie Rescued from an Eagle's Nest. Był rok 1907, a już w następnym Griffith sam stanął za kamerą i zadebiutował filmem Adventures of Dollie z Mary Pickford w roli głównej. Od tej pory zaczął masowo kręcić jednoaktówki i związał się na stałe z wytwórnią Biograph, stając się wkrótce jej czołowym reżyserem. W tamtym okresie realizował kilkadziesiąt krótkich filmów rocznie. Od 1912 roku studio zleciło mu reżyserię bardziej skomplikowanych i ambitniejszych dwuaktówek. Jednak i tutaj Griffith miał uczucie, że nie wykorzystuje w pełni swoich możliwości. Stąd też już w roku 1913 przeniósł się do wytwórni Mutual, gdzie zatrudniono go jako specjalistę od wielkich widowisk filmowych. Jednak do realizacji swojego pierwszego wielkiego dzieła założył własne studio. W porozumieniu z Thomasem Harperem Incem i Mackiem Sennettem powstało Triangle. W tych okolicznościach w 1915 r. został zrealizowany film The Birth of a Nation z Lillian Gish w jednej z głównych ról. Film rzeczywiście stał się wielkim wydarzeniem artystycznym i przyniósł ogromny dochód. Dzieło okazało się również sukcesem finansowym, oraz ugruntowało pozycję Griffitha jako mistrza, ale także wywołało pewne kontrowersje, bowiem poruszało drażliwe kwestie rasowe. Zachęcony niedawnym sukcesem Griffith nakręcił w 1916 r. Nietolerancję – ogromne epickie dzieło. Film nie przyniósł jednak ani spodziewanych zysków, ani uznania ze strony widzów czy krytyki. Zrażony nieco takim obrotem sprawy stworzył Broken Blossoms ponownie zatrudniając swoją ulubienicę – Lillian Gish. Ten mniej skomplikowany i sugestywnie opowiedziany dramat wzbudził zachwyt widzów i krytyków. Był rok 1919 i Griffith w porozumieniu z Mary Pickford, Charlesem Chaplinem i Douglasem Fairbanksem założył United Artists, a wspomniany wcześniej film był pierwszym jego dziełem dla tego studia.

Jako twórca dużych dzieł nie był już w stanie realizować tylu filmów co w poprzednich latach. O ile w roku 1919 nakręcił jeszcze 9 pełnometrażowych obrazów, tak przez całą dekadę lat dwudziestych było ich niewiele więcej (średnio 1-2 filmy rocznie). Nie mógł już dorównać swoim poprzednim sukcesom. Jeden z nielicznych wyróżniających się filmów tego okresu to Isn't Life Wonderful (1924), którego akcja rozgrywa się w Berlinie w okresie wielkiej inflacji. W roku 1928 Warner Bros. opatentował film dźwiękowy, a co za tym idzie – nastąpiło wiele zmian w samym podejściu do kinematografii.^[1] W 1930 r. D.W. Griffith po raz pierwszy spróbował sił w filmie z dźwiękiem. Choć stworzył dobry obraz, sam czuł pewną irytacje związaną z nowym wynalazkiem, bowiem jego subtelnie wypracowana technika opowiadania straciła nieco na znaczeniu. W roku 1931 stanął po raz ostatni za kamerą. Jego film, również dźwiękowy nie odniósł sukcesu, a rozgoryczony reżyser wycofał się z czynnego życia zawodowego. W roku 1935 otrzymał nagrodę Oskara za całokształt pracy reżyserskiej. Ostatnie lata swego życia spędził mieszkając samotnie w hotelu. Zmarł 21 lipca 1948 r. w karetce, która wiozła go do szpitala. Bezpośrednią przyczyną był krwotok mózgowy.

[edytuj] Ciekawostki

• Film The Birth of a Nation z 1915 roku wywołał ogromne kontrowersje ze względu na swoją jawnie rasistowską treść. Była to opowieść z czasów amerykańskiej wojny secesyjnej, dla której podstawą były dwie powieści Thomasa Dixona, Jr. – ówczesnego piewcy Ku-Klux-Klan. Biali mieszkańcy południa zostali tam przedstawieni jako prawi właściciele ziemscy, a czarni niewolnicy jako pełni dzikich instynktów burzyciele ładu. Murzynów grali odpowiednio ucharakteryzowani biali aktorzy (norma w tamtych czasach) i w związku z tym stworzyli postaci wyjątkowo stereotypowe. Pomniejsze role przydzielone Afroamerykanom nie miały znaczenia. Choć zamysłem reżysera wcale nie było stworzenie filmu rasistowskiego (chciał on ukazać pewne ciemne oblicze przemocy), to dyskusja nad filmem trwa do dziś. W 1993 r. film trafił do Narodowego Rejestru Filmów USA, choć towarzyszyły temu ogromne protesty przywódców czarnej społeczności.^[2] Niemniej jednak film był ogromnym sukcesem finansowym. Zarobił ogromną jak na owe czasy kwotę 20 mln dolarów.

• Nietolerancja z 1916 roku był najbardziej rozbudowanym scenograficznie filmem w dorobku Griffitha. Sala przyjęć babilońskiego księcia Belszazzara mieściła 5 tys. statystów. Monumentalne dekoracje górowały nad studiami Hollywood jeszcze przez 12 lat po zakończeniu realizacji. Powód był prosty: ich rozbiórka okazała się zbyt kosztowna.

• D.W. Griffith był też reżyserem o niespotykanym do tej pory rozmachu artystycznym. Nietolerancja w pierwotnej wersji miała aż 72 godziny projekcyjne. Reżyser w końcu ograniczył się do trzech. Film był tak długi, bowiem opowiadał jednocześnie aż cztery niezależnie dziejące się historie, z których każda nadawałaby się na długi serial historyczny. ^[3]
• D.W. Griffith często podpisywał swoją pracę najróżniejszymi pseudonimami. Można znaleźć filmy wyprodukowane przez niego na których podpisał się jako: Lawrence Griffith, Granville Hicks, kapitan Victor Marier, Irene Sinclair, Roy Sinclair, Granville Warwick albo Gaston de Tolignac. Jest to jeden z powodów dla których dziś ciężko opracować jego dokładną filmografię.
• Współcześni nazywali go: "Szekspirem ekranu", "człowiekiem, który odkrył Hollywood", "ojcem techniki filmowej". Jego przyjaciel, Charles Chaplin, powiedział o nim: "nauczyciel wszystkich nas". Lillian Gish miała dla niego tak wielki szacunek, że pomimo wieloletniej prywatnej znajomości, mówiła o nim "Pan Griffith". Swoją biografię nazwała "Filmy, Pan Griffith i ja".^[4]

[edytuj] Filmografia

Zobacz w osobnym artykule filmografia D.W. Griffitha

[edytuj] Nagrody

• 1935 r. (niektóre źródła 1936 r.) – Amerykanka Akademia Sztuki i Techniki Filmowej – Oscar za całokształt pracy reżyserskiej. Uzasadnienie przyznania nagrody w oryginale: 'For his distinguished creative achievements as director and producer and his invaluable initiative and lasting contributions to the progress of the motion picture arts.'
• 1938 r. – Amerykańskie Stowarzyszenie Reżyserów (Directors Guild of America) – Nagroda Honorowego Członka.
• D.W. Griffith ma też swoją gwiazdę na Alei Sławy na 6535 Hollywood Blvd.

[edytuj] Bibliografia

[edytuj] Polskojęzyczna

• Kronika Filmu, Wydawnictwo Kronika, Warszawa 1995.
• A. Garbicz, J. Klinowski, Kino, wehikuł magiczny, tom I, Kraków 1981.
• Jerzy Płażewski, Historia filmu, Książka i Wiedza, Warszawa 2005.
• Dawn B. Sova, 125 zakazanych filmów, Świat Książki, Warszawa 2006.
• Jerzy Toeplitz, Historia sztuki filmowej, tom I, Warszawa 1955.

[edytuj] Anglojęzyczna

• Michael Allen, Family Secrets: The Feature Films of D.W. Griffith, British Film Institute, London, 1999.
• Lillian Gish, The Movies, Mr. Griffith and Me (Englewood, NJ: Prentice Hall, 1969)
• Tom Gunning, D.W. Griffith and the Origins of American Narrative Film, University of Illinois Press, Urbana and Chicago, 1991.
• Robert M. Henderson, D. W. Griffith: His Life and Work (New York: Oxford University Press, 1972)
• Richard Schickel, D.W. Griffith: An American Life, Simon & Schuster, New York, 1984.
• Scott Simmon, The Films of D.W. Griffith, Cambridge University Press, Cambridge, 1993.

[edytuj] Linki zewnętrzne

• strona reżysera na Internet Movie Database (IMDb) (en)

Przypisy