Czerna Wielka

Z Wikipedii

Czerna Wielka
Ujściowy odcinek Czernej Wielkiej
Lokalizacja	Europa Polska
Źródło	Pogórze Izerskie, okolice Gierałtowa
Ujście	Bóbr Żagań
Długość	71,9 km
Powierzchnia zlewni	949 km²
Ważniejsze dopływy	Ziębina, Czerna Mała
Rzeki Europy

Czerna Wielka (przed 1945 niem. Große Tschirne, Großer Hammerbach) – rzeka w południowo-zachodniej Polsce, lewy dopływ Bobru o długości 71,9 km i powierzchni dorzecza 949 km². Płynie niemal równolegle do Kwisy w odległości ok. 3-10 km na zachód od niej.

Rzeka wypływa ze źródeł w Pogórzu Izerskim, na południowy zachód od wsi Gierałtów. Płynie Bory Dolnośląskie zasilana przez swoje główne dopływy Ziębinę i Czerną Małą (lewe). Na odcinku długości ok. 20 km – od ujścia Czernej Małej w Iłowej aż do ujścia do Bobru w Żaganiu – rzeka nosi nazwę Czerna.

Ważniejsze miejscowości nad Czerną Wielką: Parowa, Iłowa, Czerna, Żaganiec, Żagań.

W niestniejącej już wsi Nowoszów istniał zamek zwany Nowym Dworem lub Nowym Domem wybudowany na lewym brzegu rzeki około roku 1366 przez księcia świdnicko-jaworskiego i margrabiego Dolnych Łużyc Bolka II Małego. Pomiędzy rokiem 1368 a 1369 warownia i jej umocnienia zostały zniszczone na polecenie mieszczan zgorzeleckich przez wojska Związku Sześciu Miast w ramach walki z rycerzami-rabusiami (niem. Raubrittern). Widoczne jeszcze w ubiegłym stuleciu ślady po twierdzy Bolka Małego nie zachowały się do czasów współczesnych.

Brzegi rzeki stanowiły miejsce osiedlania się ludności na słabo zaludnionym terenie Borów Dolnośląskich. Od czasów średniowiecza rzeka była źródłem napędu – za pośrednictwem kół wodnych – licznie istniejących kuźnic i hamerni, powstałych w okolicy bogatej w pokłady rudy darniowej oraz drewna a także młynów wodnych czy krosien tkackich z napędem wodnym. Zasilała również w wodę istniejące do dziś w województwie dolnośląskim stawy hodowlane, m.in.:

Nazwa	Powierzchnia w ha	Objętość w mln m³	Współrz. geogr.
Urocze Dolny	21.5	0.323	51°19’35”N 15°16’15”E
Urocze Górny	19.8	0.297	51°19’19”N 15°16’14”E
Urocze Średni	23.6	0.354	51°19’07”N 15°16’18”E