Bank Japonii
Z Wikipedii
Bank Japonii (日本銀行 Nippon Ginkō) jest bankiem centralnym Japonii.
Spis treści |
[edytuj] Historia
Podobnie jak większość nowoczesnych instytucji w Japonii, Bank Japonii powstał podczas restauracji Meiji. Przed restauracją każde lenno posiadało własny pieniądz, hansatsu. Ustawa o Nowej Walucie wydana w 4 roku Meiji (1871) zlikwidowała je i wprowadziła jena, jako nową walutę opartą na systemie dziesiętnym. Wcześniejsze hany (lenna) zostały przekształcone w prefektury.
Utworzony system bankowy był wzorowany na utworzonym w USA podczas wojny secesyjnej Narodowym Systemie Banków. Jako pokrycie emitowanych banknotów wykorzystywano obligacje państwowe, które były emitowane w znacznych ilościach (służyły m.in do wypłaty rocznych pensji samurajom). W ramach tego systemu do 1867 powstało 153 ogólnokrajowych banków z prawem emisji banknotów. Taki typ systemu bankowego oraz wydatki związane z przebudową państwa i tłumieniem buntów (np. powstanie klanu Satsuma w 1868) doprowadziły do wysokiej inflacji. W 1881 pełniący rolę ministra finansów książę Matsukata rozpoczął przebudowę systemu bankowego, wprowadzając bank centralny wzorowany na belgijskim Banque Nationale de Belgique. Bank Japonii rozpoczął działalność w 15 roku Meiji (1882). Miał formę przedsiębiorstwa prywatnego, pozostającego jednak pod ścisłą kontrolą rządu. Otrzymał monopol na emisję pieniądza, a pozostałe banki przekształcono w banki komercyjne. Przepisy regulujące działalność banków wzorowano na rozwiązaniach angielskich. Bank Japonii wyemitował pierwsze banknoty w 1885 i pomimo niewielkich problemów (np. okazało się, że proszek konnyaku dodany do papieru jako zabezpieczenie przed fałszerstwem, uczynił z niego przysmak dla szczurów) była to udana emisja. W 1897 Japonia dołączyła do standardu złota, a w 1899 dawne "narodowe" pieniądze zostały oficjalnie wycofane.
Bank Japonii działa od tamtego czasu z krótką tylko przerwą w okresie okupacji aliantów po II wojnie światowej, gdy wprowadzono okupacyjną walutę i zrestrukturyzowano Bank w kierunku większej niezależności. Jednakże, pomimo znacznych zmian wprowadzonych w 1997 do Japońskiego Prawa Bankowego (日本銀行法), Bank Japonii jest krytykowany z powodu braku niezależności. Zależność ta wynika częściowo z Prawa. W artykule 4 zapisano:
- W uznaniu faktu, że kontrola walutowa i monetarna są składnikami ogólnej polityki gospodarczej, Bank Japonii powinien zawsze pozostawać w ścisłym kontakcie z Rządem i wymieniać z nim opinie, tak aby jego kontrola walutowa i monetarna harmonizowała z podstawowymi założeniami polityki gospodarczej rządu.
[edytuj] Zadania
Do zadań Banku Japonii należą:
- emisja banknotów i monet
- prowadzenie polityki pieniężnej
- nadzór nad systemem bankowym
- pośredniczenie w transakcjach pomiędzy instytucjami finansowymi (bank banków)
- działalność międzynarodowa
- pełnienie roli pożyczkodawcy ostatniej instancji
- kompilacja danych, analizy ekonomiczne i działalność badawcza
[edytuj] Siedziba
Główna siedziba Banku Japonii znajduje się z dzielnicy Nihonbashi w Tokio, w pobliżu dawnej kopalni złota (Kinza) i niedaleko słynnej dzielnicy Ginza, której nazwa oznacza "kopalnię srebra". Jest to neobarokowy budynek z 1896, zaprojektowany przez Tatsuno Kingo na wzór siedziby Narodowego Banku Belgii. Ze względu na położnie na uboczu w stosunku do szlaków turystycznych , za symbol banku uważana jest zwykle siedziba oddziału w Osace, korzystnie umiejscowiona w Nakanoshima.
Bank Japonii ma oddziały we wszystkich większych miastach w Japonii, a także przedstawicielstwa zagraniczne w największych centrach finansowych świata: w Londynie, Paryżu, Frankfurcie, Nowym Jorku, Waszyngtonie, Hongkongu i Pekinie.
[edytuj] Władze
Władze Banku Japonii składają się z prezesa, dwóch zastępców, do trzech audytorów wykonawczych, do sześciu dyrektorów wykonawczych oraz kilku radców (obecnie dziesięciu). Prezes i wiceprezesi są powoływani na pięcioletnią kadencję przez rząd, przy akceptacji obu izb parlamentu. Rząd powołuje także audytorów wykonawczych (czteroletnia kadencja).
Pozostałych członków rady wykonawczej wyznacza minister finansów na wniosek Rady Politycznej (odpowiednik polskiej Rady Polityki Pieniężnej). W skład Rady Politycznej wchodzą: prezes i wiceprezesi Banku oraz sześciu szeregowych członków. Rada wybiera swojego przewodniczącego (nie musi być nim prezes banku)
Prezes Banku Japonii (総裁, sosai) ma znaczny wpływ na politykę gospodarczą japońskiego rządu. Obecnie funkcję tą pełni pan Toshihiko Fukui, który zastąpił pana Masaru Hayami w marcu 2003.
[edytuj] Prezesi
- Shigetoshi Yoshihara (6.10.1882 - 19.12.1887)
- Tetsunosuke Tomita (21.02.1888 - 3.08.1889)
- Koichiro Kawada (3.08.1889 - 7.11.1896)
- Yanosuke Iwasaki (11.11.1896 - 20.10.1898)
- Tatsuo Yamamoto (20.10.1898 - 19.10.1903)
- Shigeyoshi Matsuo (20.10.1903 - 1.06.1911)
- Korekiyo Takahashi (1.06.1911 - 20.02.1913)
- Yataro Mishima (28.02.1913 - 7.03.1919)
- Junnosuke Inoue (13.03.1919 - 2.09.1923)
- Otohiko Ichiki (5.09.1923 - 10.05.1927)
- Junnosuke Inoue - second term (10.05.1927 - 1.06.1928)
- Hisaakira Hijikata (12.06.1928 - 4.06.1935)
- Eigo Fukai (4.06.1935 - 9.02.1937)
- Seihin Ikeda (9.02.1937 - 27.07.1937)
- Toyotaro Yuki (27.07.1937 - 18.03.1944)
- Keizo Shibusawa (18.03.1944 - 9.10.1945)
- Eikichi Araki (9.10.1945 - 1.06.1946)
- Hisato Ichimada (1.06.1946 - 10.12.1954)
- Eikichi Araki - second term (11.12.1954 - 30.11.1956)
- Masamichi Yamagiwa (30.11.1956 - 17.12.1964)
- Makoto Usami (17.12.1964 - 16.12.1969)
- Tadashi Sasaki (17.12.1969 - 16.12.1974)
- Teiichiro Morinaga (17.12.1974 - 16.12.1979)
- Haruo Mayekawa (17.12.1979 - 16.12.1984)
- Satoshi Sumita (17.12.1984 - 16.12.1989)
- Yasushi Mieno (17.12.1989 - 16.12.1994)
- Yasuo Matsushita (17.12.1994 - 20.03.1998)
- Masaru Hayami (20.03.1998 - 19.03.2003)
- Toshihiko Fukui (od 20.03.2003)
