Avro Vulcan
Z Wikipedii
Vulcan B.1 (B.2) | |
Vulcan B.1 |
|
Dane podstawowe | |
Państwo | Wielka Brytania |
Producent | Avro |
Typ | samolot bombowy |
Konstrukcja | metalowy średniopłat w układzie delta, bez usterzenia poziomego, skos skrzydeł ok. 50°, hermetyzowana kabina |
Załoga | 5-osobowa (dwóch pilotów, nawigator, operator radaru i operator urządzeń elektronicznych) |
Historia | |
Data oblotu | 31 sierpnia 1952 |
Lata produkcji | 1955-1965 |
Wycofanie ze służby | 1984 |
Dane techniczne | |
Napęd | 4 silniki odrzutowe Bristol Siddeley Olympus |
Wymiary | |
Rozpiętość | 30,18 m (33,83 m) |
Długość | 29,59 m (30,45 m) |
Wysokość | 8,07 m (8,28 m) |
Powierzchnia nośna | 330,80 m² (368,3 m²) |
Masa | |
Własna | 37 144 kg |
Startowa | 86 184 kg, wg innych źródeł 77 111 kg (92 534 kg) |
Osiągi | |
Prędkość maksymalna | 0,95 Ma - 1006 km/h (0,96 Ma - 1038 km/h) |
Pułap | 16 750 m (19 812 m) |
Zasięg | 4830 km (7400 km) |
Dane operacyjne | |
Uzbrojenie | |
bomba nuklearna lub 9534 kg bomb konwencjonalnych (21 bomb po 454 kg), 4 pociski przeciwradarowe Shrike, w wersji B.2A - pocisk Blue Steel | |
Użytkownicy | |
RAF |
Avro 698 Vulcan to brytyjski odrzutowy poddźwiękowy bombowiec strategiczny, skonstruowany w zakładach Avro (A. V. Roe), używany od 1957. Należał on do brytyjskich bombowców strategicznych serii "V".
Spis treści |
[edytuj] Projekt i prototypy
W 1947 brytyjskie Ministerstwo Obrony postawiło firmom lotniczym wymagania opracowania bombowca o prędkości 930 km/h, pułapie operacyjnym 15 000 m, zasięgu 5500 km i udźwigu bomb 4500 kg. Prace podjęto w firmach Avro, Vickers i Handley Page. Doprowadziły one następnie do powstania trzech bombowców serii "V" - Vickers Valiant, Handley Page Victor i Avro Vulcan.
W zakładach Avro, prace projektowe zostały rozpoczęte jeszcze przez zmarłego w katastrofie w 1947 głównego projektanta Roya Chadwicka. Wybrał on dla swojego projektu niekonwencjonalny wówczas układ delta. Układ ten przetestowano na zbudowanym w 1948 pomniejszonym jednomiejscowym samolocie eksperymentalnym Avro 707, oblatanym 4 września 1949. Pierwszy prototyp pełnowymiarowego bombowca, który otrzymał oznaczenie Avro 698, został ukończony i oblatany 31 sierpnia 1952. W następnym roku nadano mu nazwę Vulcan. Układ delta zapewniał mu zwartość konstrukcji i dużą manewrowość, przy dobrych własnościach lotnych przy prędkościach okołodźwiękowych.
[edytuj] Służba
Pierwszy samolot seryjny wersji Vulcan B.1 (Bomber Mark 1) został oblatany 4 lutego 1955. Królewskie Siły Powietrzne (RAF) otrzymały pierwszy egzemplarz samolotu numer XA897 w lipcu 1956, w październiku jednakże uległ on katastrofie na lotnisku w Londynie. Kolejne samoloty były dostarczane już do jednostek bojowych od lipca 1957, najpierw do 83. Dywizjonu. Od 1960, 28 samolotów B.1 zostało wyposażonych w nowsze silniki Olympus 104 i urządzenia przeciwdziałania radioelektronicznego (ECM), otrzymując oznaczenie B.1A.
W 1960 wszedł do służby wariant B.2, miał on nieco większe skrzydła, mocniejsze silniki i lepsze osiągi od B.1. Otrzymał też bogatsze wyposażenie przeciwdziałania radioelektronicznego. Odróżniał się on wyraźniejszymi wgięciami na krawędzi natarcia skrzydeł w celu zmniejszenia turbulencji i wydłużonymi wygiętymi końcówkami skrzydeł. Ostatni Vulcan został dostarczony w styczniu 1965, wyprodukowano ich łącznie 134 sztuki (45 sztuk B.1 i 89 sztuk B.2, w tym 26 B.2A). W 1973, 8 samolotów zostało przebudowanych na samoloty rozpoznawcze Vulcan B.2(MRR) (lub SR.2).
[edytuj] Arsenał nuklearny
Jako część brytyjskich sił odstraszania nuklearnego, Vulcan początkowo przenosił pierwszą brytyjską bombę atomową Blue Danube o mocy 20 kiloton. Następnie stosowano bombę wodorową Yellow Sun (moc 500 kt - 1 Mt) lub mniejszą taktyczną bombę atomową Red Beard (moc 15-25 kt). Od 1961, 26 Vulcanów wersji B.2A zostało uzbrojonych w pocisk rakietowy powietrze-ziemia Blue Steel z głowicą nuklearną. Samoloty z tymi pociskami osiągnęły gotowość w lutym 1963. Kiedy w 1969 wycofano pociski Blue Steel, a program ich zastąpienia przez pociski Skybolt ALBM został anulowany, pozostały jedynie samoloty uzbrojone w bomby, aczkolwiek bomby nie były już wówczas skutecznym środkiem odstraszania nuklearnego. W tym okresie wycofano również samoloty wersji B.1A.
Od 1963, na skutek wzrastającej skuteczności rakiet przeciwlotniczych przeciw celom na dużej wysokości, charakter misji Vulcanów zmienił się z szybkich lotów na dużym pułapie na loty nad ziemią, z omijaniem przeszkód terenowych. Samoloty wówczas otrzymały efektowny dwukolorowy kamuflaż szaro-zielony.
[edytuj] Bombowiec konwencjonalny
W 1966 Vulcany dostosowano także do roli bombardowania konwencjonalnymi bombami. Mogły one przenosić 21 bomb o masie po 454 kg. Jedyne bojowe zastosowanie Vulcanów miało miejsce w 1982 podczas wojny o Falklandy z Argentyną. Vulcany wówczas wykonały 7 lotów bojowych z Wyspy Wniebowstąpienia w celu atakowania lotniska i radaru w Stanley na Falklandach bombami i pociskami przeciwradarowymi Shrike. W tym czasie były to najdłuższe loty bojowe na świecie, o długości aż 6300 km w jedną stronę, wymagające wielokrotnego tankowania w powietrzu przez tankowce Victor. Operacje te nosiły kodową nazwę "Black Buck" od 1 do 7; pierwsza misja miała miejsce z 30 kwietnia na 1 maja. Ataki te miały wprawdzie znaczenie głównie psychologiczne, nie militarne, udowodniły jednak możliwość zaatakowania w ten sposób Argentyny. Szósta misja skończyła się przymusowym lądowaniem w Brazylii z powodu braku paliwa. Podczas wojny o Falklandy przebudowano (w krótkim czasie 51 dni) także 6 Vulcanów na powietrzne tankowce Vulcan K.2.
Ostatni operacyjny dywizjon Vulcanów został rozwiązany w marcu 1984, kilka sztuk latało jeszcze później w celach pokazowych. Vulcan był pierwszym bombowcem odrzutowym w układzie delta. Obecnie w muzeach na świecie pozostaje 21 Vulcanów.
[edytuj] Opis techniczny
Metalowy średniopłat w układzie delta, bez usterzenia poziomego. Skos skrzydeł ok. 50°. Załoga 5-osobowa w ciśnieniowej kabinie z przodu (dwóch pilotów, nawigator, operator radaru i operator urządzeń elektronicznych). Obaj piloci dysponują fotelami katapultowymi. Uzbrojenie w komorze bombowej w kadłubie (pocisk Blue Steel częściowo wystawał z komory).
Napęd: 4 silniki odrzutowe Bristol Siddeley Olympus umieszczone u nasady skrzydeł, wloty powietrza w skrzydłach. Stosowano silniki: Olympus 101 (ciąg 4990 kg), Olympus 102 (ciąg 5443 kg), Olympus 104 (ciąg 6123 kg) - wersja B.1; Olympus 201 (ciąg 7711 kg) - wersja B.2 i B.2A; Olympus 301 (ciąg 9072 kg) - wersja B.2.
[edytuj] Linki zewnętrzne
- The Avro Vulcan V Bomber (en)
- Szczegółowa historia (en)
- Vulcans in Camera (en)
- Vulcan (en)
- Zdjęcie satelitarne Avro Vulcan w Woodford (Google Earth)
- Zdjęcie satelitarne Avro Vulcan w Blackpool (Google Earth)
Samoloty myśliwskie | |
---|---|
Spiteful • Wyvern • Meteor • Hornet • Vampire • Venom • Sea Vixen • Sea Fury • Sea Hawk • Hunter • Harrier • Attacker • Scimitar • Swift • Javelin • Lightning • Tornado |
|
Samoloty bombowe | |
Samoloty patrolowe | Samoloty rozpoznawcze i walki radioelektronicznej |
Gannet • Seamew • Nimrod • Shackleton |
Varsity • Comet |
Samoloty szturmowe | Samoloty transportowe |
Varsity • Andover • Belfast • Hastings • Valetta • Beverley • Argosy • Britannia • VC-10 |
|
Samoloty szkolno-treningowe | Śmigłowce i pionowzloty |
Prentice • Provost • Gnat • Bulldog • Hawk |
Sycamore • Wasp • Whirlwind • Wessex • Sea King • Belvedere • Lynx |
Konstrukcje doświadczalne i prototypy | |
BAC TSR.2 |