Akcent ostry
Z Wikipedii
| Á | á |
| Ć | ć |
| É | é |
| Ǵ | ǵ |
| Í | í |
| Ḱ | ḱ |
| Ĺ | ĺ |
| Ḿ | ḿ |
| Ń | ń |
| Ó | ó |
| Ṕ | ṕ |
| Ŕ | ŕ |
| Ś | ś |
| Ú | ú |
| Ẃ | ẃ |
| Ý | ý |
| Ź | ź |
| Ǽ | ǽ |
| Ǿ | ǿ |
Akcent ostry (´, akut) - znak diakrytyczny w postaci ukośnej kreski wznoszącej się od lewej do prawej (np. τό). Stosowany w alfabecie łacińskim, cyrylicy tylko do oznaczania akcentu i w alfabecie greckim tylko w samogłoskach.
Spis treści |
[edytuj] Przyporządkowanie fonetyczne
[edytuj] Samogłoski
W przypadku samogłosek ten diakryt oznacza wydłużenie (á [aː]) lub przykładany do niej akcent np. hiszpańskie ánimo ['ɑ.ni.mo] (nastrój, duch), animo [ɑˈni.mo] (witam) i animó [ɑ.ni.'mo] (powitał). Inne miejsce litery Á świadczy o zmianie znaczenia wraz ze zmianą akcentu.
Ten diakryt może zmieniać stopień otwarcia samogłoski, np. è [ɛ] i é [e] oraz ò [ɔ] i ó [o] w katalońskim i włoskim. Również w języku francuskim akut (fr. accent aigu), zapożyczony z pisowni greckiej, używany nad literą e (np. l'été), oznacza zmianę barwy samogłoski.
[edytuj] Jako oznaczenie tonu
W niektórych językach służy również do oznaczania sylaby akcentowanej wypowiadanej w intonacji wznoszącej. Termin pierwotnie stosowany w odniesieniu do greki klasycznej (akcent toniczny w języku greckim już w starożytności został zastąpiony akcentem dynamicznym). Akcent akutowy spotykany był także m.in. w języku prasłowiańskim.
[edytuj] Spółgłoski
W języku słowackim litery Ĺ i Ŕ to wydłużone odpowiedniki L i R, które zachowują się w niektórych wypadkach jak samogłoski. W języku dolnołużyckim Ŕ oznacza miękkie r, np. cołnaŕ : (dopełniacz) cołnarja - pol. czółnarz.
W języku polskim i w łacince białoruskiej litery Ć [ʨ] Ń [ɲ] Ś [ɕ] Ź [ʑ] to zmiękczone odpowiedniki C N S Z.
[edytuj] Użycie
- Język polski: Ć Ń Ó Ś Ź i łacinka białoruska: Ć Ń Ś Ź.
- Język czeski, język islandzki: Á É Í Ó Ú Ý i język słowacki: Á É Í Ĺ Ó Ŕ Ú Ý
- Język górnołużycki: Ć, Ń, Ó
- Język dolnołużycki: Ć, Ń, Ŕ, Ś, Ź, Ó
- Język hiszpański, język kataloński, język portugalski, język galicyjski, język islandzki: Á É Í Ó Ú
- Język angielski, język szwedzki, bokmål: É (tylko w zapożyczeniach).
- Język turkmeński: Ý (wymawiane jako [j]).
