Hypertensie
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
 |
Neem het voorbehoud bij medische informatie in acht. Raadpleeg bij gezondheidsklachten een arts |
| Hypertensie | |
| ICD-10 | I10-I15 |
| ICD-9 | 401 |
| OMIM | 45500 |
| DiseasesDB | 6330 |
| MedlinePlus | 000468 |
| eMedicine | med/1106 ped/1097 emerg/267 |
| NHG-standaard | M17 |
 Geneeskunde |
|
Hoge bloeddruk of hypertensie is een vooral in westerse landen algemeen voorkomende aandoening.
Inhoud |
[bewerk] Gevolgen en risico's
Mensen met hypertensie komen vroegtijdig te overlijden, meestal door een hartaandoening, of door een herseninfarct of omdat de nieren nauwlijks meer functioneren (nierfalen).[1]
- Hartfalen. Een té hoge bloeddruk betekent dat het hart meer arbeid moet verrichten om het bloed, tegen een hogere weerstand in, door het lichaam te pompen. Hierdoor wordt de spierwand van de linker kamer op den duur dikker en minder flexibel. De pompfunctie van het hart gaat achteruit. Op den duur kan dit leiden tot hartfalen.[1]
- Angina pectoris en hartinfarct. Door de verdikking van het hart gebruikt het hart meer zuurstof, gecombineerd met de versterkte neiging tot atherosclerose zoals men die bij mensen met hypertensie aantreft, kan dit leiden tot angina pectoris. Met het ontstaan van de angina, neemt ook de kans op een hartinfarct toe.[1]
- Hartritmestoornissen. Door de verdikking van de linker kamer kan het hart minder goed ritmisch samentrekken. Aanvankelijk kan dit leiden tot boezem fibrilleren en later tot levensbedreigende hartkamer aritmieen.[1]
- Herseninfarct. Bij mensen met hypertensie hebben treedt atherosclerose versterkt op, en zij hebben daardoor een grotere kans op het krijgen van een herseninfarct.[1]
- Hersenbloeding. Door de grotere druk in de bloedvlaten, en de vorming van kleine uitstulpingen -waarvan de wand heel dun is geworden- in de bloedvaatjes, neemt het risico op een hersenbloeding toe.[1]
- Nierfalen. Door de hoge bloeddruk duwt het bloed eiwitten de urine in. Dit duidt op een beschadiging van de nier. Nierweefsel kan zich gaan verharden, waardoor de functie verder achteruit gaat. Als het ziekte proces voort schrijdt, leidt dit tot chronisch nierfalen en uiteindelijk eindstadium nierziekte. Zo'n 10% van de sterfte als gevolg van een te hoge bloeddruk is het gevolg van nierfalen.[1]
Bij behandeling daalt het risico op een beroerte tot normale waarden en de kans op een hartinfarct vermindert wel aanzienlijk maar de waarden van gezonden worden niet helemaal meer bereikt. Bepaalde bloeddrukverlagende middelen hebben een gunstig effect op de nieren.
[bewerk] Oorzaken van hoge bloeddruk
In circa 90-95% van de gevallen is de oorzaak van hoge bloeddruk niet bekend; we spreken dan van idiopathische of essentiële hypertensie.[1]
In de resterende gevallen is doorgaans sprake van een renale oorzaak van de hypertensie, bijvoorbeeld door vernauwingen in één of beide nierslagaders.
Een recent artikel in de New England Journal of Medicine beschreef de rol van zout, d.w.z. natrium en kalium bij het ontstaan van hypertensie.[2] Bij natuurvolkeren met een natrium-arm en kalium-rijk dieet is hypertensie zeldzaam. Voor ons dieet geldt het omgekeerde, veel natrium en weinig kalium. Daar komt nog eens bij dat onze nieren, in poging het overtollige natrium kwijt te raken ook een deel van het zo waardevolle kalium uitscheiden. Natrium heeft een bloedrukverhogend effect. Door een relatief grote hoeveelheid natrium, en een relatief kleine hoeveelheid kalium, trekt het glad spierweefsel van de bloedvaten zich sterker samen. Om het bloed door de bloedvaten te blijven pompen, zal het hart een hogere bloeddruk moeten genereren.[2] Natrium en kalium hebben ook invloed op de manier waarop door het het RAAS en het sympathisch zenuwstelsel (bepaalde hersen -en zenuwactiviteit) de bloeddruk wordt gereguleerd. Wederom met tegenovergestelde effecten, natrium bloeddruk verhogend, kalium bloeddruk verlagend.[2]
Alcohol draagt in belangrijke mate mee aan het krijgen van een hoge bloeddruk. Uit onderzoek van de WHO blijkt dat zo'n 16% van de gevallen van hypertensie, alcohol-gerelateerd is.[3]
Ook roken draagt bij aan een verhoging van de bloeddruk.[4] Dit komt door de vaatvernauwende effecten van nicotine (vasoconstrictie), zowel als door een verhoging van de hartslagfrequentie door nicotine.
Het eten van erg veel drop kan soms hoge bloeddruk veroorzaken, niet direct doordat drop zout is, maar door glycyrrhizinezuur. Deze stof zit ook in zoethout.
Hypertensie kan een hormonale oorzaak hebben, bijvoorbeeld het Syndroom van Conn of in zeldzame gevallen een feochromocytoom. Rossi e.a. melden in het Journal of Hypertension 2008, Vol 26 No 4, dat diverse onderzoeken het Syndroom van Conn als oorzaak van hypertensie aanwijzen in 1.4% tot 32% van de gevallen, met de mediaan op 8.8%.
[bewerk] Wanneer is de bloeddruk te hoog?
De bloeddruk is te hoog als de bovendruk groter is dan 140 mm Hg, of als de onderdruk hoger is dan 90 mm Hg, en dient dan met medicamenten te worden behandeld. Voor patienten met diabetes en nierziekten gelden de waardes 130/80 mm Hg.)[5](Internationale richtlijnen verschillen enigszins, maar houden allemaal rekening met diabetes, nierziekten en hart -en vaatziekten, de 140/90 mm Hg grens is "unaniem".)
Mede op basis van een aantal andere factoren als leeftijd, geslacht, rookgedrag, glucosegehalte, cholesterolwaarden, familieanamnese, alcoholgebruik, voeding, lichamelijke activiteit wordt een risicoprofiel opgemaakt.
De diagnose hypertensie moet gebaseerd zijn op meerdere metingen van de bloeddruk. Per keer wordt 2 maal gemeten aan dezelfde arm, met 1 of 2 minuten tussentijd, de gemiddelde waarde geldt. Indien de bloeddruk slechts licht verhoogd is doet men een aantal (tenminste 3) metingen verspreid over een aantal maanden. Indien het risicoprofiel ongunstig is, bij zeer hoge bloeddrukken, en in geval van orgaanbeschadiging door de bloeddruk, herhaalt men de metingen in een kortere periode. Deze grens wordt arbitrair vastgesteld en is afhankelijk van wanneer men het gestegen risico abnormaal gaat noemen. De bloeddruk is continu verdeeld onder de bevolking en heeft de neiging met het vorderen van de leeftijd langzaam te stijgen. Een hogere bloeddruk geeft een hoger risico op beschadiging van bepaalde organen en sterfte, maar er is geen duidelijke drempel waarboven het risico opeens sterk stijgt.
Metingen van de bloeddruk door de patient thuis, zijn een waardevolle bron van informatie voor de arts. Tevens verhoogt het de therapietrouw. Voorwaarde is wel dat voor de thuismetingen een gevalideerd apparaat wordt gebruikt. Voor zover bekend is geen enkele polsbloeddrukmeter gevalideerd, en zij zijn dus ongeschikt.
[bewerk] Symptomen
Meestal geen. Hypertensie is een stille aandoening: mensen met hoge bloeddruk merken hier vaak niets van. Hoofdpijn, met name in het achterhoofd, die 's ochtends optreedt, behoort tot de meest prominente symptomen van beginnende hypertensie. Duizeligheid, een licht gevoel in het hoofd en tinnitus komen ook voor.[1]
Een gespannen gevoel is eerder een oorzaak dan een gevolg van hoge bloeddruk: adrenaline-effect. Vrouwen met hoge bloeddruk hebben door die bloeddruk ook geen zwaardere menstruaties, wat nog wel eens wordt gedacht.
[bewerk] Medicijnen
Er zijn verschillende groepen bloeddrukverlagende medicijnen op de markt:
- ACE-remmers
- AII-antagonisten
- Alfablokkers
- Betablokkers
- Calciumantagonisten
- Diuretica
- Renineremmers
[bewerk] Niet-medicamenteuze behandeling
[bewerk] Stoppen met roken
Stoppen met roken bevordert vrijwel alle aspecten van onze gezondheid, en heeft in ieder geval een gunstig effect op een te hoge bloeddruk.[6]
[bewerk] Matiging van het alcoholgebruik
Voor vrouwen met hypertensie geldt een maximale dagelijkse inname van een eenheid alcohol per dag, voor mannen mogen het er twee zijn.[7]
[bewerk] Dieet
Slechts de reductie van de natrium inname tot ongeveer 25% (ongeveer 2,5 g natrium per dag) heeft een bloeddrukverlagend effect. Halveren van de zout inname tot 5 g natrium per dag, levert geen bloeddrukdaling op, maar versterkt wel de werking van de meeste bloeddrukverlagende geneesmiddelen. Daarnaast is de laatste jaren gebleken dat onze kalium inname veel te laag is. Die zou zo'n 2-4 maal groter mogen zijn, dan de huidige gemiddelden. Als men zijn zout-inname wil gebruiken om de bloeddruk te laten dalen, dan kan men de volgende vuistregel hanteren: inname kalium/inname natrium groter dan 3.[2][8]
[bewerk] Gewichtsverlies
Indien mensen met overgewicht en hypertensie, minimaal zo'n 5 kilo afvallen, wordt de bloeddruk meetbaar verlaagd.[9]
[bewerk] Sporten
Er zijn aanwijzingen dat sporten, naast een gewichtsverlagend effect, ook een bloeddruk verlagend effect hebben. Bijvoorkeur isotone sporten als zwemmen, fietsen, hardlopen/joggen. Liever geen isometrische sporten zoals gewichtheffen. Omdat deze de bloeddruk tijdelijk zeer sterk kunnen verhogen.[10]
[bewerk] Referenties
- ^ a b c d e f g h i Hypertensive Vascular Disease. In: Harrison's Principles of Internal Medicine, 16 edition. New York, McGraw-Hill Professional;, 2004.
- ^ a b c d Adrogué HJ, Madias NE. Sodium and potassium in the pathogenesis of hypertension. N Engl J Med. 2007 May 10;356(19):1966-78.
- ^ Rehm J et al. Alcohol as a risk factor for global burden of disease. Eur.Addict.Res.2003;9:157-164.
- ^ Merari F.R. Ferraria and Debora R. Fior-Chadi. Chronic nicotine administration Analysis of the development of hypertension and glutamatergic neurotransmission Brain Research Bulletin Volume 72, Issues 4-6, 30 May 2007, Pages 215-224. Elsevier. [1]
- ^ Seventh Report of the Joint National Committee on Prevention, Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Pressure NIH P u b l i c a t i o n N o . 0 3 - 5 2 3 3 December 2003
- ^ Sleight P.Smoking and hypertension.Clin Exp Hypertens. 1993;15:1181-92.
- ^ Cushman WC. Alcohol consumption and hypertension. J Clin Hypertens. 2001;3:166-70.
- ^ Hypertensive Vascular Disease. In: Harrison's Principles of Internal Medicine, 16 edition. New York, McGraw-Hill Professional;, 2004.
- ^ Hypertensive Vascular Disease. In: Harrison's Principles of Internal Medicine, 16 edition. New York, McGraw-Hill Professional;, 2004.
- ^ Hypertensive Vascular Disease. In: Harrison's Principles of Internal Medicine, 16 edition. New York, McGraw-Hill Professional;, 2004.
