Ayn Rand
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Ayn Rand (Alissa "Alice" Zinovievna Rosenbaum) (Sint-Petersburg, 2 februari 1905 – New York, 6 maart 1982) was schijfster en oprichter van de 20e eeuwse filosofische stroming van het Objectivisme en heeft in de Verenigde Staten vele volgelingen. Hoewel ze in Rusland geboren is en in 1926 naar de VS kwam, heeft ze de theorieën van Aristoteles weer doen herleven, maar sloot haar eigen theorieën daarbij in (zoals haar bewondering voor het kapitalisme). Ze heeft de meeste bekendheid gekregen met haar boeken The Fountainhead, wat volgens sommigen geïnspireerd is op Frank Lloyd Wright en Atlas Shrugged (geïnspireerd op Nikola Tesla) maar heeft nog vele andere boeken geschreven.
Inhoud |
[bewerk] Levensloop
[bewerk] Achtergrond
Ayn Rand heette eigenlijk Alissa Zinovievna Rosenbaum. Ze werd geboren op 2 februari 1905 te Sint-Petersburg en stierf op 6 maart 1982 te New York. Haar vader heette Zinovy Zakharovich Rosenbaum en haar moeder heette Anna Borisovna Rosenbaum. Zij was de oudste dochter. Ze had twee zussen, Natasha (1907) en Eleanora (1910, roepnaam 'Nora'). Haar ouders en zus Natasha hebben de Tweede Wereldoorlog niet overleefd. Haar zus Nora heeft zij pas in 1973 opnieuw ontmoet. Tot die tijd leefde Ayn Rand in de veronderstelling dat zij ook dood was. Nora stierf in 1999 in Rusland. Haar ouders hadden een joodse achtergrond maar waren agnostisch. Alisa werd al op jonge leeftijd atheïst.
[bewerk] Jeugd en studie
Alisa ontwikkelde op jonge leeftijd een enorme interesse in boeken en films en begon al vroeg met schrijven. Haar jeugdhelden waren de schrijvers Sir Walter Scott, Alexandre Dumas, Victor Hugo en andere schrijvers uit de romantiek. Vanwege de Russische revolutie in 1917 vluchtte het gezin Rosenbaum naar de Krim, maar toen dat schiereiland in 1921 ook in handen van de Bolsjewieken viel, keerden ze toch maar weer terug naar St. Petersburg, waar Rand filosofie en geschiedenis ging studeren op de universiteit. Hier kwam ze in aanraking met de werken van Edmond Rostand, een schrijver uit de Franse romantiek, en Friedrich Schiller, die ze geweldig vond vanwege zijn grootse heroïsche stijl. Ook Friedrich Nietzsche bewonderde zij om zijn verheerlijking van het heroïsche en het onafhankelijke individu, maar ze verafschuwde het altruïsme in "Zo sprak Zaratustra". In 1924 rondde zij haar opleiding af en begon met een studie toneelschrijven.
[bewerk] Emigratie
Toen zij een visum kreeg om haar familie in de Verenigde Staten te bezoeken, zag ze haar kans schoon. Bij aankomst in New York werd ze vrijwel meteen verliefd op de skyline van the Big Apple. Later zal ze er onder andere in haar boeken nog vaak op terugkomen: "The sky over New York and the will of man made visible. What other religion do we need? I feel that if a war came to threaten this, I would throw myself into space, over the city, and protect these buildings with my body."
[bewerk] De Hollywood-jaren
Na een paar maanden bij familie in Chicago verbleven te hebben vertrok ze richting Hollywood om daar scriptschrijfster te worden. In deze periode nam ze de naam Ayn Rand aan, gebaseerd op de manier waarop haar achternaam Rosenbaum in het Cyrillisch alfabet geschreven stond op haar diploma. De theorie dat ze haar naam ontleende aan de Remington Rand typemachine kan niet juist zijn, omdat ze de naam al gebruikte voordat dit apparaat op de markt kwam.
In Hollywood ontmoette ze Cecil B. DeMille en kreeg in 1927 een piepklein rolletje in King of Kings. Naast het kleine filmrolletje kreeg ze ook baantjes op bijvoorbeeld de kostuumafdeling van een filmstudio. Ze leerde acteur Frank O'Connor kennen, waar ze mee trouwde. Volgens IMDB heeft hij slechts in een viertal films gespeeld.
[bewerk] Eerste successen
Haar succes als schrijfster begon langzaam. Ze verkocht haar eerste script, Red Pawn, in 1932 aan Universal, maar het is nooit verfilmd. In 1934 kwam ze met het toneelstuk The Night of January 16th dat Broadway haalde en in 1941 verfilmd werd. Later zouden het script You Came Along, het op Chris Massies boek gebaseerde Love Letters en enkele van haar eigen boeken verfilmd worden. In 2004 werd de tv-serie Ideal uitgebracht dat gebaseerd is op haar boek The Fountainhead.
[bewerk] Haar succesvolle boeken
In 1936 kwam Rand met het enigszins autobiografische We The Living en twee jaar later met Anthem. We The Living werd vanwege de felle anti-communistische toon met gemengde gevoelens ontvangen in de VS. De jaren van de grote depressie (ook wel 'The Red Decade' genoemd) waren bij het verschijnen van het boek op zijn hoogtepunt en er leefde een grote sympathie voor het socialisme onder de Amerikaanse bevolking. Voor Anthem, een boek waarin een futuristische maatschappij wordt beschreven en waar het collectivisme triomfeert, kon ze in de VS geen uitgever vinden en het werd uitgegeven in het Verenigd Koninkrijk. Haar grote succes kwam met de bestseller The Fountainhead (in het Nederlands vertaald onder de titel De Eeuwige Bron) in 1943. Het boek was reeds door twaalf uitgevers afgewezen. Ze vonden het te intellectueel en niet aansluiten bij de mainstream. Nummer dertien (Bobbs-Merrill Company Publishing House) hapte echter wel toe. Het boek zou een wereldwijd succes worden en zo'n 6 miljoen stuks verkopen. In 1949 werd het boek verfilmd met in de hoofdrol Gary Cooper. In 1957 verschijnt Atlas Shrugged (in het Nederlands vertaald als Wereldschok en Atlas In Staking) dat insloeg als een bom en intellectueel Amerika op zijn kop zette.
[bewerk] Het Objectivisme
Behalve romancier is zij ook grondlegger van het Objectivisme. Samen met Nathaniel Branden, zijn vrouw Barbara, en anderen, waaronder Alan Greenspan en Leonard Peikoff, richtte zij de Objectivistische Beweging op. In 1968 kwam er een breuk in de samenwerking tussen het echtpaar Branden en Rand. De oorzaak is uitgebreid te lezen en zien in het boek en de film The Passion of Ayn Rand.
[bewerk] Haar laatste jaren
Na haar breuk met de Brandens viel de beweging uiteen en gingen veel van haar vrienden hun eigen weg. Alleen Leonard Peikoff bleef met haar bevriend tot aan haar dood in 1982. Ze werkte gedurende de jaren 70 aan een script voor een TV serie van Atlas Shrugged en een nieuwe roman "To Lorne Dieterling", maar heeft beide projecten nooit kunnen afronden. Eerst vanwege de dood van haar man Frank in 1979 en uiteindelijk haar eigen dood in 1982.
[bewerk] Bibliografie
[bewerk] Fictie
- Night of January 16th (1934)
- We The Living (1936)
- Anthem (1938)
- The Fountainhead (1943) (NL : “De eeuwige bron”)
- Atlas Shrugged (1957) (NL : 1e vert.: "Aardschok"; 2 vert.:“Atlas in staking”)
[bewerk] Non-fictie
- For the New Intellectual (1961)
- The Virtue of Selfishness (met Nathaniel Branden) (1964)
- Capitalism: The Unknown Ideal (met Nathaniel Branden, Alan Greenspan, en Robert Hessen) (1966)
- Introduction to Objectivist Epistemology (1967)
- The Romantic Manifesto (1969)
- The New Left: The Anti-Industrial Revolution (1971)
- Philosophy: Who Needs It (1982)
[bewerk] Externe links
