Amsterdamse grachten
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
De Nederlandse hoofdstad Amsterdam is beroemd om zijn grachten. Vanaf de begintijd van de stad hebben natuurlijke en gegraven waterwegen er een belangrijke rol gespeeld bij de waterbeheersing, het transport en de verdediging tegen vijandige legers.
Na de aanleg van een dubbele rij Burgwallen aan beide zijden van het gekanaliseerde en afgedamde stuk Amstel (het huidige Damrak en Rokin) in de Middeleeuwen, werden in de 15e eeuw onder andere het Singel, de Kloveniersburgwal en de Geldersekade als verdedigingswerken gegraven. Na verdere uitbreiding van de stad bleven deze wateren als gracht in het stadsbeeld aanwezig. In de 16e eeuw werden aan de oostkant nieuwe grachten in de Lastage gegraven; hier zijn onder andere de Rechtboomssloot, Kromboomssloot en Oudeschans van overgebleven.
In de 17e eeuw werd in drie opvolgende sectoren (noordwest, zuidwest en zuidoost) de beroemde Grachtengordel gegraven, met de hoofdgrachten (Nieuwe) Herengracht, Keizersgracht en Prinsengracht. Er waren ook diverse dwarsgrachten, zoals de Brouwersgracht, Blauwburgwal, Leliegracht, Leidsegracht, Spiegelgracht, Vijzelgracht (gedempt), Reguliersgracht en Plantage Muidergracht.
Ook de Jordaan telde niet minder dan twaalf grachten, waarvan er nu nog zes water bevatten. Deze grachten bestonden vóór de stadsuitbreiding overigens al als afwateringssloten in het toenmalige veenweidegebied, waardoor het stratenpatroon in de Jordaan nog steeds afwijkt van dat in de binnenstad.
De buitenring werd gevormd door de Buitensingelgracht. Sinds de slechting van de wallen heet deze Singelgracht. Daarbinnen ligt de Lijnbaansgracht.
In het laatste kwart van de 19e eeuw werden diverse grachten gedempt, vanwege de hygiëne en om het wegverkeer meer ruimte te bieden.
Ook in de 19e eeuwse en 20e eeuwse stadsuitbreidingen zijn nog diverse grachten gegraven. Hier hebben zij voornamelijk een functie in de waterbeheersing. Voorbeelden hiervan zijn de Da Costagracht, Bilderdijkgracht en Jacob van Lennepkanaal in Oud-West. Voorts de Admiralengracht, Erasmusgracht, Westlandgracht, Burg. van Tienhovengracht, Burg. Cramergracht in West en het Noorder- en Zuider- Amstelkanaal in Zuid.
De grachten in de Binnenstad hebben nog steeds een belangrijke functie in het scheepvaartverkeer, vooral voor toeristische doeleinden, zoals de rondvaartboten.
Inhoud |
[bewerk] Een aantal (voormalige) Amsterdamse grachten
[bewerk] Delen van de rivier de Amstel
Binnenstad:
Grachtengordel en buiten het centrum:
