Wolfgang Amadeus Mozart

Vun Wikipedia

Wolfgang Amadeus Mozart (egentlich Johann Chrisostomus Wolfgang; * 27. Januar 1756 in Soltborg; † 5. Dezember 1791 in Wien) weer een vun de gröttsten Komponisten in de klassische Musikepoch.

Mozart weer Söhn vun den Viezkapellmeester un Hoffkomponist Leopold Mozart. Al mit sess Jahren treed Mozart tosamen mit siene Süster „Nannerl“ as düchtigen Klaveerspeler up. In siene jungen Jahren reis he dwars un dweer dör Europa un geev överall Konzerten. He weer vun 1762 bit 1767 in Brüssel, Paris, London un Wien, vun 1769 bit 1773 in Italien un 1777 in München, Mannheim un wedder in Paris. In London keem Mozart mit Johann Christoph Bach tosamen un in Wien mit Joseph Haydn. Vun de beiden kunn he tominnst vun de Musiktheorie en beten lehren. 1768 bereep em de Arzbischop vun Soltborg to sienen Konzertmeester. De Reis na Italien broch Mozart groten Spood, denn he wurr to'n Liddmaat vun de Academie del Filarmonie in Bologna beropen un kreeg vun den Paapst enen Orden. In disse Tiet lehr he ok de italieensche Oper neger kennen.

Mozart verleet Salzburg, wiel de Fürst-Arzbischop em na sien Menen ungerecht behannelt harr. He gung na Wien un leet sik dor as „freeschapen“ Komponist dal. För dat Düütsche Nationaltheater in Wien schreev he in'n Opdrag vun Joseph II. de „Entführung aus dem Serail“ (Roof ut dat Serai). Korte Tiet na de Opföhren vun disse Oper heiraad he Konstanze Weber, mit de he woll glücklich weer, de aver nich veel vun Huusholden verstund un dorum ok wohl schullig daran weer, dat de Familie laterhen in Armot leven muss. De Umstännen, in de Mozart leev, verslechtern sik ümmer mehr, un in de Tiet, in de em siene besten Warken lungen, wurr he al nich mehr allgemeen bewunnert.

Mozart sturv an'n 5. Dezember 1791 in Wien. Man weet nich maal, wo he beerdigt wurr, denn man harr em in en Armengraff bisett, dat man naher nich mehr finnen kunn, wiel de wenigen Troergäst, wegen en Unweer den Sarg nich bit tolest folgen kunnen. To'n Andenken an den groten Komponist wurr laterhen op den Wiener Zentraalfreedhoff en grotet Graffmaal opricht.

Wat Mozart an Tonkunst tostann brocht hett, is so groot un schöön un vullkamen, dat man dat mit eenfache Wöör nich passlich beschrieven un wöördigen kann. En besunnert Verdeenst kummt em dorför to, dat he Sonate, Striekquartett, Instrumentalkonzert un Sinfonie to ehre hööchsten Formen brocht hett.

Mozart hett in sien kort Leven so veel komponeert, dat dat nödig weer, en Verteeknis antoleggen. Dat Köchel-Verteeknis wurr 1862 rutgeven. Dor sünd al siene Tonwarken opföhrt, neven de velen Opern un dat Requiem ok de 40 Leder un Arien, 40 Sinfonien, 43 Instrumentalkonzerte, 31 Serenaden, 26 Striekquartette, 14 Messen, Litaneien usw. De bekanntsten vun siene 21 Opern sünd:

• Figaros Hochzeit, (Figaros Hochtiet)
• Don Giovanni,
• Cosi fan tutte (So maakt se't all),
• Die Zauberflöte ( De Töverfleut).