Hotspot (Vulkan)

Vun Wikipedia

Hotspots is en engelsch Woort, dat soveel bedüüt as hitten Plack un is en Begreep ut de Eerdwetenschoppen. Kanns ok Plume to seggen. Dormit warrt en Klass von Vulkane beschreven, de nich afhängig sünd von tektonische Grenzen.

Inholtsverteken 1 Theorie 2 Opbau von Hotspots 3 Woneem gifft dat Hotspots 4 Borns

[ännern] Theorie

De meisten Vulkane sünd dor, wo de Eerdplatten jümmer Grenzen hebt, nipp und nau seggt, wo se uteenanner drieft oder tohoopstöt. Dor finnt denn Aflööp statt, de den Vulkanismus vörropen dot. De Hotspots scheert sik ober nich dorüm wo de Plattengrenzen sünd, de künnt överall opduuken. Dat liggt doran, dat dat Magma, dat den Hotspot spiesen deit, deep in de Eer entsteit, wo de Eerdmantel von de Eerdplatten un jümmer Krepen nix markt. Dat hitte Magma stiggt denn as en Mantelplume op un fritt sik so as en Schniedbrenner dör de Lithosphäär bit dat boben denn as een Vulkan togang kummt.

So ganz nipp un nau weet een noch nich. wo dat Magma nu entsteit. Dat gift ober Anteken, dat wenigstens eenige dorvon ut 2900 km Deep von de Karn-Mantel-Grenz opstiegen dot. De Lava, de denn ut den Hotspot-Vulkan rut kummt, warrt Ocean Island Basalt (OIB) nöömt. Dat is engelsch ün beteken een Basalt de sik von normalen ozeanischen Basalt ünnerscheed. As sik ober nu de Eerdplatten bewegt, de Hotspot ober an Oort un Ster blift, kann över den Hotspot en ganze Keer von Vulkane entstaan, de von den Hotspot weg jümemrs öller warrt. Dör so'n Insel-Keer is 1963 toeerst de Geolog John Tuzo Wilson op de Idee mit de Hotspots kommen. Hüüt is dissse Theorie fasten Bestanddeel von uns Verstaan von de Eer.

[ännern] Opbau von Hotspots

Hotspots künnt blots entstaan, wo dat in de Eer en thermische Grenzschicht gift. Dor kann dik dat Magma ophitten, bit de Schicht irgendwann instabil warrt und dat Magma no boben stiggt. Dat is denn as een Schlauch, de so bi 50 bit 200 km Radius hett un ok Manteldiapir oder Plumeschlauch nöömt warrt. Boben vöran warrt dat Magma afdrängt, wat denn so'n pilzförmig Kapp utbüld, wat as Plumekopp betekend warrt.

Wenn so een Plumekopp boben ankummt, denn kummt bannig veel Lava op eenmal to'n Vörschien, de grote Rebeeten överflooten deit (Man seggt dorüm ok Flootbasalt dorto). En ganz bekannt Biespiel dorvör is de Trap-Basalt von den Dekkan-Plateau in Indien. Wenn de Plumekopp boben ankomm'n is, denn gift dat blots noch den schmalen Schlauch, un de sorgt denn vör de Vulkane.

[ännern] Woneem gifft dat Hotspots

Hotspots künnt överall to Gang kommen, man dat is vör dat Magma nich so licht, sik dör de Lithospher dörtobrennen. Dorüm kennt man de meesten Hotspots in de Ozeane. Dor sünd nämlich de Eerdplatten nich so dick as ünner de Kontinente und könnt denn beter dörkommen. Dat heet nich unbedingt, dat ünner Kontinente weniger dorvun sünd, man se kommt villicht nicht bit nar boben dör. To de bekanntsten Hotspots hörrt Hawaii, Island, Yellowstone und de Eifel in Düütschland.

Op dat Bild sünd 44 Öörd^[1] markeert, vun de man teemlich seker weet, dat wi dat dor mit Hotspots to doon hebbt. Dat gifft aver ok Lüüd, de noch von veel mehr Hotspots snackt. In de Tabell sünd de Namen un Öörd optekend, de to de Talln in dat Bild hörrt.

Bi dat Öller (in Millioon Johr) zeigt de Hochtall woher dat Öller afleidt is. Dor liggt entweder dat Öller von dat tohüürig Flootbasalt-Rebeet tu Grunn’n (¹), de Afschätzen von de öllste Insel von de Inselkeed (²) oder dat is eenfach so afschätzt (³).

Verdeelung von Hotspots op de Eer
Nr.	Naam	Öller	Geogr. Breed	Geogr. Läng
1	Azoren	100²	38,5° N	28,4° W
2	Balleny	36²	66,8° S	163,3° O
3	Bowie	30³	53,0° N	135,0° W
4	Caroline	80³	5,0° N	164,0° O
5	Cobb	43³	46,0° N	130,0° W
6	Darfur	140²	13,0° N	24,0° O
7	Easter	100³	27,1° S	109,3° W
8	Eifel	40²	50,0° N	7,0° O
9	Fernando	201¹	4,0° S	32,0° W
10	Galápagos	85¹	0,4° S	91,5° W
11	Guadeloupe	25³	27,0° N	113,0° W
12	Hawaii	100³	19,4° N	155,3° W
13	Hoggar	20²	23,0° N	6,0° O
14	Island	60¹	65,0° N	19,0° W
15	Jan Mayen	210¹	71,1° N	8,2° W
16	Juan Fernandez	30³	34,0° S	82,0° W
17	Kamerun	31²	4,2° N	9,2° O
18	Kanaren	65²	28,0° N	18,0° W
19	Kap Verde	20²	15,0° N	24,0° W
20	Kerguelen	117¹	49,0° S	69,0° O
21	Komoren	63²	11,8° S	43,3° O
22	Lord Howe	50³	33,0° S	159,0° O
23	Louisville	120¹	51,0° S	138,0° W
24	Macdonald	120³	29,0° S	140,2° W
25	Marion	195¹	46,9° S	37,8° O
26	Marquesas	9²	11,0° S	138,0° W
27	Meteor	120²	52,0° S	1,0° O
28	Nieg England	120²	28,0° N	32,0° W
29	Oostafrika	40¹	6,0° N	34,0° O
30	Oostaustralien	50³	38,0° S	143,0° O
31	Pitcairn	8²	25,0° S	129,0° W
32	Raton	20²	37,0° N	104,0° W
33	Réunion	67¹	21,2° S	55,7° O
34	St. Helena	100²	17,0° S	10,0° W
35	Samoa	14²	15,0° S	168,0° W
36	San Felix	30³	26,0° S	80,0° W
37	Socorro	25³	18,7° N	111,0° W
38	Tahiti	5²	17,9° S	148,1° W
39	Tasmanien	50³	39,0° S	156,0° O
40	Tibesti	80³	21,0° N	17,0° O
41	Trinidad	65³	20,5° S	28,8° W
42	Tristan da Cunha	125¹	38,0° S	11,0° W
43	Vema	40²	33,0° S	4,0° O
44	Yellowstone	15¹	44,6° N	110,5° W
45	Anahim[2]		52,9° N	123,7° W

[ännern] Borns

1. ↑ B. Steinberger, 2000, Plumes in a convecting mantle: Models and observations for individual hotspots, Journal of Geophysical Research, Vol 105 (B5), pp. 11127-11152)
2. ↑ Smithonian Institute (eng.)