Ucitan

Da Wikipedia.

Cheest artícul al è scrivüü in Milanees, urtugrafía ünificada.

L'Ucitan (u lengua d'Oc) a l'è una lengua rumansa che l'è parlada in Ucitania: in del süd de la Francia, in del Piemunt, in del cumün calabres de Guardia Piemontese (La Gàrdia)e in de la Val d'Aran (che l'è in Catalugna) indue che l'è recugnussüü cumè lengua ufficiala regiunala del 1990.
Se stima che d'una pupulasiun de 14 o 15 miliun de ucitan, a hinn dumà intra 500 000 e 2 miliun quij ch'a hinn bun de parlà ben l'Ucitan, perchè a l'è una lengua che l'è pocch duprada in sucietaa.
L'Ucitan a'l sumeja al Catalan.

[Mudifica] Storia

L'Ucitan el vegn del Latin vulgar parlaa in de la regiun che i Ruman ciamaven Provincia, cugnussüda al dì d'incöö cunt el nomm de Pruvenza. El ciapa 'l sò nomm de Lengua d'oc, de la manera de dì sì, val a dì oc, derivaa del latin hoc (= "propri quèst chì"). Quèsta definisiun l'è stada duprada, per esempi, del Dant Alighiee, per fà pöö 'na distinsiun del Frances (lengua d'oïl, de hoc ille = "pròpri quèll lì") e de l'Italian (lengua del sì, de sic = "inscì"). Duranta l'Etaa de Mezz l'è stada vüna di lenguf püssee dupraa in del camp letterari: pueta cumè Arnaut Daniel e Bernart de Ventadorn hann cuntribüii a creá, cunt i sò cumpuniment, la cultüra de l'Amur Curtes, preduminanta per secuj in Europa. Pöö, cun l'ünificasiun de la Francia, i sò munarch, hann pensaa che una manera de tegnì tütt tacaa el paes l'eva quèlla de duprà una lengua ünega, dunca hann spingiüü a svilüpà la lengua d'oïl, spesialment el dialett de la regiun de Paris, che pöö l'è diventaa el Frances mudern. De 'stu mument (a s'emm püü u men in del XVI sécul) i dialett meridiunaj hann scumenzà a vess duprà de men, fin al dì d'incöö, ch'a hinn in de l'istessa cundiziun dij lenguf minuritari in Italia.

[Mudifica] El Paternoster Ucitan

Paire nòstre que siès dins lo cèl, (Pader nost che te set intel ciel)
que ton nom se santifique, (che se santifica 'l tò nomm)
que ton rènhe nos avenga, (che ghe vegna 'l tò regn)
que ta volontat se faga (che se fasa la tua vuluntaa)
sus la tèrra coma dins lo cèl. (sora la tera cumè 'ntel ciel)
Dona-nos nòstre pan de cada jorn, (Damm el nost pan de tücc i dì)
perdona-nos nòstres deutes (perdunem i nost debit)
coma nosautres perdonam als nòstres debitors (cumè nüm perdonem aj nost debitur)
e fai que tombèm pas dins la tentacion (fa che burlem minga 'ntela tentaziun)
mas deliura-nos del mal. (ma liberum del maa)
Amen.