لار
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.
| لار |
|
|---|---|
 |
|
| اطلاعات کلی | |
| نام رسمی: | لار |
| کشور: | ایران  |
| استان: | فارس |
| شهرستان: | لارستان |
| بخش: | مرکزی |
| نام‌های قدیمی: | لاد - ایراهستان |
| مردم |
|
| زبانهای گفتاری: | فارسی - (لارى) لارستانی |
| مذهب: | اسلام (سنی) و (شيعه) |
| جغرافیای طبیعی |
|
| ارتفاع از سطح دریا: | ۹۱۵ |
| اطلاعات شهری |
|
| پیش‌شماره تلفنی: | 0781 |
| جملهٔ خوش‌آمد به شهر | |
| خَش اَندسی | |
لار نام شهریست در جنوب استان فارس. شهر لار در فاصلهٔ ۵۷ فرسنگی جنوب شرقی شهر شیراز قرار دارد. ودر حد فاصل شهرستانهای داراب ، جهرم ، فیروزآباد و استان بوشهر و استان هرمزگان واقع شده‌است. این شهر در استان فارس قرار دارد و ارتفاعش از سطح دریا ۹۱۵ متر است. در میان ۷۵ بلوک فارس «بلوک لار» تحت عنوان (لارستان) وسیعتر از همه و۴۵x۵۷ فرسخ یعنی در حدود ۱۲۶۰۰۰ کیلومتر مربع مساحت دارد.
فهرست مندرجات |
[ویرایش] منطقهٔ لارستان
منطقهٔ لارستان آکنده از زنجیره کوههای موازی است که به موازات ساحل خلیج فارس کشیده واقلیم گرم وسوزائی را به وجود آورده‌است. آبها در این نواحی کم وشور هستند و رودخانهٔ «لارستان» که در طول خود به نام‌های رودخانه «شور گله دار» و «شور هنگ» و غیره نامیده می‌شود، در امتداد جنوب غربی لار جریان دارد.
[ویرایش] تاریخچه
در دوران قدیم به منطقه وسیعی از جنوب ایران ایالت لارستان اطلاق میشده‌است. که مشتمل بوده‌است از: بندر گمبرون(بندر عباس) ، بندر لنگه ، بستک ، لامرد ، مهر ، عسلویه ، شهرستان کنگان و گزدان تمام این مناطق جزء «ایالت لارستان» به مرکزیت لار بوده‌است.
[ویرایش] زلزله
زلزله‌های فراوان لار را ویران کرده‌است که از۷۰۰ سال پیش تاکنون در تاریخ ثبت شده‌است. تقریباً هر ۴۵سال یا ۹۰ سال یک بار لار ویران شده‌است. زلزله قبلی در سال ۳۹ پیش رخداده‌است احتمال فراوان میرود که حوالی سالهای۸۶-۸۴ زلزله سنگینی لارستان را بلرزاند. لارستان در عصر صفویه به دلیل واقع شدن در جاده تجارتی اصفهان به خلیج فارس از اهمیت بسیار زیادی برخوردار بوده‌است. عصر قاجاریه را در لار میتوان آرامش قبل از طوفان نامید. با مرگ فتحعلیخان حاکم قدرتمند منطقه، خلاء قدرت سیاسی در لارستان نمایان شد و در نهایت منجر به دعوت از آیت الله سید عبدالحسین لاری به لار و آغاز نهضت مشروطیت گردید.
[ویرایش] لارستان پیش از اسلام
اصولا امروزه استان فارس (پارس) را به درستی میتوان در منطقهٔ لارستان دید زیرا تنها منطقهٔ فارس که هنوز به زبان کهن پارسی ( پهلوی باستان (البته شکل تغیر یافته ان) سخن میگویند این منطقه‌است. در حالی که در سایر نقاط استان فارس زبان بصورت کامل بصورت فارسی دری با لهجه‌های گونا گون تکلم می‌شود. لازم به ذکر است که زبان مردم لارستان در ریشه خویشاوندی عمیقی با زبانهای کردی و لری دارد.
[ویرایش] کهن ترین بنای تاریخی
کهن ترین بنای تاریخی در لارستان ، مربوط به دوران اشکانیان بیش از دو هزار سال قبل آتشکدهُ کاریان است ،که یکی از سه آتشکده بزرگ ایرانی در دوران قبل از اسلام است و نام آن را به زبان فرس قدیم، «آذر فَرَنْبَعْ» گفته‌اند. بنای این آتشکده اکنون به صورت تلی از خاک به نام (تمب تشی) در نزدیکی روستای کاریان، از توابع بخش جویم به چشم می‌خورد. آگاهی ما از تاریخ لارستان پیش از اسلام بسیار اندک است. بر اساس آنچه دراسطوره‌ها و افسانه‌های قدیم ایران زمین آورده‌اند، گرگین میلاد از پهلوانانِ باستان، بنیانگذار شهری بود که با نام او به (لاد) شهرت یافت. چنانچه مطابقت تاریخی گرگین میلاد با مهرداد اشکانی پذیرفته شود، میتوان اظهار کرد که شهر لار قریب دو هزار سال پیش بنا شده‌است. طبق روایات موجود، پس از گرگین میلاد فرزندان آن پهلوان افسانه‌ای، نسل اندر نسل به حکومت این منطقه منصوب شده‌اند و تا سال ۱۰۱۵ ق، پادشاهی شان بر جای بوده‌است.
[ویرایش] راه‌های باستانی
وجود راه‌های باستانی که از فیروزآباد و استخر از طریق خنج، و علامرودشت و فال و اسیر به طرف بندر باستانی سیراف ، و جنوب می‌رفته‌است و آثار آن بر جای مانده در این مسیر، از نشانه‌های وجود فرهنگ و تمدن پیش از اسلام در این منطقه‌است. نام این شهر در متن‌های تاریخی پیش از اسلام به شکل‌های مختلف آمده‌است که از آن جمله در شاهنامه فردوسی لاد، و در تاریخ طبری (اَلار) و در متن‌های ارمنی پیش از اسلام (گِلار) ذکر شده و مشخص می‌شود که نام کنونی برگرفته از اسامی پیش از اسلام می‌باشد که در طول زمان، به دلایل مختلف، تغییر شکل یافته‌است. آنچه از جمع بندی تاریخ این دوره میتوان ذکر کرد، این است که منطقهُ لارستان پیش از اسلام، به دلیل وجود آتشکدهُ کاریان و نیز عبور جاده‌های کاروانی مسیر سیراف از نواحی شمالی آن، دارای اهمیت خاصی بوده‌است و همین امر باعث شده تا در اوایل دورهُ اشکانیان مراکز شهری مختلفی به وجود آید که از آن جمله میتوان شهرهای لار ،اسیر، اشکنان ، خنج ، کاریان و فرشته جان را نام برد.
[ویرایش] بناهای تاریخی
از جمله بناهای تاریخی پیش از اسلام در لارستان تمب بت ، آتشکدهُ کاریان، قلعه اژدها پیکر در لار، آتشکدهُ محلچه در بین راه اصلی لار به شیراز ، قلعهُ سفید خنج ،قلعهُ فرشته جان، قلعه ایلود ، کاروانسراهای واقع در بین جادهُ خنج، ، کاروان سراهای واقع در بین جادهُ خنج به فال و فال به سیراف، قلعه جبرئیل در بنارویه، قلعه کیقباد در جویم، و آثار و بقایای جادهُ باستانی عصر ساسانی بین جویم و جهرم و بین فال و اسیر به سیراف ، و فیروزآباد به خنج ، و خنج به کاریان را میتوان ذکر کرد.
مسلمان شدنِ مردم لارستان بسیار پس از سایر نقاط این سرزمین به درازا انجامید ، نخستین حملهُ گستردهُ اعراب به شمال لارستان کنونی در منطقهُ کاریان و به وسیلهُ هرم بن حیان صورت گرفته‌است. مسلمانان در حمله‌های اعراب بارها با شکست مواجه می شوند ،امّا قلعه و آتشکدهُ کاریان به تدریج در اوایل قرن سوم قمری به تصرف مسلمانان در می‌آید.
[ویرایش] منابع
- اقتداری، لارستانی ، احمد. (لارستان کهن) ج۱. چاپ اول، شرکت انتشارات جهان معاصر ، تهران چاپ اول ، سال ۱۳۷۱ خورشیدی. ص 79. (به نقل از <Iraneski Yaziki, Moskow>1945)
- -Iraneski Yaziki, Moskow. 1945. A.A.Romaskevitich.
- -كوجي كاميوكا, زبانشناس ژاپني.
[ویرایش] ناحیه مضافات شهر لار
شهر لار مرکز این ناحیه ومرکز منطقهٔ لارستان است، و مشتمل است بر:
|
|
 |
|---|---|
|
آبکنه | ارد | اوز| اناخ| احمدمحمودی | بالاده | بنارویه | باين | بریز| باغ| بلغان| براق| بشیرآباد| بیرم| پدز| پس هشه| فیشور| تنگنو| جویم| جوزقدان| حسین آباد| حسین آباد (بیرم)| حاجی آباد | خلیلی| خور| دهفیش| دشتی| دنگ | دهکو| دیده بان| ده پیش | ده دنیه | رزک | رئیسی | سردشت | سه نخود| سرگاه (جویم) | سیاه منصور | شمس‌آباد | صحرای نیمه| صحرای باغ| طبله| علی آباد| علی آباد (بیرم)| علی آباد اوکشی| عماده ده | فداغ | قلعه گلی | کرمستج| کاسه دار| کنگریشه| کورده | کاریان | کریشکی | کلات | کمال آباد | کوره | کهنه علی آباد | کهنه مربوت | گراش| گلون| لار | لاورستان | لبشکن| لطیفی| مارمه | محمدزینا| محمدعباسی| محمدعباسی (بیرم)| محمد قاسمی | مربوت | نجف آباد | هرمز| هرم| هود | هادی آباد | |
|
