Σέντνα

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Η (90377) Σέντνα, η 2003 VB₁₂ με την αστρονομική ορολογία, είναι ένα ουράνιο σώμα πέρα από την τροχιά του Ποσειδώνα.

Πίνακας περιεχομένων 1 Δομή και τροχιά 2 Ανακάλυψη 3 Ετυμολογία 4 Είναι Πλανήτης η Σέντνα; 5 Ανεξήγητα 5.1 Θεωρίες περί Καταγωγής και Προέλευσης 6 Έχει Φεγγάρι η Σέντνα; 7 Βιβλιογραφία 8 Weblinks

[Επεξεργασία] Δομή και τροχιά

Η Σέντνα έχει διάμετρο περίπου 1.700 χιλιόμετρα. Απέχει 13 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα από τον ήλιο, Η διαδρομή αυτή ισοδυναμεί με σχεδόν 12 ώρες φωτός ή 90 αστρονομικές μονάδες (η απόσταση Γης - Ήλιου. Λόγω της μακρινής απόστασης από τον Ήλιο η θερμοκρασία στην επιφάνειά της πρέπει να κυμαίνεται στους 30 K (-243 °C). Αφότου ανακαλύφθηκε, εντοπίσθηκε και σε πολλές παλαιότερες φωτογραφίες του 2001-2003.

Η τροχιά της Σέντνα είναι ελλειπτική. Το περιήλιο βρίσκεται περίπου στις 900 AU (0,014 έτη φωτός), ενώ το αφήλιο περίπου στις 76 AU. Το φως του ήλιου κάνει δηλαδή 5 μέρες για να την φτάσει όταν βρίσκεται στο απόμακρο σημείο της τροχιάς της, 10 ώρες δε για το πιο κοντινό σημείο. Η Αστρονομική τροχιακή περίοδος διαρκεί 10.720 έτη.

Η επιφάνεια της Σέντνα είναι κοκκινωπή, σχεδόν σαν αυτή του πλανήτη Άρη. Το χρώμα αυτό οφείλεται στη διάσπαση λόγω ραδιενέργειας των υλικών που βρίσκονται στην επιφάνειά της, και εκτιμάται ότι απαντάται συχνά στα σώματα που βρίσκονται σε αυτές τις περιοχές του ηλιακού συστήματος.

Η Σέντνα είναι πιο μακρυά από την Ζώνη του Kάιπερ και γιαυτό τυπικά δεν συγκαταλέγεται στα ουράνια σώματα αυτής. Η δε απόσταση της από τον ήλιο είναι το εν δέκατο αυτής του Νέφους του Ooρτ. Έτσι συμπεραίνουμε ότι, αν και ακόμα δεν έχουμε πλήρη εικόνα κατάταξής της, η Σέντνα πρέπει να ανήκει καθαρά σε μια καινούργια μα και άγνωστη ομάδα ουράνιων σωμάτων.

[Επεξεργασία] Ανακάλυψη

Τη ανακάλυψη έκαναν ο Μάϊκ Μπράουν (Mike Brown) στις 14 Noεμβρίου 2003 στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Καλιφόρνια, Τσαντ Τρουχίγιο (Chad Trujillo) (Gemini-Observatory) και ο Ντέιβιντ Ραμπίνοβιτς (David Lincoln Rabinowitz) (Yale University) χρησιμοποιώντας το τηλεσκόπιο Schmidt των 1,2 m στο Παρατηρητήριο του Μάουντ Πάλομαρ. Επιπλέον επεξεργασία έγινε με το Διαστημικό τηλεσκόπιο Σπίτζερ και το Διαστημικό τηλεσκόπιο Χαμπλ. Η ανακάλυψη ανακοινώθηκε στις 15 Μαρτίου 2004.

[Επεξεργασία] Ετυμολογία

Λόγω της παγερής επιφάνειάς της, διάλεξαν για όνομα το «Σέντνα», που στη μυθολογία των Εσκιμώων, είναι η θεά της θάλασσας και μένει στα βαθιά παγωμένα νερά του Ατλαντικού Ωκεανού.

[Επεξεργασία] Είναι Πλανήτης η Σέντνα;

Αρχικά υποστηρίχθηκε ότι η Σέντνα θα έπρεπε να θεωρείται ο δέκατος Πλανήτης του ηλιακού μας συστήματος. Κατόπιν επιστημονικών συζητήσεων όμως και σύμφωνα με τον ορισμό για τους πλανήτες που ψήφισε η Διεθνής Αστρονομική Ένωση στις 24 Αυγούστου, η πρόταση απερρίφθη. Είναι όμως υποψήφιος πλανήτης νάνος.

[Επεξεργασία] Ανεξήγητα

Καθώς είναι το πιο απομακρυσμένο μέχρι σήμερα γνωστό σώμα του ηλιακού μας συστήματος, η Σέντνα εγείρει ερωτήματα πολύ περισσότερο από άλλα Αστεροειδή. Η μεγάλη αυτή απόσταση από τον ήλιο, για παράδειγμα, δεν εξηγείται από τις σύγχρονες θεωρίες για το σχηματισμό του ηλιακού συστήματος. Ενώ οι πλανήτες υποτίθεται ότι σχηματίστηκαν από τη συνένωση και τις συγκρούσεις πλανητοειδών, αυτό δεν μπορεί να ισχύει στη Ζώνη του Κάιπερ. Επειδή εκεί το πρωτοπλανητικό Υλικό ήταν πολύ πιο αραιό απ' ότι στις εσωτερικές περιοχές του ηλιακού συστήματος, θα χρειάζονταν εκατοντάδες δισεκατομμύρια χρόνια για δημιουργία σωμάτων, την στιγμή που η διάρκεια ζωής του πρωτοπλανητικού Δίσκου ειναι μικρότερη από δέκα εκατομμύρια χρόνια.

[Επεξεργασία] Θεωρίες περί Καταγωγής και Προέλευσης

Οι επιστήμονες αρχικά υπέθεσαν οτι η Σέντνα ανήκει σε κάποιο «εσωτερικό τμήμα» του Νέφους του Oort, πιθανώς λόγω κάποιας απόκλισης της τροχιάς. Αιτία θα μπορούσε να ήτανε η διασταύρωση της τροχιάς του ηλιακού συστήματος με αυτή κάποιου ουράνιου σώματος. Η πολύ ελλειπτική τροχιά της θα μπορούσε κατά μιαν άλλη εκδοχή να ήταν το αποτέλεσμα της επιρροής ενός άλλου σώματος στο εξώτερο ηλιακό σύστημα αν αυτό είχε το μέγεθος περίπου του γνωστού μας πλανήτη Άρη. Για για ισχύει όμως η εικασία αυτή, το σώμα αυτό θα έπρεπε σύμφωνα με υπολογισμούς να απέχει περίπου 200 AU από τον ήλιο, πράγμα περισσότερο απίθανο και εκπληκτικότερο ακόμα και από την ύπαρξη της ίδιας της Σέντνα.

[Επεξεργασία] Έχει Φεγγάρι η Σέντνα;

Η συχνότητα αξονικής περιστροφής της προσδιορίστηκε αρχικά για σαράντα ημερών. Επειδή αυτή είναι πολύ μικρή γωνιακή ταχύτητα υπεθέτη οτι η Σέντνα έχει ένα φεγγάρι που την επιβραδύνει λόγω παλινδρομικής επιρροής.

Στις 14 Απριλίου του 2004 η ΝΑΣΑ δημοσίευσε καινούργιες φωτογραφίες που είχε πάρει το διαστημικό τηλεσκόπιο Χαμπλ στις οποίες δεν φαινόταν να υπάρχει κανένα συνοδεύον σώμα. Τελικά μια ομάδα επιστημόνων του Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics μέ αρχηγό τον Scott Gaudi έκανε εντατικές παρατηρήσεις μεταξύ Οκτωβρίου του 2004 και Ιανουαρίου 2005 και απέρριψε τις προηγούμενες μελέτες. Η Σέντνα περιστρέφεται με ταχύτητα δέκα με δεκαοχτώ ωρών πράγμα πολύ φυσικό ώστε και κάθε συζήτηση περί φεγγαριού να γίνεται περιττή.

[Επεξεργασία] Βιβλιογραφία

• B. Scott Gaudi, Krzysztof Z. Stanek, Joel D. Hartman, Matthew J. Holman, Brian A. McLeod: On the Rotation Period of (90377) Sedna, in The Astrophysical Journal, Vol. 629, Issue 1, pp.L49-L52 (08/2005); Preprint-Veröffentlichung auf Arxiv: http://arxiv.org/abs/astro-ph/0503673
• M. E. Brown, C. A. Trujillo, D. Rabinowitz, J. Stansberry, F. Bertoldi, C. D. Koresko: A Sedna update: source, size, spectrum, surface, spin, satellite, in American Astronomical Society, DPS meeting #36 (11/2004) [1]

[Επεξεργασία] Weblinks

• Planet-Like Body Discovered at Fringes of Our Solar System, NASA
• Most Distant Object in Solar System Discovered
• Offizielle Bekanntgabe der Entdeckung - MPEC 2004-E45
• Mike Brown - Sedna (2003 VB₁₂)