Κώνστας Β'

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Ο Βυζαντινός Αυτοκράτορας Κώνστας Β', αναφερόμενος και ώς Πωγώνατος (δηλαδή γενειοφόρος), κάθισε στο θρόνο από το 641 μέχρι το θάνατό του το 668. Ήδη από τα χρόνια του παππού του Ηρακλείου, ο ισχυρότερος εχθρός της Αυτοκρατορίας ήταν οι Σαρακηνοί και οι Μουσουλμάνοι Άραβες, οι οποίοι προχώρησαν δυτικά από τα βορειοαφρικανικά παράλια, καταλαμβάνοντας την Αλεξάνδρεια. Το 647, συνέτριψαν το στρατό του Εξάρχου της Ραβέννας Γρηγόριου, ενώ το 650, ο στρατός του χαλίφη Μουαΐγια κατέστρεψε την Κύπρο και το 654 τη Ρόδο και την Κώ. Ο Κώνστας, που στο μεταξύ όπως και ο παππούς του για τα πρώτα χρόνια της βασιλείας του, παρακολουθούσε ανήμπορος και ανέτοιμος να τους αντιμετωπίσει, πέτυχε να συνάψει συμφωνία με τον Μουαΐγια το 659. Η συμφωνία έγινε δυνατή λόγω των εσωτερικών δυσκολιών του χαλίφη. Σε όλα αυτά τα χρόνια, οι Άραβες εκτός των άλλων ανέπτυξαν ναυτική δύναμη, την οποία ως εκείνα τα χρόνια δε διέθεταν. Με το στόλο τους κατάφεραν να κυριαρχήσουν στο Αιγαίο και την υπόλοιπη νοτιοανατολική Μεσόγειο.

Κατά τα χρόνια που οι Άραβες ανεμπόδιστοι ήλεγχαν τη θάλασσα και αντιλαμβανόμενος την ισχύ των εχθρών του, ο Κώνστας εξέτασε σοβαρά το ενδεχόμενο μεταφοράς της πρωτεύουσας στα δυτικά. Για το σκοπό αυτό, πραγματοποίησε ταξίδι στην Ιταλία, επιλέγοντας τη Μεσσήνη ως την πιθανότερη επόμενη θέση της πρωτεύουσας. Την ίδια εποχή, διέταξε την εκτέλεση του αδελφού του Θεοδοσίου, προκειμένου να μή μοιραστούν την εξουσία, ορίζοντας διαδόχους του τους γιούς του Κωνσταντίνο, Ηράκλειο και Τιβέριο. Στη Μεσσήνη πέθανε απροσδόκητα και ο ίδιος, το 668 σε ηλικία 37 ετών, κατά μια εκδοχή δολοφονημένος.

Ο Κώνστας δεν πραγματοποίησε μεγάλες στρατιωτικές επιτυχίες. Ασχολήθηκε πάντως με λεπτά θεολογικά ζητήματα, προσπαθώντας να εξουδετερώσει τις διάφορες αιρέσεις. Το 648, σε ηλικία μόλις 17 ετών, δημοσίευσε τον Τύπο, ένα έδικτο (edictum) που καθιστούσε ανενεργό το δόγμα του μονοθελητισμού. Το έδικτο καταδίκασε ο πάπας Μαρτίνος Α, με συνέπεια να συλληφθεί από τα αυτοκρατορικά αποσπάσματα και να οδηγηθεί στην Πόλη. Εκεί διαπομπεύθηκε και φυλακίστηκε.

Χωρίς να είναι εξέχον πρόσωπο, ο Κώνστας κατάφερε να διατηρήσει ζωντανή την αυτοκρατορία στα χρόνια του, δείχνοντας ικανότητα και θέληση. Τόσο η διαπόμπευση του πάπα, όσο και η δολοφονία του αδελφού του για την εξασφάλιση της εξουσίας, φανερώνει πάντως ιδιαίτερη σκληρότητα στο χαρακτήρα του.