Mamal

Oddi ar Wicipedia

Mamaliaid

Llewod (Panthera leo)

Teyrnas:	Animalia
Ffylwm:	Chordata
Is-ffylwm:	Vertebrata
Dosbarth:	Mammalia Linnaeus, 1758

Urddau

Is-ddosbarth: Prototheria
- Monotremata
Is-ddosbarth: Theria
- Infraclassis: Metatheria
  - Didelphimorphia
  - Paucituberculata
  - Microbiotheria
  - Notoryctemorphia
  - Dasyuromorphia
  - Peramelemorphia
  - Diprotodontia
- Infraclassis: Eutheria
  - Tubulidentata
  - Sirenia
  - Afrosoricida
  - Macroscelidea
  - Hyracoidea
  - Proboscidea
  - Cingulota
  - Pilosa
  - Scandentia
  - Dermoptera
  - Primates
  - Rodentia
  - Lagomorpha
  - Erinaceomorpha
  - Soricomorpha
  - Chiroptera
  - Pholidota
  - Carnivora
  - Perissodactyla
  - Artiodactyla
  - Cetacea

Dosbarth o anifeiliaid asgwrn-cefn yw'r mamaliaid (hefyd: mamolion) ac maent yn anifeiliaid gwaed cynnes. Mae chwarennau tethol gan yr anifeiliaid hyn, er mwyn rhoi llaeth i'w rhai bach. Mae angen llawer o fwyd arnynt er mwyn cadw'n gynnes, mwy nag anifeiliaid gwaed oer. Mae gan y rhan fwyaf ohonynt flew neu ffwr ar eu cyrff i gadw'n gynnes, ond does dim ffwr gan famaliaid y môr, braster sydd yn eu cadw nhw'n gynnes. Mae'r hwyatbig a'r echidna yn dodwy wyau, mae mamaliaid eraill yn cael eu geni'n fyw.

Mae tua 4000 o wahanol fathau o famaliaid. Gelwir y rhai sydd yn bwyta anifeiliaid eraill yn gigysyddion, a'r rhai sydd yn bwyta glaswellt yn llysysyddion

[golygu] Rhestr mamaliaid

Afanc neu llostlydan (Beaver: Castor fiber)
Alpafr (Ibex: Capra ibex)
Arth (Bear: Ursus)
Asyn (Donkey, ass: Equus asinus)
Baedd gwyllt (Wild boar: Sus scrofa (ferus))
Bele (Marten: Martes)
Blaidd (Wolf: Canis lupus)
Bochdew (Hamster: Mesocricetus neu Cricetus)
Broch neu mochyn daear (Badger: Meles meles)
Bronwen neu gwenci (Weasel: Mustela nivalis)
Bual (American bison: Bos bison)
Buwch (Cow: Bos taurus)
Byfflo (Buffalo: Bos bubalus)
- Byfflo dŵr (Water buffalo: Bubalus arnee)
Cadno neu llwynog (Fox: Vulpes vulpes)
Camel (Camel)
- Camel rhedeg (Dromedary: Camelus dromedarius)
Carlwm (Stoat, ermine: Mustela erminea)
Carw (Deer: Cervus)
- Carw coch (Red deer: Cervus elaphus)
Cath (Cat: Felis silvestris (domesticus))
- Cath wyllt (Wildcat: Felis silvestris)
Ceffyl (Horse: Equus caballus)
Ci (Dog: Canis lupus (familiaris))
Cwningen (Rabbit: Oryctolagus cuniculus)
Dafad (Sheep: Ovis aries aries)
Danas (Fallow deer: Cervus dama)
Dolffin, -iaid (Dolphin: Delphinidae)
- Dolffin trwyn potel (Bottlenose dolphin: Tursiops truncatus)
Draenog (Hedgehog: Erinaceus europaeus)
Dwrgi neu dyfrgi (Otter: Lutra lutra)
Dyfrfarch (Hippopotamus)
Eliffant (Elephant: Elephas maximus neu Loxodonta africana)
Ffured (Ferret: Mustela putorius furo)
Ffwlbart (Polecat: Mustela putorius)
Gafr (Goat: Capra hircus)
- Gafrewig (Chamois: Rupicapra rupicapra)
Gwahadden neu twrch daear (Mole: Talpa europaea)
Gwenci neu Bronwen (Weasel: Mustela nivalis)
Gwiwer (Squirrel: Sciuridae)
- Gwiwer goch (Red squirrel: Sciurus vulgaris)
Iwrch (Roe deer: Capreolus capreolus)
Llew (Lion: Panthera leo)
Llwynog neu Cadno (Fox: Vulpes vulpes)
Lyncs (Lynx: Lynx lynx)
Llostlydan neu afanc (Beaver: Castor fiber)
Llamhidydd (llamidyddion) (Porpoise: Phocaena)
- Llamhidydd harbwr (Harbour porpoise: Phocaena phocaena)
Llyg (Shrew: Sorex)
Llygoden (Mouse: Mus)
- Llygoden fawr (Rat: Rattus)
- Llygoden bengron (Vole: Arvicolinae)
Llygoden fwsg neu Mwsglygoden (Muskrat: Ondatra zibethicus)
Marmot neu Twrlla (Marmot: Marmota marmota)
Mochyn (Pig: Sus scrofa (domesticus))
- Mochyn cwta (Guinea pig: Cavia porcellus)
- Mochyn daear neu broch (Badger: Meles meles)
Morfil, -od (Whales: Cetacea)
- Morfil balîn (Baleen whale: Mysticeti)
- Morfil cefngrwm (Humpback whale: Megaptera novaeangliae)
- Morfil danheddog (Toothed whale: Odontoceti)
- Morfil glas (Blue whale: Balaenoptera musculus)
Morfuwch (Manatee: Trichechidae)
Morlo (Seal: Pinnipedia)
- Morlo Llwyd (Grey Seal: Halichoerus grypus)
Mwfflon (Mouflon: Ovis aries musimon)
Mwsglygoden neu llygoden fwsg (Muskrat: Ondatra zibethicus)
Ocapi (Okapi: Okapia johnstoni)
Pathew (Dormouse: Glis glis, Muscardinus avellanarius, Dryomys)
Tsimpansî (Chimpanzee: Pan)
Twrch daear neu Gwahadden (Mole: Talpa europaea)
Twrlla neu marmot (Marmot: Marmota marmota)
Udfil (Hyena)
Ych gwyllt (European bison, wisent: Bos bonasus)
Ysgyfarnog (Hare: Lepus europaeus)
Ystlum (Bat: Chiroptera)
- Ystlum du neu Ystlum Barbastelle (Barbastelle bat: Barbastella barbastellus)
- Ystlum Bechstein (Bechstein's bat: Myotis bechsteinii)
- Ystlum pedol lleiaf (Lesser horseshoe bat: Rhinolophus hipposideros)
- Ystlum pedol mwyaf (Greater horseshoe bat: Rhinolophus ferrumequinum)