Океан
Википедири материал
Тĕнче океанĕ — континентсемпе утравсене хупăрласа тăракан тинĕс шывĕн çыхăнуллă пысăк пĕрлĕхĕ. Çĕрĕн тăватă пайĕнчен виççĕшĕ яхăн (71 %) тинĕс шывĕпе витĕннĕ.
Тупмалли |
[тӳрлет] Океансен географийĕ
[тӳрлет] Тĕнче океанĕн шывĕсем
[тӳрлет] Океансен тĕпĕсен рельефĕ
[тӳрлет] Тинĕс юхăмĕсем
Тинĕс юхăмĕсем — океан шывĕн пысăк калăпăшĕсен куçăмĕсем. Çак ĕç пулăмĕ чылай çĕршывсен климатне улăштарса тăрать.
[тӳрлет] Климачĕ
Çĕрĕн климачĕ океанран çав тери пăхăнуллă пулать. Хĕвел радиацийĕ хăвачĕпе шыв пăса çĕкленет те Çĕрĕн континенчĕсене çитет, вара атмосферăн тĕрлĕ нӳрĕкĕн тĕсĕсемпе çĕр питне ӳкет. Океан юхăмĕсем вĕрӳллĕ е сивĕннĕ шывсене урăх широтăсене куçараççĕ, çапла вĕсем планета çинчи ăшăн пайланăвĕшĕн явăплă пулаççĕ.
Шыв пысăк ăшă калăпăшĕллĕ, çавăнпа океан температури типçĕр температуринчен çав тери мăранрах улшăнать. Океанçум çĕрсенче талăкра тата сезонра температура вăрах çеç сикет.
[тӳрлет] Экологи
Океан чылай хормăллă пурнăçшăн таврашĕ шутланать; çав шутра:
- пулăсем
- кит евĕрлисем: китсемпе дельфинсем
- пуçураллисем: осьминогсемпе кальмарсем
- рак евĕрлисем: лобстерсемпе креветкăсем
- тинĕс ăманĕсем
- планктон
- криль
- коралл
- шыв ӳсен-тăранĕсем
[тӳрлет] Хуçăлăх ĕçĕсем
Океансем хуçалăх ĕçĕсемшĕн транспорт çулĕсем вырăнĕнче пулаççĕ: чылай япалана карапсемпе тинĕс порчĕсем хушшинче турттараççĕ. Шыв тăрăх япала куçарма йӳнĕ, çапах та хăвăрт мар. Тинĕс çулĕсене кĕскелетме каналсем,касса тунă, вĕсенчен чаплисем: Панама тата Суэц каналĕсем.
[тӳрлет] Тĕпчев историйĕ
[тӳрлет] Çавăн пекех пăхăр
- Тĕнче океанĕн музейĕ
| Океансем |
|---|
| Атлантика | Инди | Çурçĕр Пăрлă | Лăпкă | Кăнтăр |
