Камета
З Вікіпедыя.
Камета, нябеснае цела, якое ўдалечыні ад Сонца мае выгляд абкружанай туманнай абалонкай яркай светлай плямы з вузкай паласой святла ў форме хваста. Праходзіць па вельмі выцягнутай арбіце вакол Сонца.
Змест |
[правіць] Гісторыя даследаванняў
Першае пісьмовае ўзгадванне камет датуецца 2296 годам да н.э. Рух каметы назіраўся кітайскімі астраномамі. Па тагачасным у’яўленні кітайцаў, неба ў’яўляла сабой вялізную імперыю, у якой каметы выконвалі ролю ганцоў.
Доўгі час людзі лічылі каметы веснікамі войн, мора, катастроф. З каметамі была звязана вялікая колькасць міфаў. Напрыклад, старажытныя грэкі ў’яўлялі камету галавой з распушчанымі валасамі – адсюль паходзіць і назва, што ў перакладзе з грэцкай мовы значыць “валасаты”.
Першым патлумачыць з’яву паспрабаваў Арыстоцель. Ён сцвярджаў, што каметы – гэта ўспламяняючыеся атмасферныя выпарэнні. Гэтая думка панавала даволі доўгі час, і з-за аўтарытэта Арыстоцеля іншыя версіі амаль не ўспрымаліся сур’езна. Абвергнуць пазіцыю Арыстоцеля атрымалася толькі ў XVI стагоддзі. У гэты перыяд моцна ўзрасла цікавасць да камет. Так нямецкі астраном Пётр Апіан заўважыў, што хвост каметы накіраваны заўжды ў супрацьлеглы бок ад Сонца.
Эдмунд Галей ў канцы XVII – пачатку XVIII cт. прааналізаваў звесткі пра каметы, якія назіраліся ў 1531, 1607 і 1682 гг., і прыйшоў да высновы, што гэта адная і тая ж камета, якая з’яўляецца з перыядычнасццю каля 75,5 гадоў. У 1758 годзе, як і прадказваў навуковец, на небасхіле назіралася камета, якая атрымала назву Галея.
[правіць] Тэорыі паходжання
[правіць] Тэорыя Лапласа
У 1796 годзе французскі навуковец Лаплас у сваёй кнізе напісаў, што лічыць каметы абрыўкамі міжзорных туманнасцей. Гэта была першая навуковая гіпотэза паходжання камет. Яна была абвергнута з-за неадпаведнасці складу, але некаторыя моманты ў ёй застаюцца цікавымі, у прыватнасці міжзорнае паходжанне, якое тлумачыць блізкія да парабалы арбіты доўгаперыядычных камет. Кароткаперыядычныя каметы Лаплас лічыў выхапленымі ў свой час Юпітэрам і за кошт гравітацыі пераведзеныя на кароткія арбіты
[правіць] Воблака Оома
У 50-я годы XX ст. галандскім астраномам Оортам была прапанавана ідэя існавання каметнага воблака на адлегласці 150 000 а. а., якое ўтварылася за кошт выбуха планеты Фаэтон, якая знаходзілася паміж арбітамі Марса і Юпітэра. Час ад часу з-за знешняга ўздзеяння асобныя каметы з яго пачынаюць рухацца ў накірунку Сонца.
[правіць] Гравітацыйная кандэнсацыя
Зараз самай распаўсюджанай тэорыяй паходжання камет з’яўляецца тэорыя агульнага паходжання ўсіх аб’ектаў сонечнай сістэмы з аднаго газа-пылавага воблака.
