Irlanda d'o Norte

Antis d'a independenzia d'o Estato Libre Irlandés (agora clamato Republica d'Irlanda) en 1922, toda la isla d'Irlanda yera un país drento d'o Reino Unito. En ixe año, 26 condaus n'o norte d'a isla plegoron á estar independiens, pero seis condados n'o norte d'a isla han permanexíto baxo soberanía britanica con o nombre d'Irlanda d'o Norte.

A probinzia d'Irlanda d'o Norte creyo-se dezaga d'a partizión d'a isla en 1921. Os suyos seis condaus más Donegal, Monaghan y Cavan formaban parti de l'Ulster, uno d'os reinos tradizionals d'Irlanda. En l'año 432, San Patrizio desembarcó en Saul, condau de Down y luego establió una iglesia en Armagh encara güé capital espritual d'Irlanda.

N'a epoca cristiana dominaba o clan d'os Uí Néill. Os suyos deszendiens, os O'Neill, presentaron biolenta resistenzia á la conquista inglesa á finals d'o sieglo XVI. Hug O'Néill, conte de Tyrone, consiguió notables bitorias frente á os exerzitos d'Isabel I, pero estió derrotato en 1607 y fuyió enta Europa con atros nobles irlandeses de l'Ulster. As fincas que dixoron estioron ocupatas por protestans prozedens d'Escozia y Anglaterra. A plegada d'os nuebos colonos supuso a marchinazión d'os catolicos irlandeses, y sembraron as semillas que darban lugar á 400 años de conflito. Dezaga d'a separazión d'Irlanda, Irlanda d'o Norte ha seguito bibiendo muitos años de biolenzia. Os reziens acuerdos de paz han feito renaxer a esperanza, sobretot dende a inaugurazión en 1998 d'a Asambleya d'Irlanda d'o Norte y os acuerdos de paz con l'IRA.