አሪዞና
ከWikipedia
|
|||||
 |
|||||
| ዋና ከተማ | ፊኒክስ | ||||
| ትልቋ ከተማ | ፊኒክስ | ||||
| አስተዳዳሪ | ጃኔት ናፖሊታኖ | ||||
| የመሬት ስፋት | 295,254 ካሬ ኪ.ሜ.(ከአገር 6ኛ) | ||||
| የሕዝብ ብዛት | 5,130,632(ከአገር 20ኛ) | ||||
| ወደ የአሜሪካ ሕብረት የገባችበት ቀን |
February 14,1912 እ.ኤ.ኣ. | ||||
| ላቲቲዩድ (ኬክሮስ) | 31"20'N እስከ 37"N | ||||
| ሎንግቲዩድ (ኬንትሮስ) | 109"3'W እስከ 114"50'W | ||||
| ከፍተኛው ነጥብ | 3,851ሜ. | ||||
| ዝቅተኛው ነጥብ | 21ሜ. | ||||
| አማካኝ የመሬት ከፍታ | 1,250ሜ. | ||||
| ምዕጻረ ቃል | AZ | ||||
| ድሕረ ገጽ | www.az.gov | ||||
አሪዞና (Arizona) በምዕራባዊ ዩናይትድ ስቴትስ የሚገኝ ስቴት ነው። ኒው ሜክሲኮ ፣ ዩታህ ፣ ኔቫዳ ፣ ካሊፎርኒያ እና ኮሎራዶ ያዋስኑታል።
ይዞታ |
[ለማስተካከል] መንግሥት
የአሪዞና ሕግ-አውጪ ቅርንጫፍ የ30 ሰው ሴኔት እና የ60 ሰው ምክር-ቤት አለው። የሪፑብሊካን ፓርቲ በስቴቱ ዋነኛው ፓርቲ ነው። በ2002 እ.ኤ.አ. የአሪዞና ስቴት ሕግ-አውጪ ቅርንጫፍ በጀት 14.3 ቢሊዮን ዶላር ሲሆን የሕግ-አስፈጻሚ ቅርንጫፍ በጀት ደግሞ 13.8 ቢሊዮን ዶላር ነው። የስቴቱ ሴኔተሮች እና ምክር-ቤት ተወካዮች ለሁለት-ዓመት ጊዜ ላልተወሰነ ብዛት ይመረጣሉ። ከ4 ጊዜ በላይ በተካካይ መመረጥ ግን አይችሉም። የሕግ-አስፈጻሚ ቅርንጫፍ በአስተዳዳሪ የሚመራ ሲሆን ለ4 ዓመት ሥልጣን ላይ ይቆያል። ያልተወሰነ ጊዜ መወዳደር ሲቻል ከሁለት ጊዜ በላይ ግን በተካካይ መመረጥ አይፈቀድም።
[ለማስተካከል] መልከዓ-ምድር
ልክ በደቡብ-ምዕራብ እንደሚገኙ ሌሎች ስቴቶች በረሃማ ነው።
[ለማስተካከል] ክልሎች (ካውንቲዎች)
| ካውንቲ | የተመሠረተበት ዓ.ም. (እ.ኤ.ኣ.) | የመንግስት መቀመጫ |
| አፓቼ ካውንቲ | 1879 | ሴንት ጆንስ |
| ኮቻይስ ካውንቲ | 1881 | ቢስቢ |
| ኮኮኒኖ ክውንቲ | 1891 | ፍላግስታፍ |
| ሒላ ካውንቲ | 1881 | ግሎብ |
| ግራህም ካውንቲ | 1881 | ሳፎርድ |
| ግሪንሊ ካውንቲ | 1909 | ክሊፍተን |
| ላ ፓዝ ካውንቲ | 1982 | ፓርከር |
| ማሪኮፓ ካውንቲ | 1871 | ፊኒክስ |
| ሞሃቬ ካውንቲ | 1864 | ኪንግማን |
| ናቫሖ ካውንቲ | 1895 | ሆልብሩክ |
| ፒማ ካውንቲ | 1864 | ቱሳን |
| ፒናል ካውንቲ | 1875 | ፍሎረንስ |
| ሳንታ ክሩዝ ካውንቲ | 1899 | ኖጋሌስ |
| ያቫፓይ ካውንቲ | 1862 | ፕሬስኮት |
| ዩማ ካውንቲ | 1864 | ዩማ |
[ለማስተካከል] ኢኮኖሚ
ባንድ ጊዜ አሪዞና ከአሜሪካ ትልቁ የጥጥ አምራች ነበረ።
[ለማስተካከል] ህዝብ
በ2004 እ.ኤ.አ. አሪዞና 5,743,834 የሚገመት የሕዝብ ብዛት አላት።
የዘር ክፍልፍል፦
- 63.8% ነጭ
- 25.3% ላቲን
- 5% ቀይ-ህንድ
- 3.1% ጥቁር
- 1.8% ኤስያን
- 2.9% ክልስ
ቋንቋ ክፍልፍል (እንደ 2000 እ.ኤ.አ.)፦
ጾታ፦
- 49.9% ወንድ
- 50.1% ሴት
ሃይማኖት፦
- ክርስቲያን - 80%
- ፕሮቴስታንት - 42%
- ባፕቲስት - 9%
- ሜቶዲስት - 5%
- ሉተራን - 4%
- ሌላ - 24%
- ሮማን ካቶሊክ - 31%
- ሞርሞን - 6%
- ሌላ ክሪስቲያን - 1%
- ፕሮቴስታንት - 42%
- ሌላ ሃይማኖት - 2%
- ሃይማኖት-የለሽ - 18%
[ለማስተካከል] ኮሌጆችና ዩኒቨርስቲዎች
ስቴት ዩኒቨርስቲዎች
- አሪዞና ስቴት ዩኒቨርስቲ
- ዩኒቨርስቲ ኦፍ አሪዞና
- ሰሜን አሪዞና ዩኒቨርስቲ
