Tonga se nasionale rugbyspan
vanuit Wikipedia, die vrye ensiklopedie.
Tonga | ||||||||||||||||||
Unie | Tonga Rugbyvoetbalunie | |||||||||||||||||
Bynaam(e) | Ikale Tahi | |||||||||||||||||
Afrigter | Kutusi Fielea | |||||||||||||||||
Kaptein | Nili Latu | |||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||
Eerste internasionale wedstryd | ||||||||||||||||||
Tonga 9 - 6 Fidji (15 August, 1924) |
||||||||||||||||||
Grootste oorwinning | ||||||||||||||||||
Tonga 119 - 0 Korea (22 Maart 2003) |
||||||||||||||||||
Grootste nederlaag | ||||||||||||||||||
Nieu-Seeland 102 - 0 Tonga (16 Junie 2000) |
Die Tonga nasionale rugbyspan se bynaam is Ikale Tahi (See-arende). Soos hulle Polinesiese buurlande begin die Tongane hulkle wedstryde met 'n oorlogsdans - die Kailao (alias Sipi Tau). Hulle is lede van die Stille-Oseaan Eilande Rugby Alliansie (PIRA) saam met Fidji en Samoa.
Inhoud |
[wysig] Geskiedenis
Daar word gemeen dat Rugby vroeg in die 20ste eeu deur matrose en sendelinge na die gebied gebring is. Die Tonga Rugbyvoetbalunie is in laat 1923 gevorm. Tonga het Fidji 9-6 in hulle eerste toets in 1924 geklop wat in die hoofstad Nuku’alofa gespeel is. Tonga het egter die tweede toets 14-3 verloor en 0-0 gelykop gespeel in die beslissende derde toets.[1]
Tussen 1924 en 1938 het Tonga en Fidji elke tweede jaar drie-toetsreekse gespeel. Wedstryde tussen die twee Stille Oseaan nasies is hard geveg en baie mense beweer dat die antieke oorlogsfetes tussen die eilandbewoners op die rugbyveld voortgesit het. Probelem tydens die derde toets van Fidji se 1928 toer na Tonga het daartoe gelei dat die wedstryd beëindig moes word toe Tonga 11-8 voorgeloop het. In 1954 het Tonga as gasheer opgetree vir 'n besoekende span van Wes-Samoa.
Tonga het die Nieu-Seeland Māorispan in 1969 verslaan maar moes tot 1973 wag voor hulle tweede toets kons speel, 'n 30-12 nederlaag teen Australië in Sydney. Hulle het later wraak geneem deur Australië in Ballymore, Brisbane 16-11 te verslaan in wedstryd waarin hulle vier drieë teen die twee van Austrlië gedruk het in Junie 1973. Die volgende jaar het die span na die Cardiff Arms Park gereis vir 'n nie-toets internasionale wedstryd teen Wallis, 'n wedstryd wat in 'n 26-7 nederlaag geëindig het.
Die eerste Tonga toer na Groot Britanje was in 1974 toe die span 10 wedstryde gespeel het insluitend die in Wallis teen Oos-Wallis, Llanelli, Noord-Wallis, Newport, Wes-Wallis en 'n Wallis XV. Die enigste oorwinning op die toer was die 18-13 oorwinning in die eerste wedstryd teen Oos-Wallis. Die 'toetse' is 44-8 teen 'n Skotland XV en 26-7 teen 'n Wallis XV verloor.
Tonga het in Europa 'n onbekende faktor gebly tot 1986 toe Wallis 'n toer na Fidji, Tonga en Wes-Samoa onderneem het. Vroeg in die wedstryd teen Tonga is die Walliese flank Mark Brown platgetrek deur drie Tonga voorspeler wat gelei het tot 'n massa geveg wat die hele span behalwe Malcolm Dacey en Mark Titley betrek het. Robert Jones beskryf dit in sy boek Raising The Dragon as "die ergste geveg wat ek ooit op 'n rugbyveld gesien het." By die na-wedstryd dinee is Jonathan Davies gevra om 'n paar woorde in Wallies te sê en terwyl die gashere vir hom hande geklap het, het hy hulle blykbaar as "die vuilste span waarteen ek ooit gespeel het!" beskryf.[1]
Tonga het teen Wallis te staan gekom in die eerste Rugby Wêreldbeker in Nieu-Seeland. Die vorige kragmeting en Wallis se besluit om van hulle topspeler te laat rus het na 'n swak Walliese vertoning gelei alhoewel hulle steeds daarin geslaag het om Tonga 29-16 te klop. Tonga het ook teen Ierland (32-9) en Kanada (37-4) verloor.
Tonga kon nie daarin slaag om vir die 1991 Rugby Wêreldbeker te kwalifiseer nie. In 1994 het hulle die Stille-Oseaan kampioenskap op drie-telling gewen en sodoende vir die Super 10 gekwalifiseer waar hulle aan die onderkant van hulle poel geëindig het.
Tonga het vir die 1995 Rugby Wêreldbeker gekwalifiseer nadat hulle Fidji op grond van punte verskil uitgeskakel het. Tonga kon slegs twee oorwinnings behaal in die volgende twee Wêreldbekers, 29-11 teen Ivoorkus in 1995 en Italië in 1999. Die oorwinning oor Ivoorkus het 'n tragiese gevolg gehad toe die Ivoorkus se vleuel Max Brito ernstig beseer en verlam is.[2]
In Junie 1999 het die span hulle belangrikste tuisoorwinning behaal toe hulle Frankryk 20-16 in Nuku’alofa verslaan het, maar in 2000 is hulle 102-0 (insluitend 15 drieë) deur Nieu-Seeland verneder.
Nadat hulle hulle eerste vier wedstryde teen Fidji en Samoa verloor het, het Tonga derde in die Oseanië kwalifiseringgroep vir die 2003 Wêreldbeker geëindig. As gevolg hiervan moes hulle tuis en weg wedstryde teen Papua Nieu-Guinee, wat hulle 47-14 en 84-12 gewen het, speel gevolg deur wedstryde teen Suid-Korea, wat Tonga gemaklik 75-0 en 119-0 gewen het.
By die 2003 Rugby Wêreldbeker het Tonga al hulle wedstryde verloor en laaste in hulle poel geëindig. Hoewel hulle Wallis tot 20-27 beperk het, is hulle weereens deur Nieu-Seeland verneder.
[wysig] Sipi Tau
Soos baie ander groot Stille-Oseaan rygbynasies voer Tonga 'n ritueel voor hulle wedstryde uit. Die Sipi Tau is 'n vorm van die Kailao. Die kailao was oorspronklik 'n oorlogsdans was na Tonga ingevoer is van Walliseiland. Dit word algemeen by beide openbare en privaat seremonies uitgevoer.
Een van die mees onvergeetlike uitvoerings in modene tye van die Sipi Tau was tydens die 2003 Rugby Wêreldbeker in Australië, in Tonga se wedstryd teen die All Blacks. Die All Blacks het hulle tradisionele haka uitgevoer toe Tonga gereageer het met die sipi tau terwyl die All Blacks nog met die haka besig was. Dies spanne het tot binne m,eters van mekaar te staan gekom net voor die afskop[3]
[wysig] Wêreldbekerrekord
- 1987 - Uitgenooi.
- 1991 - het nie gekwalifiseer nie.
- 1995 tot 2007 - Gekwalifiseer
[wysig] Verwysings
- ^ 1,0 1,1 BBC Nuus, The Head Hunters: Tongan rugby, Besoek op 2 September 2007
- ^ BBC nuus, The good and bad of Tonga, Besoek op 2 September 2007
- ^ Haka and Sipi Tau set Lang Park alight ABC