Max Planck
vanuit Wikipedia, die vrye ensiklopedie.
Teoretiese fisikus
[wysig] Belangrike prestasies
Max Planck was een van die mees invloedryke fisici van die twintigste eeu. In sy leeftyd het hy intensief meegewerk aan die ontwikkeling van die termodinamika. Sy doktorale proefskrif in 1879 het gehandel oor beginsels van die warmteleer, en sy definisies en afleidings is algemeen aanvaar. Belangrik is ook sy korrespondensie met L Boltzmann oor die statistiese interpretasie van die tweede wet van die termodinamika. Uit sy teoretiese studie van die ewewig tussen die straling in 'n hol ruimte en die energie deur die ruimte ingesluit, vind Planck 'n vergelyking wat die eksperimentele resultate presies beskryf. Sy studie van straling het daarop gedui dat die omsetting van meganiese energie in stralingsenergie nie kontinu geskied nie, maar in die vorm van sogenaamde energiepakkies of kwanta. In 1900 stel hy die kwantumteorie van straling op en voer 'n nuwe natuurkonstante in, "Planck se konstante". Einstein het in 1905 aangetoon dat Planck se konstante nie slegs by omsetting betrokke is nie, maar oor die hele gebied waarby straling ter sprake is. Hierna het die belangrikheid van dié konstante ook nog baie duidelik geblyk by die verklaring van spesifieke warmtekapasiteite van materie, by die stabiliteit van elektronbane in atome en by die tweeledige golf- en deeltjiegeaardheid van lig. Die konstante speel 'n fundamentele rol in die hele kwantummeganika, veral by Heisenberg se onsekerheidsbeginsel. In 1918 ontvang hy die Nobelprys vir Fisika vir sy kwantumteorie.
[wysig] Lewensgeskiedenis
Max Karl Ludwig Planck is op 23 April 1858 gebore in Kiel. Sy pa was 'n bekende juris en professor in die regte. Beide sy oupas was ook hoogleraars. Op sestienjarige ouderdom begin hy fisika bestudeer aan die Universiteit van München. Op een-en-twintigjarige leeftyd behaal hy sy doktorsgraad summa cum laude. Daarna word hy hoogleraar aan verskeie Duitse universiteite: die universiteite van München, Kiel en Berlyn. Tussen 1912 en 1943 was hy verbonde aan die Pruisiese Akademie vir die Wetenskap. Hy was ook tussen 1930 en 1937 president van die Kaiser Wilhelm Gesellschaft, die belangrikste navorsingsliggaam in Duitsland. Na die Tweede Wêreldoorlog is die Kaiser Wilhelm Gesellschaft herdoop na die Max Planck-instituut. Planck was twee keer getroud, in 1885 met Marie Merck (wat in 1909 oorlede is) en daarna met Marga von Hösslin, Marie se niggie. Van sy vyf kinders het drie vroeg gesterf. Een van sy twee oorblywende seuns is tydens die Tweede Wêreldoorlog tereggestel vir sy aandeel aan 'n onsuksesvolle sluipmoordpoging op Adolf Hitler. Max Planck het self gely as gevolg van sy anti-Nazi-sentimente en die dood van sy seun het hom geknak. Twee jaar na sy seun se dood is hy op 3 Oktober 1947 in Göttingen oorlede.
