Max Planck
Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.
 |
|
| Profession: | Fisician |
|---|---|
| País: |  Alemanha |
| Data de naissença: | 23 d'abril de 1858 |
| Luòc de naissença: | Kiel, Alemanha |
| Data de decès: | 4 d'octobre de 1947 |
| Luòc de decès: | Göttingen, Alemanha |
Max Karl Ernst Ludwig Planck (1858-1947) foguèt un fisician alemand creator de la teoria dels quanta. Recebèt lo Prèmi Nobel de fisica en 1918.
Somari |
[Modificar] Biografia
Nascut dins la vila alemanda de Kiel lo 23 d'abril de 1858, Max Planck comencèt sos estudis de fisica a l'Universitat de Munic en 1874. Los acabèt en 1879 dins la vila de Berlin. Tornèt a Munic en 1880 per far de professor a l'universitat e en 1885 se mudèt a Kiel. En 1889 tornèt a Berlin, ont tre 1892 foguèt director de la catèdra de Fisica teorica. Entre 1905 e 1909 Planck foguèt lo cap de la Deutsche Physikalische Gesellschaft (Societat Alemanda de Fisica).
[Modificar] Recèrcas scientificas
En 1894 entamenèt sas recèrcas scientificas a l'entorn de la radiacion del còs negre. Capitèt d'èsser emplegat per de companhiás electricas per tal de melhorar lo foncionament de l'ampola electrica e obtenir mai de lum e una consomacion mendra d'energia. En 1899 descobriguèt una constanta fondamentala, la dicha Constanta de Planck, qu'amb ela se pòt calcular l'energia d'un foton. Aquesta meteissa annada descriguèt son pròpri grop d'unitats de mesura basadas sus las constantas fisicas fondamentalas, descobrissent un an mai tard la lei de radiacion de la calor, nomenada Lei de Planck, que explica l'espèctre d'emission d'un còs negre. Aquela lei venguèt una de las basas de la teoria quantica, qu'emergiguèt qualques annadas mai tard amb la collaboracion d'Albert Einstein e Niels Bohr.
[Modificar] Relacion amb Albert Einstein
Foguèt en 1905 que se publiquèron los primièrs estudis del desconegut Albert Einstein a l'entorn de la teoria de la relativitat. Planck foguèt uns dels escasses scientifics que encapèron immediatament la significacion d'aquesta teoria scientifica nòva.
Planck contribuiguèt tanben considerablament a desvolopar mai la teoria de la relativitat. L'ipotèsi d'Einstein a prepaus de la leugieretat del quantum (lo foton), basada sus la descobèrta de Philipp Lenard en 1902 sus l'efièch fotoelectric, foguèt rebutada a la debuta per Planck, coma tanben la teoria de James Clerk Maxwell sus l'electrodinamica.
En 1910 Einstein precisèt lo comportament anormal de la calor especifica a de temperaturas bassas coma un autre exemple d'un fenomèn que desfisa l'explicacion de la fisica classica. Planck e Walther Nernst per tal de clarificar las contradiccions que se vesián dins la fisica organizèron la primièra Conferéncia Solvay, que se debanèt a Bruxellas en 1911. Pendent aquesta reünion Einstein capitèt de convéncer Planck sus sas recèrcas e sos dobtes. Foguèt a partir d'aquel temps que se bastiguèt una granda amistat entre Planck e Einstein. Aqueste darrièr venguèt professor de fisica a l'universitat de Berlin mentre que Planck n'èra lo degan.
En 1918 recebèt lo Prèmi Nobel de Física pel ròtle jogat dins lo progrès de la fisica amb la descobèrta de la teoria quantica. Dempuèi 1930, e fins a 1937, Planck foguèt cap de la Kaiser-Wilhelm-Gesellschaft zur Förderung der Wissenschaften (KWG, Societat de l'Emperador Guillem per lo Progrès de la Sciéncia).
[Modificar] Darrièras annadas
Durant la Segonda Guèrra Mondiala Planck ensagèt de convéncer Adolf Hitler que secutèsse pas los scientifics jusièus. Erwin Planck, tresen filh de Max Planck, foguèt executat per nauta traïson lo 20 de julhet de 1944 per sa suposada collaboracion dins la temptativa d'assassinat d'Hitler. Per encausa de sa decepcion del regim nazi e la casuda constanta de bombas sus Berlin, sa vila de residéncia, partiguèt amb sa familha cap a Göttingen.
Max Planck moriguèt lo 4 d'octobre de 1947 dins la vila de Göttingen. Aprèp sa mort la KWG cambièt son nom e venguèt la Max-Planck-Gesellschaft zur Förderung der Wissenschaften (MPG, Societat o Institut de Planck pel desvolopament de la sciéncia).
| Laureats del Prèmi Nobel de Fisica |
|---|
|
1901: Röntgen 02: Lorentz, Zeeman 03: Becquerel, P.Curie, M.Curie 04: Rayleigh 05: P. Lenard 06: Thomson 07: Michelson 08: Lippmann 09: Marconi, Braun 10: van der Waals 11: Wien 12: Dalén 13: Kamerlingh Onnes 14: von Laue 15: W.L.Bragg, W.H.Bragg 17: Barkla 18: Planck 19: Stark 20: Guillaume 21: Einstein 22: N.Bohr 23: Millikan 24: Siegbahn 25: Franck, Hertz 26: Perrin 27: Compton, Wilson 28: Richardson 29: de Broglie 30: Raman 32: Heisenberg 33: Schrödinger, Dirac 35: Chadwick 36: Hess, Anderson 37: Davisson, Thomson 38: Fermi 39: Lawrence 43: Stern 44: Rabi 45: Pauli 46: Bridgman 47: Appleton 48: Blackett 49: Yukawa 50: Powell 51: Cockcroft, Walton 52: Bloch, Purcell 53: Zernike 54: Born, Bothe 55: Lamb, Kusch 56: Shockley, Bardeen, Brattain 57: Yang, T.D.Lee 58: Cherenkov, Frank, Tamm 59: Segrè, Chamberlain 60: Glaser 61: Hofstadter, Mössbauer 62: Landau 63: Wigner, Goeppert‑Mayer, Jensen 64: Townes, Basov, Prokhorov 65: Tomonaga, Schwinger, Feynman 66: Kastler 67: Bethe 68: Álvarez 69: Gell-Mann 70: Alfvén, Néel 71: Gabor 72: Bardeen, Cooper, Schrieffer 73: Esaki, Giaever, Josephson 74: Ryle, Hewish 75: A.Bohr, Mottelson, Rainwater 76: Richter, Ting 77: Anderson, N. Mott, van Vleck 78: Kapitsa, Penzias, Wilson 79: Glashow, Salam, Weinberg 80: Cronin, Fitch 81: Bloembergen, Schawlow, Siegbahn 82: Wilson 83: Chandrasekhar, Fowler 84: Carlo Rubbia, van der Meer 85: von Klitzing 86: Ruska, Binnig, Rohrer 87: Bednorz, Müller 88: Lederman, Schwartz, Steinberger 89: Ramsey, Dehmelt, Paul 90: J.Friedman, Kendall, Taylor 91: de Gennes 92: Charpak 93: Hulse, Taylor 94: Brockhouse, Shull 95: Perl, Reines 96: D.Lee, Osheroff, Richardson 97: Chu, Cohen‑Tannoudji, Phillips 98: Laughlin, Störmer, Tsui 99: 't Hooft, Veltman 2000: Alferov, Kroemer, Kilby 2001: Cornell, Ketterle, Wieman 2002: Davis, Koshiba, Giacconi 2003: Abrikosov, Ginzburg, Leggett 2004: Gross, Politzer, Wilczek 2005: Glauber, Hall, Hänsch 2006: Mather, Smoot 2007: Grünberg, Fert |
