Somalia

Z Wikipedii

Soomaaliya
الصومال
Republika Somalii


Flaga Somalii	Herb Somalii

Hymn: Soomaaliyeey toosoo

Język urzędowy

somalijski, arabski, włoski

prezydent Abdullahi Yusuf Ahmed

Szef rządu

premier Nur Hassan Hussein

Powierzchnia
• całkowita
• wody śródlądowe

42. na świecie
637 700 km²
1,6%

Liczba ludności (2008)
• całkowita
• gęstość zaludnienia

85. na świecie
9 559 000²▲
15 osób/km²

Jednostka monetarna

szyling somalijski (SOS)

Niepodległość

od Wielkiej Brytanii i Włoch
1 lutego 1960

UTC +3

.so³

+252

¹ Stolica oficjalna, faktyczną siedzibą władz i parlamentu są miasta Baidoa i Jowhar
² Dane szacunkowe na lipiec 2008 roku, podane za CIA The World Factbook (Źródło:CIA) (en)
³ Nieużywana

Somalia, Republika Somalijska – państwo w północno-wschodniej części Afryki położone na Półwyspie Somalijskim (zwanym „Rogiem Afryki”). Przylega do Oceanu Indyjskiego i Zatoki Adeńskiej. Na północnym zachodzie graniczy z Dżibuti, na zachodzie z Etiopią, zaś na południowym zachodzie z Kenią. Północna część kraju w 1991 ogłosiła niezależność jako Somaliland.

Spis treści

1 Geografia
2 Struktura etniczna
3 Historia
4 Państwa powstałe na terenie Somalii podczas wojny domowej od 1991

[edytuj] Geografia

Długość granicy lądowej: 2366 km
- Dżibuti 58 km
- Etiopia 1626 km
- Kenia 682 km
Inne używane języki: język angielski, włoski, języki kuszyckie i język suahili.
Religia państwowa: islam
Wyznawcy poszczególnych religii: muzułmanie sunnici (99,8%), chrześcijanie (0,1%)

[edytuj] Struktura etniczna

Skład etniczny: Somalijczycy 97,3%, Arabowie 1,2%, ludy Bantu 0,4%

Somalijczycy, ludność pochodzenia kuszyckiego, stanowią 98% mieszkańców kraju (1983). Podzieleni są na sześć zespołów rodowych: Dir, Darod, Issak, Hawija, Digil, Rahanwejn. Pierwsze cztery rody należą do Samaale, ludności pasterskiej, pozostałe dwa do Saab, ludów rolniczych o niższej randze społecznej w stosunku do pasterzy. Zespoły rodowe dzielą się na rody, a te z kolei na lineaże. Wszelkie przeszłe i współczesne konflikty Somalii przebiegają na styku rodów, lineaży, itd. (często nazywanych plemionami), których struktura jest bardzo skomplikowana. Oprócz Somalijczyków społeczność kraju tworzy ludność bantuidalna, Bantu zsomalizowani oraz Arabowie.

[edytuj] Historia

W VII-X wiek wzdłuż wybrzeży Zatoki Adeńskiej i Oceanu Indyjskiego powstały pierwsze arabskie i perskie faktorie handlowe (np. Mogadiszu, Merka, Zejla, Berbera).
VIII–XII wiek - napływ somalijskich nomadów, którzy szybko ulegli islamizacji.
XIII–XVI wiek - walki muzułmańskich sułtanatów z wybrzeża z chrześcijańską Etiopią (przy wsparciu ze strony Somalijczyków)
XVI wiek - wybrzeża Somalii zajęli Portugalczycy.
XVII–XVIII wiek Portugalczycy wyparci przez Arabów z Omanu (ze stolicą w Zanzibarze).
XIX wiek - północne wybrzeża kraju znajdują się pod kontrolą Egiptu, południowa część pod zwierzchnictwem sułtana Zanzibaru.
W drugiej połowie XIX w. rozpoczęła się penetracja państw europejskich i podział posiadłości kolonialnych pomiędzy Wielką Brytanię, Francję i Włochy.
- 1862-1884 - Francja zajęła tereny północno-zachodnie z miastem Dżibuti.
- 1884-1886 - Wielka Brytania zajęła część północnych wybrzeży kraju; w 1887 utworzyła na północy protektorat Somaliland.
- Włochy zajęły sułtanat Hobyo nad Oceanem Indyjskim i Alula nad Zatoką Adeńską; 1925 zajęły także tzw. Jubaland; w 1936 roku, po połączeniu z Etiopią, utworzyły Włoską Afrykę Wschodnią.
W 1960 z połączenia Somalii Brytyjskiej i Somalii Włoskiej powstała niepodległa Republika Somalii. Pierwszym prezydentem Somalii był A.A. Osman (1960–67). Jego następcą był A.A. Shermarke, zamordowany w 1969.
21 października 1969 miał miejsce zamach stanu. Władzę przejął generał M. Saida-Barre. Zmieniono nazwę państwa na Somalijską Republikę Demokratyczną. W 1970 Somalię ogłoszono państwem socjalistycznym (poszły za tym stosowne reformy społeczno-gospodarcze oraz ścisła współpraca z ZSRR).
1977 - nieudana próba anektowania etiopskiego Ogadenu. ZSRR wspiera w konflikcie Etiopię i w rezultacie następuje zerwanie stosunków z Moskwą i przeorientowanie polityki na współpracę z USA.
Lata 80. XX wieku: pogłębiający się kryzys gospodarczy. Przełom lat 1989-1990 - USA wycofuje się z pomocy dla Somalii.
1991 - Siad-Barre zostaje obalony; wybuchła wojna domowa. Interwencja wojsk ONZ (w większości sił USA, ale także Polacy)
1993 - 3 października Operacja w Mogadiszu mająca na celu schwytanie adiutantów Aidida przez Delta Force i Rangersów zakończona śmiercią 18 żołnierzy US ARMY jednego żołnierza pakistańskiego (w ramach sił pokojowych ONZ) oraz, być może nawet ok. tysiąca, somalijskich bojówkarzy.
2006 - W czerwcu władzę przejmuje powiązana z talibami Unia Trybunałów Islamskich
24 grudnia 2006 Premier Etiopii w orędziu do narodu ogłosił, że jego kraj został zmuszony do wojny z Somalią. ^[1]. Na skutek ofensywy wojsk etiopskich wspieranych przez wojska rządu somalijskiego wyzwolono Mogadiszu i większość terytoriów będących w rękach Unii Trybunałów Islamskich.

Obecnie sytuacja polityczna w Somalii jest niejasna, rząd tymczasowy kontroluje jedynie centralną część kraju. W obecnej chwili na obszarze Somalii de facto funkcjonują jeszcze 4 państwa: Somaliland, Puntland, Galmudug i Maakhir. Oprócz tego spora część kraju znajduje się poza jakąkolwiek kontrolą i pogrążona jest w walkach międzyklanowych lub stanowi arenę walk z partyzantką Unii Trybunałów Islamskich.

[edytuj] Państwa powstałe na terenie Somalii podczas wojny domowej od 1991

Od obalenia rządu Siad-Barre w 1991 w Somalii trwa wojna domowa pomiędzy klanami. Trwająca od 1991 próba przywrócenia pokoju przez wojska ONZ nie przyniosła rezultatu, wskutek czego ONZ podjęło decycję o wycofaniu się z Somalii w 1995.

Wskutek wojny domowej nastąpił de facto rozpad Somalii. Powstało kilka niezależnych państewek, zaś reszta kraju pogrążyła się w walkach pomiędzy klanami.

Obecna sytuacja polityczna w Somalii. Kolorem niebieskim zaznaczono terytoria pod kontrolą rządu tymczasowego.

[edytuj] Republika Somalilandu

Po obaleniu w 1991 dyktatora Siada-Barre na północnym wybrzeżu Somalii (nad Zatoka Adeńską), na terenach, które niegdyś stanowiły kolonię brytyjską Somaliland, Issowie rozpoczęli powstanie i w efekcie przejęli tam całkowitą władzę. W maju 1991 Somalijski Ruch Narodowy (SNM) ogłosił niezależność tych terenów. Tak powstała Republika Somaliland, której jednak nie uznała do tej pory społeczność międzynarodowa i ONZ. Pierwszym prezydentem Somalilandu został A. Ahmed Ali (od 2002 D. R. Kaahin).

Obecnie na terenie Somalilandu panuje najbardziej stabilna sytuacja i w porównaniu z resztą regionu jedynie tam można mówić o względnie mocnej strukturze państwowej. W maju 2001 obywatele Republiki Somalilandu opowiedzieli się w referendum za niepodległością.

Więcej na ten temat w haśle Somaliland.

[edytuj] Puntland

W 1998 region Puntland ogłosił niezależność. Obecnie posiada status republiki autonomicznej.

[edytuj] Jubaland

W 1998 region Jubaland ogłosił secesję. W 2001 region powrócił pod władzę rządu federalnego.

[edytuj] Południowo-zachodnia Somalia

Od 2002 południowo-zachodni region Somalii znajdował się poza kontrolą rządu. W 2006 na mocy porozumienia lokalni przywódcy uznali na powrót władzę tymczasowego rządu somalijskiego.

[edytuj] Unia Trybunałów Islamskich

Na przełomie czerwca i lipca 2006 armia Unii Trybunałów Islamskich zajęła większość centralnej i południowej części Somalii, w tym stolicę w Mogadiszu. Na skutek ofensywy etiopskiej w grudniu 2006, fundamentaliści islamscy musieli wycofać się z zajmowanych terytoriów i przejść do walki partyzanckiej.