1 Pułk Strzelców Konnych im. Cesarza Napoleona

Z Wikipedii

1 Pułk Strzelców Konnych (im. Cesarza Napoleona) – polski pułk kawalerii. Nieoficjalnie nosił imię Cesarza Napoleona, lecz imię to nie zostało oficjalnie uznane. Przed 1939 stacjonował w Garwolinie.

Święto pułkowe – 9 maja (rocznica przekroczenia granicy polskiej w 1919 r. przez 4 Pułk Szwoleżerów). Barwy Pułku: proporczyk szmaragdowo-amarantowy, czapka rogatywka – otok amarantowy.

Spis treści 1 Tradycje 1.1 Historia 1.2 Dzieje sztandaru pułku 1.3 Działania bojowe pułku 1.3.1 Wojna polsko-bolszewicka 1.3.2 II wojna światowa 1.4 Dowódcy pułku: 1.5 Obsada personalna pułku w 1939 roku 2 Żurawiejka 2.1 Bibliografia: 3 Linki zewnętrzne 4 Zobacz też

[edytuj] Tradycje

Tradycje Pułku sięgają czasów Napoleona, gdy w latach 1800-1814 istniał polski pułk strzelców konnych w armii francuskiej. Po klęsce Napoleona rozwiązany, został odtworzony w Królestwie Polskim w 1816 r. Brał udział w powstaniu listopadowym w latach 1830-1831.

1 Pułk Strzelców Konnych Księstwa Warszawskiego. Nazwa pułku przyjęta została w czerwcu 1807. Zamiennie nazywany był również z francuska pułkiem szaserów. Wywodzi się z z konnych oddziałów powstańców województwa łęczyckiego, mazowieckiego i rawskiego tworzących w 1806 pułk kawalerii narodowej płk. Jana Michała Dąbrowskiego. W pierwszym okresie istnienia związany z Legią Wielkopolską gen Dąbrowskiego (mimo, że formowany na obszarze działania Legii ks. Poniatowskiego).

W 1807 brał udział w działaniach na Pomorzu. W marcu 1807 biwakował w warunkach polowych pod Gdańskiem.

W lutym 1813 wszedł w skład Dywizji Kawalerii Antoniego Pawła Sułkowskiego

[edytuj] Historia

W 1919 na terenie Francji utworzono w armii gen. Józefa Hallera 4 Pułk Szwoleżerów. Pułk ten w maju 1919 powrócił wraz z tą armią do Polski i został wcielony do Wojska Polskiego. Otrzymał 1 września 1919 nazwę I Dywizjonu 1 Pułku Dragonów Kresowych, a następnie 1 października 1920 III Dywizjonu Strzelców Konnych. Dopiero w maju 1921 otrzymał on nazwę 1 Pułku Strzelców Konnych. Od przybycia z Francji do 1924 jednostka była w dyspozycji Dowódcy Okręgu Korpusu (DOK) I w Warszawie. Następnie był już samodzielnym pułkiem kawalerii, włączonym do 1 Brygady Kawalerii. Od 5 marca 1937 do 5 sierpnia 1939 podlegał bezpośrednio Departamentowi Kawalerii Ministerstwa Spraw Wojskowych. W okresie od 6 sierpnia do 5 września 1939 pułk został zmotoryzowany i wszedł w skład Warszawskiej Brygady Pancerno-Motorowej. Rozwiązanie pułku nastąpiło 20 września 1939 wraz z kapitulacją Armii "Lublin".

Odtworzony został w konspiracji w ramach Armii Krajowej w 1942 w Warszawie i w obwodzie garwolińskim, istniał do upadku powstania warszawskiego.

[edytuj] Dzieje sztandaru pułku

Sztandar ufundowany został przez społeczeństwo powiatu garwolińskiego – powiatu gdzie mieścił się garnizon pułku. Był to sztandar zgodny z ustawą Sejmu z dnia 1 sierpnia 1919. Wręczenia sztandaru dokonał 4 maja 1924 w Garwolinie prezydent RP Stanisław Wojciechowski.

20 września 1939 sztandar po rozwiązaniu pułku pod Tomaszowem Lubelskim został zabrany przez żołnierzy pułku i 25 września zakopany w Lasach Janowskich.

[edytuj] Działania bojowe pułku

[edytuj] Wojna polsko-bolszewicka

Pułk był na froncie od 18 września 1919 na froncie południowym jako kawaleria dywizyjna 7 Dywizji Piechoty. 18 listopada 1919 został przerzucony na front północny, gdzie pełnił rolę kawalerii dywizyjnej 8 Dywizji Piechoty i wraz z nią wziął udział w wyprawie nad Ryssę. Prowadził tam działania rozpoznawcze, a 28 kwietnia 1920 wykonał szarżę pod Krasnem. Ofensywa wojsk bolszewickich zmusiła 8. DP do odwrotu a pułk prowadził działania zabezpieczające odwrót.

Pod koniec maja 1920 rozpoczęło się przeciwnatarcie polskie w kierunku Grodna w trakcie którego pułk wykonał szarżę pod Miechnicami (2 czerwca) i doszedł do rejonu Głębokich, lez ofensywa wojsk bolszewickich Michaiła Tuchaczewskiego zmusiła 8. DP do odwrotu aż pod Warszawę.

15 sierpnia 1920 pułk wziął udział w bitwie pod Radzyminem a następnie w ofensywie na kierunku północno-wschodnim, gdzie po osiągnięciu Ostrołęki 25 sierpnia 1920 został przerzucony na południe na linię Dniestru, następnie w rejon Tarnopola i Szepietowki, gdzie zakończył działania bojowe w tej wojnie.

[edytuj] II wojna światowa

W kampanii wrześniowej uczestniczył w ramach Warszawskiej Brygady Pancerno-Motorowej. W dniach 1 września – 3 września 1939 na stanowisku zapasowym w rejonie Garwolina. Następnie w dniach 4 września – 11 września zajmował wraz z brygadą stanowiska obronne nad Wisłą. 13 września wziął udział w natarciu na Annopol, dokąd dotarły niemieckie oddziały po przekroczeniu Wisły. Pomimo powodzenia tego ataku został powstrzymany on rozkazem dowódcy brygady i rozpoczął się odwrót na wschód.

19 września – 20 września pułk wziął udział w bitwie pod Tomaszowem Lubelskim. 20 września 1939 pułk wraz z innymi jednostkami brygady skapitulował wobec braku możliwości kontynuowania dalszej walki. Przy czym grupa ok. 200 oficerów i żołnierzy pułku po porzuceniu sprzętu ciężkiego podjęła próbę samodzielnego przebicia się przez pierścień okrążenia. Gdy ta próba okazała się bezskuteczna grupa ta rozproszyła się.

W powstaniu warszawskim wziął udział odtworzony w konspiracji pułk, który występował jako Dywizjon 1806. Walczył on na Woli i na Starym Mieście w ramach Zgrupowania "Radosława" – ppłk Jana Mazurkiewicza.

[edytuj] Dowódcy pułku:

• X-XI.1919 - płk Tadeusz Sulimirski
• 1919-1920 – płk Bohdan Rudolph
• 1920-1921 – mjr Bohdan Dąbrowski
• 1921-1922 – ppłk Wacław Wysocki
• 1922-1924 – płk Konrad Piekarski
• 1924-1929 – płk Władysław Kulesza
• 1929-1937 – płk Adam Zakrzewski
• 1939-1939 – płk Józef Mularczyk
• 1939-1939 – ppłk Stanisław Lewicki
• 1939-1939 – rtm. Stanisław Łukaszewicz
• 1940-1944 – ppłk Karol Błasiński (Armia Krajowa)

[edytuj] Obsada personalna pułku w 1939 roku

Dowództwo i sztab

• Dowódca pułku – ppłk dypl. Stanisław Lewicki
• I zastępca dowódcy pułku – mjr Włodzimierz Białobłocki
• II zastępca dowódcy pułku – mjr Jan Olpiński
• Oficer operacyjny – rtm. Stanisław Łukaszewicz
• Adiutant pułku – por. Józef Leszczyński
• Oficer ordynansowy – por. Stanisław Sierawski (zginął 18 września 1939)
• Oficer techniczny – kpt. Piotr Włodzimierz Nowak
• Oficer informacyjny – por. rez. Antoni Bądzyński
• Płatnik pułku – chor. Narcyz Witczak-Witczyński
• Lekarz pułku – kpt. lek. dr Grzegorz Woźniakowski
• Kapelan pułku – ks. kapelan Marian Walczak

Szwadron rozpoznawczy

• Dowódca szwadronu – rtm. Jan Mossakowski
• Dowódca plutonu motocyklistów – ppor. Wacław Zaleski
• Dowódca plutonu kolarzy – por. rez. Jan Rękawek
• Dowódca plutonu czołgów rozpoznawczych TKS – por. Stefan Żywirski (do 17 września), po nim – plut. Stanisław Żak

1. szwadron liniowy

• Dowódca szwadronu – por. Jan Koszutski
• Dowódca 1. plutonu – ppor. Jan Wojciech Sokołowski
• Dowódca 2. plutonu – ppor. rez. Aleksander Rożecki
• Dowódca 3. plutonu – ppor. rez. Gert Eisenbraun

2 szwadron liniowy

• Dowódca szwadronu – rtm. Jarosław Malinowski
• Dowódca 1. plutonu – ppor. Stanisław Mierzikowicz
• Dowódca 2. plutonu – ppor. rez. dr Eugeniusz Judenko
• Dowódca 3. plutonu – ppor. rez. Szymon Czaplicki (zginął 18 września 1939)

3. szwadron liniowy

• Dowódca szwadronu – por. Edward Schoeneich
• Dowódca 1. plutonu – ppor. Stanisław Wojciechowski (ranny 18 września 1939)
• Dowódca 2. plutonu – por. rez. Adam Iłłakowicz (ranny 18 września 1939)
• Dowódca 3. plutonu – ppor. rez. Zdzisław Korzybski (zginął 18 września 1939)

4. szwadron liniowy

• Dowódca szwadronu – rtm. Edmund Grunwald
• Dowódca 1. plutonu – ppor. Jerzy Dobrski
• Dowódca 2. plutonu – ppor. rez. Stanisław Leśniowski
• Dowódca 3. plutonu – por. rez. Włodzimierz Wasileski

Szwadron ckm i broni ciężkiej

• Dowódca szwadronu – rtm. Andrzej Zawisza
• Dowódca 1. plutonu ckm – ppor. Włodzimierz Syrokomla-Syrokomski
• Dowódca 2. plutonu ckm – ppor. rez. Włodzimierz Tymieniecki
• Dowódca 3. plutonu ckm – ppor. rez. Witold Zwoliński
• Dowódca 4. plutonu ckm – por. rez. Andrzej Kamocki
• Dowódca 1. plutonu moździerzy – por. Franciszek Uczciwek
• Dowódca 2. plutonu moździerzy – ppor. rez. inż. Konstanty Strączyński

Samodzielny pluton armat przeciwpancernych

• Dowódca plutonu – por. Jan Marowski (do 12 września), po nim kpr. Józef Wysocki

Samodzielny pluton pionierów

• Dowódca plutonu – por. Mirosław Sawicki

Samodzielny pluton łączności

• Dowódca plutonu – por. Stanisław Sokołowski

Samodzielny pluton techniczny

• Dowódca plutonu – ppor. rez. Stanisław Roguski

Samodzielny pluton gospodarczy

• Dowódca plutonu – por. Jan Cabaj

[edytuj] Żurawiejka

Jedzie strzelec z Garwolina,

Dzielna postać, butna mina.

Gdzie ty mieszkasz – w Garwolinie,

Strzelcem jesteś (taki synie).

Niedaleko od stolicy,

Siedzą sami pułkownicy.

Z Francji swój początek bierze,

Spośród strzelców jest na przedzie.

Z całej Polski zbieranina,

To są strzelcy z Garwolina!

[edytuj] Bibliografia:

• Henryk Smaczny Księga Kawalerii Polskiej 1914 - 1947 Rodowody - Barwa - Broń wyd. TESCO Warszawa 1989 ISBN 83-00-02555-3
• Wacław Zaleski W Warszawskiej Brygadzie Pancerno-Motorowej 1939 wyd. MON Warszawa 1988 ISBN 83-11-07460-7
• Cezary Leżański Zostały tylko ślady podków... wyd. Książka i Wiedza Warszawa 1984 ISBN 83-05-11122-9
• mjr Józef Mularczyk 1 Pułk Strzelców Konnych (z cyklu Zarys historii wojennej pułków polskich 1918-1920) wyd. Warszawa 1931

[edytuj] Linki zewnętrzne

• 1 Pułk Strzelców Konnych

[edytuj] Zobacz też

• Szaserzy