2 Pułk Ułanów Grochowskich

Z Wikipedii

2 Pułk Ułanów Grochowskich im. Generała Józefa Dwernickiego – polski pułk kawalerii z okresu międzywojennego. Garnizonem przed 1939 — Suwałki (w tych samych koszarach stacjonował wcześniej 2 Lejb-Dragoński Pskowski Pułk).

Spis treści 1 Barwy i święto pułku 2 Tradycja 3 Historia 4 Dzieje sztandaru pułku 5 Działania bojowe pułku 5.1 I wojna światowa 5.2 Walki w latach 1918 – 1920 5.3 II wojna światowa 5.3.1 Kampania 1939 5.3.2 Walki w ramach Armii Krajowej 6 Dowódcy 7 Żurawiejki 8 Kontynuowanie tradycji pułku 9 Bibliografia: 10 Linki zewnętrzne 11 Zobacz też

[edytuj] Barwy i święto pułku

Barwy pułku:

proporczyk biało-granatowy,

czapka rogatywka – otok biały.

Święto pułkowe – 26 sierpnia (święto Matki Boskiej Częstochowskiej, widniejącej na sztandarze pułku).

[edytuj] Tradycja

Pułk nawiązywał do tradycji kawalerii Królestwa Kongresowego, powstania listopadowego i powstania węgierskiego w latach 1848-1849.

[edytuj] Historia

2 pułk ułanów powstał w 1917 w ramach 1 Korpusu Polskiego w Rosji. Następnie w czerwcu 1918 roku został rozwiązany w związku z likwidacją 1 Korpusu Polskiego.

Jednak już wkrótce po rozwiązaniu od 11 listopada 1918 zaczęto odtwarzać 2 Pułk Ułanów Grochowskich. Poszczególne jego szwadrony organizowane były w Łodzi, Łowiczu, Siedlcach, Kaliszu, Koninie i Włocławku.

Poszczególne szwadrony pułku brały udział w walkach na froncie wschodnim, a jeden brał udział w walkach z Czechami na granicy południowej.

Następnie pułk jako całość wziął udział w wojnie polsko-bolszewickiej.

Po zakończeniu działań bojowych pułk skierowano do Suwałk, które stały się jego garnizonem. Pułk wszedł w skład Suwalskiej Brygady Kawalerii, w składzie której wziął udział w kampanii 1939 roku.

Latem 1944 w ramach Armii Krajowej odtworzono 2 Pułk Ułanów Grochowskich AK. Powstał on na terenie Obwodu Bielskopodlaskiego II Inspektoratu Podlaskiego AK. Został on rozwiązany 4 sierpnia 1944 po zajęciu terenów jego działania przez Armię Czerwoną, z którą pułk współdziałał w ostatnim okresie walk.

[edytuj] Dzieje sztandaru pułku

Sztandar 2 Pułku Ułanów Grochowskich otrzymał w 1918 roku, jeszcze jako pułk należący do 1 Korpusu Polskiego w Rosji. Sztandar ten został ofiarowany przez mieszkańców Szepietowki. Choć nie był to regulaminowy sztandar służył pułkowi do 1939 roku. Na jednej ze stron sztandaru znajdował się wyhaftowany obraz Matki Boskiej Częstochowskiej, która stała się patronką pułku.

W dniach 11–12 września 1939 sztandar został przewieziony do Wołkowyska do Ośrodka Zapasowego Suwalskiego Brygady Kawalerii, skąd następnie przewieziono go na Litwę. Otrzymał go attaché wojskowy przy Poselstwie Polskim w Kownie.

Pocztą dyplomatyczną przekazano go do Paryża, skąd po klęsce Francji został przewieziony do Wielkiej Brytanii.

[edytuj] Działania bojowe pułku

[edytuj] I wojna światowa

Po powstaniu 2 Pułku Ułanów Grochowskich w ramach I Korpusu Polskiego, pułk toczył walki w trakcie przedzierania się pułku z Wołynia na Białoruś do twierdzy w Bobrujsku. Walczył wtedy zarówno z zrewolucjonizowanymi oddziałami wojsk rosyjskich oraz z oddziałami wojsk niemieckich do czasu rozbrojenia pułku przez oddziały niemieckie wraz z całym korpusem gen. Dowbora-Muśnickiego w końcu maja 1918 w Bobrujsku.

[edytuj] Walki w latach 1918 – 1920

Odtworzone poszczególne szwadrony pułku kierowane były na front wschodni. Działały głównie na Wołyniu. Do większych starć doszło pod Zaborzem, Przewodem. Brały one również udział w rozbrajaniu Niemców na Podlasiu.

5 szwadron pułku skierowany został do Cieszyna gdzie stoczył potyczkę z Czechami w Lipowcach.

W czerwcu 1920 pułk już jako całość wszedł w skład 3 Brygady Jazdy i wraz z nią udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Początkowo wziął udział w wyprawie na Kijów. Po przełamaniu frontu polskiego na Białorusi w lipcu 1920 r., skierowany został na front północny, gdzie stoczył szereg walk z bolszewickim Korpusem Kawalerii Gaj-Chana. Prowadził działania opóźniające, w czasie których wykonał szereg szarż . Pułk walczył do października 1920 roku do momentu zawieszenia broni.

[edytuj] II wojna światowa

[edytuj] Kampania 1939

Pułk wziął udział w kampanii wrześniowej w składzie Suwalskiej Brygady Kawalerii (Samodzielna Grupa Operacyjne "Narew").

W dniach 1–4 września 1939 pułk osłaniał rejon na północny zachód od Suwałk. W dniu 4 września pułk otrzymał rozkaz przemarszu w rejon Zambrowa, gdzie koncentrowała się Suwalska Brygada Kawalerii. W trakcie tego przemarszu doszło do walki pod Rutkami, gdzie niemieckie czołgi rozjechały prawe skrzydło pułku. Nastąpił wtedy podział pułku.

1 i 4 szwadron skierował się w kierunku Wołkowyska. Szwadrony te dotarły do Ośrodka Zapasowego Suwalskiej Brygady Kawalerii, gdzie po uzupełnieniu i reorganizacji weszły w skład 102 Pułku Ułanów. W dniu 18 września wyruszyły one w kierunku Grodna, gdzie w dniach 20 – 22 września stoczyły walkę z oddziałami radzieckimi, przebijając się w kierunku granicy z Litwą. Granicę litewską 102 Pułk Ułanów przekroczył 23 września 1939 i został internowany.

Reszta pułku obsadziła odcinek obronny nad Narwią w rejonie Gać – Kossaki. Tam toczyła walki obronne w dniach 10–11 września. Następnie rozpoczęła marsz przez Puszczę Białowieską.

Po dniu 20 września pułk został zreorganizowany i włączony w skład Brygady Kawalerii „Plis”. Dowódcą pułku został mjr Antoni Platonoff, gdyż dotychczasowy dowódca pułku płk Kazimierz Plisowski został dowódcą brygady.

Pułk w ramach Brygady Kawalerii „Plis” wszedł w skład Dywizji Kawalerii „Zaza”. Pułk maszerując na południe w dniu 22 września stoczył walkę w rejonie Omalańca. Następnie w dniu 29 września 1939 roku wraz z całą dywizją wszedł w skład Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie”.

Następnie wziął udział w dniach 2–5 października w bitwie pod Kockiem wyróżniając się w rejonie Woli Gułowskiej, pod Serokomlą oraz w natarciu na Kock.

Pułk skapitulował w dniu 6 października 1939 roku.

[edytuj] Walki w ramach Armii Krajowej

Mobilizacji i koncentracja 2 Pułku Ułanów Grochowskich AK nastąpiła latem 1944 w okolicach Bielska Podlaskiego, Brańska, Nurca i Hajnówki.

Pułk prowadził działania polegające na atakowaniu szlaków komunikacyjnych kolejowych i drogowych, niszczeniu linii telefonicznych oraz obrony ludności przed rabunkami i gwałtami. Pułk osiągnął stan 600 żołnierzy.

W dniu 4 sierpnia 1944 po naradzie z udziałem oficerów Armii Radzieckiej w Brańsku, gdzie złożyli oni podziękowanie pułkowi za pomoc przy przełamywaniu oporu niemieckiego w rejonie Bielska Podlaskiego i Hajnówki. Pułk został rozwiązany.

[edytuj] Dowódcy

• 1917-1918 – płk Stefan Suszyński
• 1918-1920 – mjr/płk Mikołaj Waraksiewicz
• 1920-1930 – mjr/płk Wincenty Jasiewicz
• 1930-1935 – ppłk/płk dypl. Józef Smoleński
• 1935-1936 – ppłk Józef Koczwara
• 1936-1937 – ppłk dypl. Witold Cieśliński
• 1937-1939 – płk Kazimierz Plisowski (do 20 września)
• 1939 – mjr Antoni Platonoff (od 20 września)
• 1944 – mjr AK Mieczysław Walecki ps. „Zew”

[edytuj] Żurawiejki

Kto w kielichu koi troski,

To ułanów Pułk Grochowski.

Trochę chamów, trochę panów,

To jest drugi pułk ułanów.

Pod opieką Matki Boskiej,

Jest ułanów pułk Grochowski.

[edytuj] Kontynuowanie tradycji pułku

Barwy i tradycję 2 Pułku Ułanów Grochowskich w latach 1995 -2000 kontynuował 2 batalion czołgów ( dowódca : kpt Jerzy Cygroń ) 4 Suwalskiej Brygady Kawalerii Pancernej

Ponadto, od 2003 roku działa Stowarzyszenie Ułanów Grochowskich imienia Generała Józefa Dwernickiego z siedzibą w Podkowie Leśnej. Jest to organizacja zajmująca się kultywowaniem tradycji 2 Pułku Ułanów Grochowskich, popularyzowaniem wiedzy o tej formacji poprzez różnorodne formy działalności, w tym formy rekonstrukcji historycznej.

[edytuj] Bibliografia:

• Henryk Smaczny Księga Kawalerii Polskiej 1914 - 1947 Rodowody - Barwa - Broń wyd. TESCO Warszawa 1989 ISBN 83-00-02555-3
• Cezary Leżański Zostały tylko ślady podków... wyd. Książka i Wiedza Warszawa 1984 ISBN 83-05-11122-9
• rtm. Władysław Herkner 2 Pułk Ułanów Grochowskich (z cyklu Zarys historii wojennej pułków polskich 1918-1920) wyd. Warszawa 1929

[edytuj] Linki zewnętrzne

Stowarzyszenie Ułanów Grochowskich imienia Generała Józefa Dwernickiego

[edytuj] Zobacz też