Józef Smoleński

Z Wikipedii

Józef II Smoleński wł. Marian Józef Smoleński ps. „Kolec”, „Łukasz” (ur. 18 września 1894 w Gostkowie, zm. 19 stycznia 1978 w Londynie) – generał brygady Wojska Polskiego, uczestnik walk o niepodległość Polski w I i II wojnie światowej oraz wojnie z bolszewikami.

Studiował na politechnice w Liège w Belgii i Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. W czasie studiów działał w Związku Strzeleckim. 6 sierpnia 1914 wymaszerował z Krakowa w składzie 2 plutonu 1 kompanii kadrowej. Do lipca 1917 służył w 1 Pułku Ułanów Władysława Prażmowskiego „Beliny”. Po kryzysie przysięgowym internowany w Szczypiornie.

Od listopada 1918 w Wojsku Polskim. Do września 1922 pełnił służbę w 7 Pułku Ułanów Lubelskich, w którym między innymi dowodził 2 szwadronem. We wrześniu 1922 rozpoczął studia w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie. Naukę zakończył w październiku 1924. Otrzymał tytuł oficera Sztabu Generalnego i przydział do Sztabu Generalnego WP, w którym powierzono mu stanowisko szefa wydziału w Oddziale I. Od stycznia 1925 do kwietnia 1928 był szefem sztabu 4 Dywizji Kawalerii we Lwowie, a od maja 1928 oficerem Oddziału III Sztabu Głównego WP. W maju 1930 został dowódcą 2 Pułku Ułanów Grochowskich w Suwałkach. W sierpniu 1935 został komendantem Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu. W listopadzie 1938 obowiązki komendanta CWK przekazał płk. Tadeuszowi Komorowskiemu. W lutym 1939 zastąpił płk. dypl. Tadeusza Pełczyńskiego na stanowisku szefa Oddziału II Sztabu Głównego WP. Po wybuchu wojny został szefem Oddziału II Sztabu Naczelnego Wodza.

Po kampanii wrześniowej przedostaje się do Francji. W maju 1940 gen. broni Władysław Sikorski mianował go II zastępcą komendanta głównego Związku Walki Zbrojnej, Kazimierza Sosnkowskiego. Występując pod pseudonimem „Łukasz” odpowiadał za przygotowanie planów operacyjnych powstania w kraju oraz planów sabotaży i dywersji w kraju. Kierował pracą dwóch samodzielnych referatów: taktyczno-operacyjnego i informacyjnego. Podlegali mu kierownicy okupacji sowieckiej i niemieckiej. 21 czerwca przybył do Londynu. 29 czerwca Komenda Główna ZWZ została rozformowana. W jej miejsce przy Sztabie Naczelnego Wodza utworzono Samodzielny Wydział Krajowy. Równocześnie zorganizowano KG ZWZ w Kraju, a komendantem głównym mianowano gen. Roweckiego. W sierpniu 1940 został szefem Oddziału VI Sztabu Naczelnego Wodza w Londynie. Według Mariana Utnika „cieszył się dużym zaufaniem gen. Sosnkowskiego, sprawującego nadzór nad oddziałem, był kolegą szefa sztabu, gen. Klimeckiego, i miał opinię wybitnego oficera sztabowego (...) Gdy Prezydent Raczkiewicz i gen. Sosnkowski wraz z całą grupą sanacyjnych działaczy politycznych i oficerów legionowych zaczęli zwalczać gen. Sikorskiego za jego proradziecką politykę, odcinek współpracy i łączności z ruchem oporu w kraju musiał być oczyszczony z ich zwolenników. Po ustąpieniu gen. Sosnkowskiego z rządu w lipcu 1941 rolę komendanta głównego ZWZ przejął gen. Grot-Rowecki w kraju, a w Oddziale VI nastąpiły, w okresie od sierpnia do listopada 1941, duże zmiany personalne. Płk Smoleński i jego zastępca, płk Demel, zostali zwolnieni ze stanowisk i odesłani do obozu w Szkocji”.

Od października 1941 dowodził batalionem oficerskim Brygady Szkolnej. We wrześniu 1942 wyznaczony na stanowisko komendanta Wyższej Szkoły Wojennej. Według gen. bryg. Stanisława Kopańskiego na tym stanowisku „z właściwym mu taktem i powagą kierował pracą Szkoły”. Od kwietnia do października 1943 pełnił służbę w Inspektoracie Wyszkolenia Polskich Sił Zbrojnych. W październiku 1943 gen. broni Kazimierz Sosnkowski na wniosek gen. Kopańskiego mianował go drugim zastępcą szefa Sztabu Naczelnego Wodza w Londynie. Kierował pracami Oddziału III Operacyjnego i Oddziału II Wywiadowczego. Na polecenie Naczelnego Wodza wespół z mjr. dypl. Leonem Fudakowskim opracował studium na temat odmłodzenia oficerskiej kadry dowódczej PSZ. W sierpniu 1944 został zastępcą dowódcy 3 Dywizji Strzelców Karpackich w II Korpusie Polskim. Na tym stanowisku pozostawał do czasu rozformowania dywizji. Po demobilizacji osiadł w Londynie. Tam, 19 stycznia 1978 zginął w wypadku drogowym. Pochowany na cmentarzu Guimersbury. Był wieloletnim prezesem Instytutu Józefa Piłsudskiego.

[edytuj] Awanse

• rotmistrz zweryfikowany ze starszeństwem z 1.VI.1919
• major Sztabu Generalnego 1.XII.1924 ze starszeństwem z 15.VIII.1924 i 17 lokatą
• podpułkownik dyplomowany 1.I.1930
• pułkownik dyplomowany 1.I.1932
• generał brygady 1.I.1964

[edytuj] Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Niepodległości
• Krzyż Walecznych - czterokrotnie
• Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami
• Złoty Krzyż Zasługi

[edytuj] Bibliografia

• Tadeusz Kryska-Karski i Stanisław Żurakowski, Generałowie Polski Niepodległej, Editions Spotkania, Warszawa 1991, wyd. II uzup. i poprawione, s. 167
• H. P Kosk, Generalicja Polska, t. 2, wyd. Oficyna Wydawnicza "Ajaks", Pruszków 2001
• Cezary Leżeński i Lesław Kukawski, O kawalerii polskiej XX wieku, Zakład Naukowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, Wrocław 1991, ISBN 83-04-03364-X, s. 70
• Waldemar Strzałkowski, Życiorysy dowódców jednostek polskich w wojnie obronnej 1939 r., Smoleński Józef (1894-1978) w: Jurga Tadeusz, Obrona Polski 1939, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1990, wyd. I, ISBN 83-211-1096-7, ss. 819-820
• Stanisław Kopański, Wspomnienia wojenne 1939-1945, Wydawnictwo Bellona, Warszawa 1990, ISBN 83-11-07819-X, ss. 322-323
• Marian Utnik, Oddział Łącznikowy komendanta głównego AK przy Naczelnym Wodzu na emigracji (VI Oddział Sztabu Naczelnego Wodza), Wojskowy Przegląd Historyczny, część I, Nr 3 (97) z 1981, s. 150
• Marek Ney-Krwawicz, Komenda Główna Związku Walki Zbrojnej we Francji. Listopad 1939-czerwiec 1940, Wojskowy Przegląd Historyczny Nr 3 (141) z 1992, ss. 34-59