Tadeusz Pełczyński
Z Wikipedii
Tadeusz Pełczyński, ps. Grzegorz, Adam, Wolf, Robak (ur. 14 lutego 1892 w Warszawie, zm. 3 stycznia 1985 w W. Brytanii) – generał, w latach międzywojennych dwukrotnie (1929-1932 i 1935-1938) szef Oddziału II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego następnie podczas powstania warszawskiego zastępca komendanta głównego Armii Krajowej.
Po ukończeniu gimnazjum we Włocławku, podjął w 1911 r. studia medyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim. W latach 1914-1917 służył jako oficer Legionów Polskich. Po kryzysie przysięgowym internowany w obozie w Beniaminowie. Od 1918 r. w Wojsku Polskim, na stanowisku dowódcy kompanii, a następnie batalionu w 6pp Legionów w Wilnie. W 1920 r. skierowany do Szkoły Podchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej na stanowisko dowódcy batalionu. W latach 1921-1923 słuchacz Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie. Następnie obejmował różne stanowiska dowódcze, m.in. w latach 1927-1932 oraz 1935-1939 był szefem II Oddziału w Sztabie Głównym WP (wywiadu wojskowego). Od stycznia 1939 r. dowodził piechotą dywizyjną 19. Dywizji Piechoty – jednostki wchodzącej w skład armii "Prusy".
Od 5 września 1939 r. dowódca tejże dywizji. Po zakończeniu kampanii wrześniowej przybył do Warszawy i podjął działalność konspiracyjną w SZP, a następnie ZWZ i AK. W czasie okupacji posługiwał się fałszywymi dokumentami wydanymi na nazwisko inż. Tadeusza Pawłowskiego. W latach 1940-1941 komendant okręgu lubelskiego ZWZ. Rozpracowany przez tamtejsze gestapo powrócił do Warszawy i objął funkcję szefa sztabu KG ZWZ-AK (VII 1941 – X 1944). Jednocześnie, od VII 1943 r., był zastępcą komendanta głównego AK. 24 listopada 1943 mianowany przez Naczelnego Wodza na stopień generała brygady. Dowodził akcjami sabotażowymi przeprowadzanymi przez oddziały Kedywu wymierzonymi w niemiecką machinę wojenna (m.in. przerwania kilku linii kolejowych). W czasie powstania warszawskiego został ciężko ranny podczas bombardowania gmachu PKO na ul. Świętokrzyskiej (4 września 1944 r.), przez co przestał pełnić funkcję szefa sztabu KG AK. Po upadku powstania trafił do niemieckiego obozu w Langwasser, a następnie w Colditz.
Po wyzwoleniu obozu przez aliantów w 1945 r. trafił do Londynu i tam pozostał. Na emigracji działał jako m.in. szef gabinetu Naczelnego Wodza i przewodniczący Komisji Historycznej AK przy sztabie głównym w Londynie (do 1947 r.). Aktywny działacz organizacji kombatanckich związanych z AK – współzałożyciel, a w latach 1956-1969 przewodniczący, Rady Studium Polski Podziemnej. Pochowany w Londynie.
Miał żonę – Wandę Pełczyńską z domu Filipkowską oraz syna – Krzysztofa Pełczyńskiego. Oboje byli żołnierzami AK i uczestnikami powstania warszawskiego – żona, posłanka na sejm II RP, działała w KG AK – syn, student tajnej Politechniki Warszawskiej został ciężko ranny 1 sierpnia 1944 r. podczas walk pułku AK "Baszta" na Mokotowie – zmarł 17 dni później.
[edytuj] Odznaczenia
- Złote i Srebrne Virtuti Militari
- Krzyż Niepodległości
- Krzyż Walecznych (4x)
- Krzyż Armii Krajowej
