3 Dywizja Strzelców Karpackich

Z Wikipedii

3 Dywizja Strzelców Karpackich Polish 3rd Carpathian Rifle Division
Odznaka pamiątkowa 3 DSK
Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1942
Rozformowanie	1947
Nazwa wyróżniająca	Karpackich
Tradycje
Kontynuacja tradycji	Samodzielna Brygada Strzelców Karpackich
Dowódcy
Pierwszy	gen. bryg. Stanisław Kopański
Ostatni	gen. dyw. Bronisław Duch
Działania zbrojne
II wojna światowa (bitwa o Monte Cassino)
Organizacja
Podporządkowanie	2 Korpus Polski
Rodzaj wojsk	piechota
Rodzaj sił zbrojnych	wojska lądowe

3 Dywizja Strzelców Karpackich (3 DSK) - wielka jednostka piechoty Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie w latach 1942-1947 (żołnierzy tej dywizji nazywano Karpatczykami).

Spis treści 1 Powstanie dywizji 2 Działania bojowe 3 Po wojnie 4 Odznaka pamiątkowa 5 Dowódcy 6 Bibliografia 7 Zobacz też

[edytuj] Powstanie dywizji

Powstała na bazie Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich latem 1942 roku na terenie Palestyny. Jeszcze w czasie walk w Tobruku zadecydowano, że brygada zostanie zluzowana i powiększy swój stan osobowy. Formowanie rozpoczęto 5 maja 1942 roku, trzon jednostki stanowili ochotnicy, którzy zostali zwolnieni z radzieckich łagrów na mocy układu Sikorski-Majski i zostali ewakuoawani na Bliski Wschód. W okresie września - listopada 1942 roku dywizja przeszła z Palestyny do Iraku, gdzie rozmieszczono ją w rejonie Quizil Ribat nad rzeką Diyala wtedy to weszła w skład Armii Polskiej na Wschodzie.

Struktura jednostki, wchodzącej w skład Armii Polskiej na Wschodzie (APW), była następująca:

• 1 Brygada Strzelców Karpackich;
• 2 Brygada Strzelców Karpackich;
• 3 Brygada Strzelców Karpackich (powstała już we Włoszech);
• 1 Karpacki Pułk Artylerii Lekkiej
• 2 Karpacki Pułk Artylerii Lekkiej
• 3 Karpacki Pułk Artylerii Lekkiej
• 12 Pułk Ułanów Podolskich

21 lipca 1943 rozkazem Naczelnego Wodza wydzielono z Armii Polskiej na Wschodzie 2 Korpus Polski, którego dowódcą został gen. dyw. Władysław Anders. 3 DSK stała się jego podstawą, dlatego wzmocniono ją o 3 Karpacki Pułk Artylerii Przeciwpancernej i 3 Karpacki Pułk Artylerii Przeciwlotniczej.

[edytuj] Działania bojowe

Na przełomie 1943/1944 roku Dywizja wraz z 2 Korpusem Polskim została przetransportowana do Włoch. Korpus został podporządkowany dowództwu alianckiej 21 Grupie Armii, która walczyła na Półwyspie Apenińskim. Od dnia 2 lutego 1944 roku 3 Dywizja Strzelców Karpackich zaczęła luzować brytyjską 78 Dywizję Piechoty i zajęła obronę nad rzeką Sangro.

Wzięła ona udział w walkach o przełamanie Linii Gustawa, której kluczowym punktem oporu był klasztor na Monte Cassino. 3 Dywizja Strzelców Karpackich walki toczyła w dniach 11-29 maja.

Natarcie rozpoczęło się w nocy z 11 na 12 maja 1944 roku. Karpatczycy mieli za zadanie opanować wzgórze 593 i farmę Massa Albaneta. Mimo zaciętego oporu Niemców udało się przejąć kontrolę nad wzgórzem, lecz straty w pierwszym rzucie wynosiły od 30 do 70 procent stanu osobowego. Nocą zarządzono odwrót, a w dniach 13-16 maja jednostka prowadziła działania rozpoznawcze i neutralizowała liczne pola minowe. Drugi (i decydujący) szturm ruszył nocą 16 maja. Przed dywizją stanęło identyczne zadanie - zdobycie wzgórza 593 i farmy. Atak piechurów był wspierany przez czołgi 4 Pułku Pancernego. Jeszcze tej samej nocy zdobyto wzgórze 593, a następnego dnia 569. 18 maja patrol 12 Pułku Ułanów Podolskich zatknął biało-czerwoną flagę na ruinach klasztoru. 25 maja, w ramach oczyszczania terenu z resztek wojsk niemieckich, zajęła Piedimonte.

Wkrótce przed dywizją stanęło nowe zadanie - przełamanie Linii Gotów, systemu umocnień opierających się o stoki Apeninu Toskańskiego. 7 czerwca jednostka zajęła pozycje nad rzeką Ortona i ruszyła do pościgu za nieprzyjacielem. 18 czerwca wyzwoliła miasto Pescara, po czym napotkała opór nad rzeką Chienti, który został przełamany 30 czerwca 1944 roku. Na lewo od 3 DSK operowała 5 Kresowa Dywizja Piechoty, która otrzymała za zadanie opanowanie miasta Ankona. Karpatczycy mieli prowadzić działania zmylające. Natarcie ruszyło 17 lipca, zajęto miasto Offagna, co umożliwiło obejście miasta od tyłu. W dniu 18 lipca jednostki 3 DSK wkroczyły do Ankony. Do 9 sierpnia likwidowano ogniska oporu, kiedy to ruszyło nowe natarcie, którego celem było odrzucenie nieprzyjaciela od miasta, Karpatczycy po ciężkich walkach dotarli do rzeki Scapezzano. 19 sierpnia po raz kolejny poprowadzono uderzenie na niemieckie pozycje, celem było ostateczne przerwanie umocnień. W ciągu trzech dni walk nad rzeką Metauro zniszczono niemiecką 278 Dywizję Piechoty, 31 sierpnia piechurzy zajęli główny punkt oporu - miasto Pesaro. 5 września 1944 roku 2 Korpus Polski został przesunięty do odwodów, a wraz z nim także 3 DSK. W dniach 6-17 grudnia 1944 roku wzięła udział w natarciu nad rzeką Senio, a po jej osiągnięciu zajmowała tam pozycję obronną, do kwietnia 1945 roku.

Ostatnią operacją, w której uczestniczyła 3 Dywizja Strzelców Karpackich, była ofensywa w Dolinie Lombardzkiej, która miała miejsce na przełomie kwietnia i maja 1945 roku. W ramach działań 2 Korpus Polski otrzymał za zadanie sforsowanie rzeki Senio na północ od miasta Faenza, osiągnąć szosę Ferrara-Bolonia i opanować Bolonię. 9 kwietnia ruszyło natarcie, poprzedzone ostrzałem 1200 dział i nalotem 700 bombowców. Przyczółki miała zdobyć 3 Dywizja, po czym do akcji miały ruszyć pozostałe jednostki. W czasie przeprawy 18 bombowców typu "Liberator" omyłkowo zbombardowało polskich żołnierzy, lecz nie zatrzymało to natarcia. 12 kwietnia rzekę sforsowano, a pod miejscowością Santerno rozbito niemiecką 4 Dywizją Spadochronową. Ponieważ nieprzyjaciel cały czas wycofywał się, generał Anders podjął decyzję o przejściu do pościgu, który po szosie nr 9 miało prowadzić zgrupowanie "Rud" (3 Brygada Strzelców Karpackich - z 3 DSK, czołgi i artyleria) - dowodzonego przez gen. Rudnickiego. 17 kwietnia zajęło ono miejscowość Castel San Pietro, 20 kwietnia sforsowało rzeki Giana i Idice, a w dniu 21 kwietnia 1945 wkroczyło do Bolonii. Te działania zakończyły szlak bojowy dywizji.

[edytuj] Po wojnie

Po zakończeniu II wojny światowej 3 Dywizja Strzelców Karpackich pozostała na terenie Włoch wraz z całym korpusem w składzie wojsk okupacyjnych. W 1947 roku została przeniesiona na teren Wielkiej Brytanii i tam zdemobilizowana.

[edytuj] Odznaka pamiątkowa

Odznaka pamiątkowa 3 DSK została zatwierdzona 1 grudnia 1945. Głównymi jej elementami są jodełka z oznaki rozpoznawczej oraz miniaturka Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich nałożona na Odznakę Krzyża Pamiątkowego Monte Cassino. Wykonanywano ją z białego metalu z nakrętką.

[edytuj] Dowódcy

• gen. bryg. Stanisław Kopański (3 maja 1942 - 6 sierpnia 1943)
• gen. dyw. Bronisław Duch (6 sierpnia 1943 - 1947)

[edytuj] Bibliografia

• Witold Biegański: Wojsko Polskie: krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. 5, Regularne jednostki Wojska Polskiego na Zachodzie: formowanie, działania bojowe, organizacja, metryki dywizji i brygad, Warszawa, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1967.

[edytuj] Zobacz też