Nikel
Wikipedia(e)tik
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Orokorra | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Izena, Ikurra, Zenbakia | Nikela, Ni, 28 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Serie kimikoa | trantsizio-metalak | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Taldea, Periodoa, Orbitala | 10, 4, d | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Itxura | lustreduna, metalikoa eta zilarkara, ñabardura urrekara batekin |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Masa atomikoa | 58,6934(2) g/mol | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Konfigurazio elektronikoa | [Ar] 3d8 4s2 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Elektroiak orbitaleko | 2, 8, 16, 2 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Propietate fisikoak | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Egoera | solidoa | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Dentsitatea | (0 °C, 101,325 kPa) 8,908 g/L |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Urtze-puntua | 1.728 K (1.455 °C, 2.651 °F) |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Irakite-puntua | 3.186 K (2.913 °C, 5.275 °F) |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Urtze-entalpia | 17,48 kJ·mol−1 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Irakite-entalpia | 377,5 kJ·mol−1 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Bero espezifikoa | (25 °C) 26,07 J·mol−1·K−1 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Propietate atomikoak | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kristal-egitura | kubikoa, aurpegietan zentratua | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Oxidazio-zenbakia(k) | 4 [1], 3, 2, 1 [2] (oxido basiko ahula) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Elektronegatibotasuna | 1,91 (Paulingen eskala) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ionizazio-potentziala | 1.a: 737,1 kJ/mol 2.a: 1.753,0 kJ/mol 3.a: 3.395 kJ/mol |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Erradio atomikoa (batezbestekoa) |
135 pm | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Erradio atomikoa (kalkulatua) |
149 pm | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Erradio kobalentea | 121 pm | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Van der Waalsen erradioa | 163 pm | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Datu gehiago | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Eroankortasun termikoa | (300 K) 90,9 W·m−1·K−1 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Soinuaren abiadura | 4.900 m/s | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Isotopo egonkorrenak | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Erreferentziak |
Nikela elementu kimiko bat da, Ni ikurra eta 28 zenbaki atomikoa dituena.
[aldatu] Ezaugarri nagusiak
Nikela metal zilarkara zuria da, distira handikoa. Trantsizio-metalen taldekoa da, eta gogorra eta moldagarria da. Gehienetan beste elementu batzuekin konbinatuta ageri da Lurrean: sufrearekin eta burdinarekin pentladitan, sufrearekin milleritan, edo artsenikoarekin nikelinan.[1][2][3]
Kromoaren, aluminioaren eta titanioaren forma masiboekin gertatzen den bezala, nikelak oso motel erreakzionatzen du airearekin kontaktuan. Airean oso iraunkorra denez eta oxidazioarekiko geldoa denez, txanponak egiteko erabiltzen da, bai eta burdina, letoia, etab. nikeleztatzeko, tresna kimikoetan eta zenbait aleaziotan ere. Magnetikoa da eta askotan kobaltoarekin batera agertzen da. Oso estimatua da aleazioak eratzeko (bereziki superaleazioak) eta batez ere altzairu herdoilgaitza egiteko.
Nikela elementu ferromagnetikoa da. Era berean, material magnetostriktiboa da, alegia, forma-aldaketa txikiak jasaten ditu eremu magnetiko baten pean jartzen bada.[4] Nikelaren kasuan aldaketa hau negatiboa da, hau da, txikitu egiten da.
Nikelaren oxidazio-egoera arruntena +2 da, nahiz eta 0, +1, +3 eta +4 egoerak ere behatu diren. Badirudi +6 oxidazio-egoeran ere egon daitekeela, baina egin diren behaketak eztabaidagarriak dira oraindik. Nikela-62 nuklidorik egonkorrena da elementu guztien artean; Burdina-56 baino egonkorragoa da.
Artikulu hau kimikari buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz. |