קריסטאפער קאלאמבוס
פֿון װיקיפּעדיע
קריסטאפער קאלאמבוס (1451 - מאי 20, 1506 שפאניע) איז געווען א שפאניער רייזדענער און קלאניאיסט, ער איז דערפֿינדער פֿון דעם קאָנטיענעט אַמעריקע.
[בעאַרבעטן] זיין רייזע צו אמעריקע
אין די צייטן פונעם מיטל אלטער האט מען נישט בכלל געוואסט פונעם אמעריקאנער קאנטינענט, מען האט געמיינט אז נאך יוראפ גייט דער אטליאנטישער אקען ארום דער האלבער וועלט ביז עס טרעפט זיך ווידער צוזאם מיטן פאסיפיק אוקען, דאס איז געווען געבויעט אויך די שיטה אז די וועלט איז גראד. עס איז געווען א גרויסער שפאנישער מאטראס וואס האט געהייסן קריסטאפער קאלאמבוס ער האט געהאלטן אז אויב פארט מען לאנג אויפן אטלאנטישער אוקען קומט מען אהן קיין אינדיע, ער האט געפוילט ביים שפאנישן קעניגן אויב מען גיט איהם איבער א גרויסן שיף מיט געלד און מענטשן וועט ער מאכן א נסיעה און דערמיט פארקורצן דעם וועג קיין אינדיע, ער האט אויפגעוויזען אז דאס וועט הייבן דער עקספארט-אינפארט פון איבעראל, און שפאניע וואס איז דאן געווען א וועלט מאכט וועט דערפון שטארק בענעפיטירן.
נאך א לאנגע נסיעה איז ער אנהגעקומען צו דער טריקעניש, ער האט דארט געטראפן אסאך אימצוויליזירטע מענטשן, ער מיט זיינע מענטשן האבן געמיינט אז זיי האבן אנטדעקט א קורצן וועג קיין אינדיע, דערפאר האט ער גערופן די מענטשן" אינדיאנער. ווען ער איז אנגעקומען איז געווען אין יאהר 1492, צו די אינזלן פון די פאראיינגיטע שטאטן,
קאלאמבוס האט זיך פארשאפט אסאך שונאים, אסאך פון די שפאנישע אדל לייט און הערן האבן נישט געקענט אראפ שלינגן אז ער האט אויסגעטראפען אזא גרויסער ערפונדונג ווי א נייער קאנטינענט, עס ווערט פארציילט איינמאל איז ער געזעסן מיטן קעניג און זיינע הערן, און איינער האט זיך אנגערופען איך פארשטיי נישט וואס איז דער גרויסער קונץ פון קאלאמבוס, ער האט סך הכל גענומען א שיף מיט מענטשן געפארן און געפארן ביז ער איז געקומען צו א אינזל, טא וואס רעש'ט מען מיט איהם ?, קאלאמבוס האט גענומען א רינדיגער איי און געפרעגט ווען קען מאכן די איי זאל שטיין גראד, יעדער פון די אנוועזענדע האט פרויבירט צו מאכן שטיין די איי גראד, עס איז אבער אייביג געפאלן אויף די זייט, ביז קאלאמבוס האט גענומען די איי, געגעבן א זעץ דערויף, די איי האט זיך צובראכן, און עס איז געבליבן שטיין, זאגן זיי נו וואס איז די קונץ האסט עס צובראכן שטייט עס, זאגט ער איך האב נישט געזאגט אז עס איז א קונץ, איך האב עס אבער אין פאקט געטוהן, און נישט איהר. די זעלבע מיט אמעריקא איך האב עס געטוהן.
צו סוף האט מען איהם גע'מסור'ט פאר די קעניג, ער איז געשטארבען אין תפיסה, מען האט איהם באשולדיגט אלס א שפיאן.
[בעאַרבעטן] שפּעקולאַציעס
עטלעכע האַלטען אַז קאָלומבוסס אַרױסװאַנדערן פֿון שפּאַניע און נאַװיגירן די וועלט אין יאָר רנ"ב האט גאָט ספּעציעל צוגעשטעלט אַ פֿרישע פּליטה פֿאַר די ײִדן[פֿעלט אַ מקור]
געוויסע היסטאריקער שפעקלירען אז ער איז געווען א יוד[פֿעלט אַ מקור], עכ"פ דאס איז פעסטגעשטעלט אז ער האט געהאט שייכות מיט הרב דון יצחק אברבנאל[פֿעלט אַ מקור], און זיך באנוצט מיט זיינע מאפעס[פֿעלט אַ מקור].
