Abhazca
Vikipedi, özgür ansiklopedi
| Abhazca Аҧсуа |
|
|---|---|
| Konuşulduğu ülkeler: | Abhazya / Gürcistan, Türkiye |
| Konuşan kişi sayısı: | 200.000 tah. |
| Sıralama: | {{{sıra}}} |
| Dil Grubu Sınıflandırma: | Kafkas dilleri
|
| Resmî Durum | |
| Resmî dil olduğu ülkeler: |  Abhazya |
| Dili düzenleyen kurum: | - |
| Alfabe: | {{{alfabe}}} |
| Dil Kodları | |
| ISO 639-1 | ab |
| ISO 639-2 | abk |
| SIL | |
| Not: Bu sayfa Unicode ile kodlanmış IPA fonetik sembolleri kullanıyor olabilir. | |
| Ayrıca bakınız: Dil – Dil aileleri |
|
Abhazca (Abhazca: Аҧсуа / Apsua), Kuzeybatı Kafkas dillerinden biridir. Esas olarak Abhazya ve Türkiye’de konuşulur. De facto Abhazya Cumhuriyeti’nin Rusça ile birlikte resmi dilidir. Gürcistan anayasasında da, Abhazya Özerk Cumhuriyeti’nin Gürcüce ile birlikte resmi dili kabul edilir. Abhazca, Abhazya’da yaklaşık 100 bin kişi tarafından konuşulur. Türkiye’de konuşan kişi sayısının daha çok olduğu sanılır. Abhazca ayrıca Acara özer cumhuriyetinde, Suriye ve Ürdün’de de konuşulan bir dildi.
Konu başlıkları |
[değiştir] Sınıflandırma
Ahbazca, Kuzey Kafkasya kökenli Kuzeybatı Kafkas dilleri öbeğine bağlıdır. Kuzeybatı Kafkas dilleri, Kuzeydoğu Kafkas dilleriyle ilişkili sayılır ve bu iki öbek Kuzey Kafkas dillerini oluşturur. Abhazca, Abazaca ile çok yakın bir dildi. Bu iki dili, aynı dilin diyalektleri olarak değerlendiren görüşler de vardır. Öte yandan Ubıhça da Abhaz-Abaza dillerine yakın bir dil sayılır.
[değiştir] Coğrafi dağılımı
Abhazca asıl olarak, resmi dil olarak da kullanılan Abhazya’da konuşulur. 1995 tarihli Gürcistan Anayasası, Abhazya’da ikinci resmi dil statüsü tanımıştır. Abhazca, 19. yüzyılda Abhazya’dan göç eden muhacirlerin de dilidir ve bu muhacirlerin göç etmiş olduğu Türkiye, Suriye ve Acara’da gündelik dil olarak konuşulur. Almanya, Hollanda ve ABD’ye göç eden nüfus arasında bu dili konuşanlar mevcuttur.
[değiştir] Diyalektleri
Abhazca, başlıca üç diyalekte ayrılır:
- Abjua, Kafkasya’da ve tarihsel Abjıva bölgesinde konuşulur. Bu ad, bölgenin Rusça adından (Абжуа) gelir.
- Bzıb veya Bzıp, Kafkasya’da ve Türkiye’de konuşulur. Adı Bzıp (Abhazca бзыҧ) bölgesinden gelir.
- Sadz, Türkiye’de konuşulur. Adını, Bzyp ve Hosta ırmakları arasındaki aynı adlı bölgeden alır.
Abhazca yazı dili, Abjua diyalktine dayanır.
[değiştir] Abhaz Kiril alfabesi
| Harf (Kiril) | Transliterasyon | IPA Karşılığı | Harf (Kiril) | Transliterasyon | IPA Karşılığı |
|---|---|---|---|---|---|
| Аа | a | /a/ | Мм | m | /m/ |
| Бб | b | /b/ | Нн | n | /n/ |
| Вв | v | /v/ | Оо | o | /o/ |
| Гг | g | /g/ | Ҩҩ | o̩ | /ɥ/ |
| Гьгь | g' | /gʲ/ | Пп | p | /pʼ/ |
| Ҕҕ | g̍ | /ɣ/ | Ҧҧ | ṗ | /p/ |
| Ҕьҕь | g̍' | /ɣʲ/ | Рр | r | /r/ |
| Дд | d | /d/ | Сс | s | /s/ |
| Дəдə | do | /dʷ/ | Тт | t | /tʼ/ |
| Џџ | ǰ | /dʐ/ | Тəтə | to | /tʷʼ/ |
| Џьџь | ǰ' | /ʥ/ | Ҭҭ | t̢ | /t/ |
| Ее | e | /e/ | Ҭəҭə | t̢o | /tʷ/ |
| Ҽҽ | c̍ | /ʦ̢/ | Уу | u | /w, u/ |
| Ҿҿ | c̨̍ | /ʦ̢ʼ/ | Фф | f | /f/ |
| Жж | ž | /ʐ/ | Хх | x | /x/ |
| Жьжь | ž' | /ʑ/ | Хьхь | x' | /xʲ/ |
| Жəжə | žo | /ʐʷ/ | Ҳҳ | x̢ | /ћ/ |
| Зз | z | /z/ | Ҳəҳə | x̢o | /ћʷ/ |
| Ʒʒ | ʒ | /ʣ/ | Цц | c | /ʦ/ |
| Ʒəʒə | ʒo | /ʣʷ/ | Цəцə | co | /ʦʷ/ |
| Ии | i | /i, j/ | Ҵҵ | c̅ | /ʦʼ/ |
| Кк | k | /kʼ/ | Ҵəҵə | c̅o | /ʦʷʼ/ |
| Кькь | k' | /kʲʼ/ | Чч | č | /tɕ/ |
| Ққ | k̢ | /k/ | Ҷҷ | č̢ | /tɕʼ/ |
| Қьқь | k̢' | /kʲ/ | Шш | š | /ʂ/ |
| Ҟҟ | k̄ | /qʼ/ | Шьшь | š' | /ɕ/ |
| Ҟьҟь | k̄' | /qʲʼ/ | Шəшə | šo | /ʂʷ/ |
| Лл | l | /l/ | Ыы | y | /ə/ |
