อิมมานูเอิล คานท์
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
ปรัชญาตะวันตก ปรัชญาศตวรรษที่ 18 |
|
---|---|
อิมมานูเอิล คานท์ในวัยกลางคน
|
|
ชื่อ: | อิมมานูเอิล คานท์ |
เกิด: | 22 เมษายน, พ.ศ. 2267 (Königsberg, ราชอาณาจักรปรัสเซีย) (Now Kaliningrad, รัสเซีย) |
เสียชีวิต: | 12 กุมภาพันธ์, พ.ศ. 2347 (Königsberg, ราชอาณาจักรปรัสเซีย) |
สำนัก/ลัทธิ: | Kantianism, ยุคแสงสว่างแห่งปัญญา ปรัชญา |
ความสนใจ: | ญาณวิทยา, อภิปรัชญา, จริยศาสตร์ |
แนวความคิด: | Categorical imperative, Transcendental Idealism, Synthetic a priori, Noumenon, Sapere aude |
ได้รับแรงบัลดาลใจจาก: | Wolff, Tetens, Hutcheson, Empiricus, Montaigne, ฮูม, เดส์การตส์, Malebranche, ไลบ์นิซ, สปิโนซา, ล็อก, บาร์กลีย์, Rousseau, นิวตัน, Emanuel Swedenborg |
สร้างแรงบัลดาลใจให้กับ: | Fichte, Schelling, Hegel, Schopenhauer, Nietzsche, Peirce, Husserl, Heidegger, Wittgenstein, ซาร์ต, Cassirer, Habermas, Rawls, and many more |
อิมมานูเอิล คานท์ (Immanuel Kant) (22 เมษายน ค.ศ. พ.ศ. 2267 - 12 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2347) เป็นนักปรัชญาชาวเยอรมัน จากแคว้นปรัสเซีย ได้รับการยกย่องโดยทั่วไปว่า เป็นนักคิดที่มีอิทธิพลมากที่สุดของยุโรป และเป็นนักปรัชญาคนสำคัญคนสุดท้ายของยุคแสงสว่าง เขาสร้างผลกระทบที่สำคัญไปถึงนักปรัชญาสายโรแมนติกและสายจิตนิยม ในสมัยคริสต์ศตวรรษที่ 19 งานของเขาเป็นจุดเริ่มของ เฮเกิล
คานท์เป็นที่รู้จักเนื่องจากแนวคิดของเขา ที่เรียกว่าจิตนิยมอุตรวิสัย (transcendental idealism) ที่กล่าวว่ามนุษย์ใช้แนวคิดบางอย่างที่ติดตัวมาแต่กำเนิด (innate idea) ในการรับรู้ประสบการณ์ที่เกิดขึ้นรอบตัวในโลก เรารับรู้โลกโดยผ่านทางประสาทสัมผัสประกอบกับมโนภาพที่ติดตัวมานี้ ดังนั้นเราจึงไม่สามารถล่วงรู้หรือเข้าใจใน "สรรพสิ่งที่แท้" ได้ ความรู้ต่อสรรพสิ่งที่เรามีนั้นจึงเป็นได้แค่เพียงภาพปรากฏ ที่เรารับรู้ได้ผ่านทางประสาทสัมผัสเท่านั้น (ดูเนื้อหาเกี่ยวกับ อุตรภาพ เพิ่มเติม)
ญาณวิทยา (epistemology) หรือทฤษฎีความรู้ของคานท์นั้น เกิดขึ้นเพื่อแก้ความขัดแย้งระหว่างปรัชญาสายเหตุผลนิยมที่กล่าวว่า ความรู้สามารถสร้างขึ้นได้ไม่จำเป็นต้องใช้ประสบการณ์ กับปรัชญาสายประสบการณ์นิยมที่กล่าวว่า ทุกสิ่งทุกอย่างที่เรารู้มีที่มาจากประสบการณ์ คานท์ได้เชื่อมแนวคิดที่ขัดแย้งกันทั้งสอง ดังคำกล่าวที่เขาเองเปรียบเปรยว่าเป็นการปฏิวัติแบบโคเปอร์นิคัส (Copernical Revolution) โดยสรุปคร่าวๆ ได้เป็นประโยคขึ้นต้นของหนังสือ บทวิพากษ์ของการใช้เหตุผล (Critique of Pure Reason) ว่า "แม้ว่าความรู้ทั้งหมดที่เรามีจะมีจุดเริ่มต้นจากประสบการณ์ แต่นั่นมิได้หมายความว่าความรู้ทั้งหมดนั้นเกิดขึ้นมาจากประสบการณ์"
ใน Critique of Pure Reason ยังได้นำเสนอเนื้อหาของหลักทางศีลธรรม (จริยศาสตร์) ที่ยังคงมีอิทธิพลต่อแนวความคิดด้านจริยธรรมของโลกตะวันตกมาจนถึงปัจจุบัน ตลอดจนอาจกล่าวได้ว่าเขาเป็นบิดาแห่งแนวคิดเรื่องสหประชาชาติ ดังที่ปรากฏในความเรียงว่าด้วยเรื่องสันติภาพถาวรของเขาได้เสนอให้มีการจัดตั้งองค์กรระหว่างประเทศขึ้นเพื่อยุติความขัดแย้งและความโหดร้ายของสงคราม กระทั่งสันนิบาตชาติและตามด้วยสหประชาชาติได้เกิดขึ้นจริงในปัจจุบัน
เกร็ดประวัติชีวิตที่น่าสนใจของนักปรัชญาผู้นี้คือคานท์ เกิดและตายที่เมืองโคนิกสเบิร์ก (Konigsberg) ทางตะวันออกของปรัสเซีย และดำรงตำแหน่งศาสตราจารย์ในมหาวิทยาลัยโคนิกสเบิร์กที่นั่น ทั้งชีวิตของเขาไม่เคยออกนอกเมืองดังกล่าวเลย แนวคิดของเขาส่งผ่านไปทั่วโลกโดยทางจดหมาย หลักศีลธรรมของเขาไม่เพียงแต่ปรากฏในแผ่นกระดาษเท่านั้น แต่เขายังถือปฏิบัติอย่างจริงจังอีกด้วย เขาครองโสดตลอดชีวิต มีความเป็นอยู่อย่างสมถะ และไม่โอ้อวดในทางวิชาการ นอกจากนี้เขายังเป็นคนที่ตรงเวลามากอีกด้วย ทุกๆ วันเขาจะออกจากบ้านเวลาเดียวกันเสมอ กระทั่งมีคำกล่าวว่า หากเห็นคานท์ออกจากบ้านเมื่อใดก็สามารถนำเวลานั้นมาตั้งหน้าปัดนาฬิกาของตนเองได้
อิมมานูเอล คานท์ มีชีวิตอยู่ในระหว่างรัชสมัยสมเด็จพระเจ้าท้ายสระ สมัยอยุธยา และรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก สมัยรัตนโกสินทร์ คานท์ ถึงแก่กรรมเมื่ออายุได้ 80 ปี
[แก้] ดูเพิ่ม
- อุตรภาพ (transcendental)
|
|
---|---|
ก่อนโสกราตีส • เธลีส • โสกราตีส • เพลโต • อริสโตเติล • เอพิคิวเรียน • ลัทธิสโตอิก • โพลตินัส • พีร์โร • ออกัสตินแห่งฮิปโป • โบอีเทียส • อัลฟาราบี • แอนเซล์มแห่งแคนเทอเบอรี • ปีแยร์ อาเบลา • อะเวร์โรอีส • ไมมอนิดีส • โทมัส อควีนาส • แอลเบอร์ทัส แมกนัส • ดันส์ สโกตัส • รามอง ยูย์ • วิลเลียมแห่งออกคัม • โจวันนี ปีโก เดลลา มีรันโดลา • มาร์ซีลีโอ ฟีชีโน • มิเชล เดอ มงตาญ • เรอเน เดส์การตส์ • โทมัส ฮอบส์ • แบลส ปาสกาล • บารุค สปิโนซา • จอห์น ล็อก • นีโกลา มาลบรองช์ • กอทท์ฟรีด ไลบ์นิซ • จัมบัตติสตา วีโก • ชูเลียง โอเฟรย์ เดอ ลา เมตรี • จอร์จ บาร์กลีย์ • มองเตสกิเออร์ • เดวิด ฮูม • วอลแตร์ • ชอง-ชาก รุสโซ • เดนี ดีเดโร • โยฮันน์ แฮร์เดอร์ • อิมมานูเอิล คานท์ • เจเรอมี เบนทัม • ฟรีดิช ชไลเออร์มาเคอร์ • โยฮันน์ กอทท์ลีบ ฟิคเทอ • G.W.F. เฮเกิล • ฟรีดิช ฟอน เชลลิง • ฟรีดิช ฟอน ชเลเกิล • อาเธอร์ โชเพนเฮาเออร์ • เซอเรน เคียร์เคอกอร์ • เฮนรี เดวิด ทอโร • ราล์ฟ วอลโด เอเมอร์สัน • จอห์น สจวร์ต มิลล์ • คาร์ล มาร์กซ • มีฮาอิล บาคูนิน • ฟรีดิช นีทเชอ • วลาดีมีร์ โซโลวีฟ • วิลเลียม เจมส์ • วิลเฮล์ม ดิลเทย์ • C. S. เพิร์ซ • กอทท์ลอบ เฟรเก้ • เอดมุนด์ ฮุสเซิร์ล • อองรี แบร์ซง • แอนสท์ คัสซิเรอร์ • จอห์น ดิวอี • เบนาเดตโต โกรเช • โคเซ ออร์เตกา อี กัสเซต • แอลฟริด นอร์ท ไวต์เฮด • เบอร์ทรานด์ รัสเซิลล์ • ลุดวิก วิทท์เกนสไตน์ • แอนสท์ บลอค • เกออร์ก ลูคัช • มาร์ติน ไฮเดกเกอร์ • รูดอล์ฟ คาร์นาพ • ซีโมน แวย • มอรีซ แมร์โล-ปงตี • ฌอง ปอล ซาร์ตร์ • ไอย์น แรนด์ • ซีโมน เดอ โบวัวร์ • จอร์จ บาไตลล์ • ธีโอดอร์ อดอร์โน • มักซ์ ฮอร์คไฮเมอร์ • ฮานนาห์ อเรนดท์ • กอร์เนลีอุส กาสโตรีอาดิส
|
อิมมานูเอิล คานท์ เป็นบทความเกี่ยวกับ ชีวประวัติ ที่ยังไม่สมบูรณ์ ต้องการตรวจสอบ เพิ่มเนื้อหา หรือเพิ่มแหล่งอ้างอิง คุณสามารถช่วยเพิ่มเติมหรือแก้ไข เพื่อให้สมบูรณ์มากขึ้น ข้อมูลเกี่ยวกับ อิมมานูเอิล คานท์ ในภาษาอื่น อาจสามารถหาอ่านได้จากเมนู ภาษาอื่น ด้านซ้ายมือ |