Simi kamachiy
Wikipediamanta
Kay qillqasqaqa ancha huch'uyllam kachkan. Wikipidiyata yanapayta munaptiyki hatarichinam atichkan |
Simi kamachiy, Wanka simipi Shimip luliqnin nisqaqa (kastilla simipi: gramática) rimaymanta kamachinakunam.
Yuyarina |
[allichay] Sutirimana
(Sustantivo)
[allichay] Sapaq yupa - Achka yupa
(Singular - Plural)
Sutikuna: SAPAQ YUPA - (Substantivos: SINGULAR) | |
Qhari | Hombre |
Wasi | Casa |
Allqu | Perro |
Sutikuna: ACHKHA YUPA - (Substantivos: PLURAL) | |
Qharikuna | Hombres |
Wasikuna | Casas |
Allqukuna | Perros |
[allichay] Rikch'ayrimana
(adjetivo)
Rikch’ayrimana + Suti (Adjetivo + Substantivo) - Suti + Rikch’ayrimana (Substantivo +Adjetivo) | |
Musuq llaqta | Ciudad nueva |
Hatun wasi | Casa grande |
Yana allqu | Perro negro |
[allichay] (Pronombre)
(Pronombre)
[allichay] Ruray rimana
(Verbo)
[allichay] Ruray rimanachay
Kunan pachapi (Presente) | |
Yo soy | Ñuqa kani |
Tú eres | Qam kanki |
Él es o Ella es | Pay kan |
Nosotros somos (exclusivo) | Ñuqayku kayku |
Nosotros somos (inclusivo) | Ñuqanchik kanchik |
Ustedes son | Qamkuna kankichik |
Ellos son | Paykuna kanku |
Formas compuestas o perfectas:
[allichay] Hinarimana
(Adverbio)
[allichay] (Sintaksis)
(Sintaxis)
Wakaqa unuta upyan. - Wakaqa -> unuta -> upyan. (Sujeto -> Objeto -> Verbo) - S - O - V
La vaca toma agua. La vaca -> toma -> agua. (Sujeto -> Verbo -> Objeto) - S - V - O