Γραμματική

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Η γραμματική είναι το σύνολο των κανόνων που διέπουν τη δομή μιάς γλώσσας. Κανόνες της δομής της γλώσσας θεωρούνται αυτοί που ενυπάρχουν στη γλώσσα και όχι το τι θεωρείται "ποιοτικά" καλύτερο να λέγεται.

Γραμματική επίσης ονομάζεται και η μελέτη αυτών των κανόνων από τη γλωσσολογία καθώς και το βιβλίο όπου αυτοί οι κανόνες καταγράφονται.

Η γραμματική περιλαμβάνει επίπεδα γλωσσικής ανάλυσης: τη φωνολογία, τη μορφολογία, τη σύνταξη και τη σημασιολογία. Με μια ευρύτερη έννοια, γραμματική είναι όλη η γλώσσα εκτός από το λεξιλόγιο (ή λεξικό). Σε κάθε περίπτωση η σύνταξη δε θεωρείται σήμερα ξεχωριστό και ανεξάρτητο κομμάτι, αλλά μέρος της γραμματικής.

[Επεξεργασία] Παραδοσιακή ή σχολική γραμματική

Σύμφωνα με την παραδοσιακή, προεπιστημονική γλωσσολογία και τη συνήθη σχολική πρακτική, η γραμματική δε θεωρείται η περιγραφική απεικόνιση των κανόνων της γλώσσας αλλά είναι ρυθμιστική και καθορίζει ποιοι μορφολογικοί και συντακτικοί κανόνες είναι σωστοί και πρέπει να προτιμώνται και ποιοι όχι. Οι διακρίσεις αυτές σε "ποιοτικότερες" και λιγότερο "ποιοτικές" γραμματικές δομές θεωρούνται από τη σύγχρονη γλωσσολογία ότι στερούνται οποιασδήποτε βάσης και ιδιαίτερα δε φαίνεται να επιβεβαιώνονται από τη συγκριτική μελέτη της τυπολογίας των γλωσσών, όπου πολύ διαφορετικές δομικά γλώσσες εξυπηρετούν εξίσου απότελεσματικά παρόμοιες πολιτιστικές και νοητικές ανάγκες.

[Επεξεργασία] Ιστορία

Η πρώτη σωζόμενη γραμματική είναι η γραμματική της σανσκριτκής από τον Ινδό γραμματικό Pāṇini ("Πάνινι") (c. 520–460 π.Χ.), με πιο γνωστό τα Aṣṭādhyāyī ("Οχτώ κεφάλαια") όπου κωδικοποιούνται σε 3.959 οι κανόνες της μορφολογίας της σανσκριτικής. Το έργο του Πάνινι εντάσσεται σε μια πολύ ευρύτερη και πλούσια γραμματική παράδοση στον ινδικό κόσμο. Το κείμενο αυτό όμως ανακαλύφθηκε από το δυτικό κόσμο μόλις τον 18ο αιώνα.

Η δυτική παράδοση ξεκινάει από τους Αλεξανδρινούς φιλολόγους και τους Ρωμαίους γραμματικούς. Το παλιότερο σωζόμενο έργο αυτής της παράδοσης είναι η Τέχνη Γραμματική του Διονύσιου του Θράκα. Στο έργο αυτό όμως η γραμματική έχει μια πολύ ευρύτερη σημασία από τη σημερινή και ισοδυναμεί στην πραγματικότητα με αυτό που θα προσδιορίζαμε σήμερα ως φιλολογία ή γραμματολογία, καθώς περιλαμβάνει και την έκδοση και την ερμηνεία κειμένων και η γλωσσολογική μελέτη είναι απλώς ένα κομμάτι της.

Στην παραδοσιακή προεπιστημονική γλωσσολογία και, ακόμα και σήμερα, στη σχολική γραμματική, η γραμματική υποδιαιρείται σε Φθογγολογικό, Τυπολογικό και Ετυμολογικό, δηλαδή περιορίζεται στη μορφολογία και κάποια στοιχεία φωνολογίας, ενώ η σύνταξη ιδίως θεωρείται κάτι εντελώς ξεχωριστό και εξετάζεται στο Συντακτικό.