Zabytek

Z Wikipedii

Znak:
obiekt zabytkowy prawem chroniony.

Zabytek - według Ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami to rzecz (nieruchomość, np. budynek, cmentarz lub krajobraz kulturowy albo rzecz ruchoma, np. dzieło sztuki użytkowej, obraz, rzeźba, znalezisko archeologiczne - np. artefakt) lub zespół rzeczy, które są dziełem człowieka lub są związane z jego działalnością i stanowią świadectwo minionej epoki bądź zdarzenia, a które powinny być zachowane ze względu na swoją wartość artystyczną, naukową i historyczną. Obiekty takie wpisane są do rejestru zabytków prowadzonego przez wojewódzkiego konserwatora zabytków i podlegają ochronie prawnej.

Formami ochrony prawnej zabytków są wpisy do rejestru zabytków, uznanie za pomnik historii, utworzenie parku kulturowego lub ustalenia ochrony w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Z rejestru skreśla się otoczenie zabytku, w przypadku skreślenia z rejestru tego zabytku.

Dawniej, w latach 1961-1973, wartość danego zabytku określała w Polsce jego klasa (klasa 0 oraz klasy I-IV). Obecnie podział na klasy nie jest stosowany. Zasadniczo uważa się wszystkie zabytki za równie cenne, chociaż zabytki mające wyjątkową wartość prezydent może uznać za pomniki historii, a spośród nich z kolei najbardziej wartościowe mogą znaleźć się na liście światowego dziedzictwa UNESCO.

Obecnie obowiązuje podział na:

zabytki nieruchome – nieruchomość, jej część lub zespół nieruchomości,
zabytki ruchome – rzecz ruchoma, jej cześć lub zespół rzeczy ruchomych,
zabytki archeologiczne - zabytek nieruchomy będący powierzchniową, podziemną lub podwodną pozostałością egzystencji i działalności człowieka, złożoną z nawarstwień kulturowych i znajdujących się w nich wytworów bądź ich śladów albo zabytek ruchomy, będący tym wytworem.

Zabytkiem przyrody określa się najczęściej szczególnie cenne drzewo, grupę drzew (park, las, aleję itp.) lub głaz narzutowy.

Wszystkie zabytki łącznie (z dziedziny budownictwa, rzemiosła, sztuki, archeologii/dziedzictwo archeologiczne i przyrody) stanowią zasoby dziedzictwa kulturowego.

Zobacz też: konserwacja zabytków, ochrona zabytków.