Treny
Z Wikipedii
"Treny" – utwory Jana Kochanowskiego napisane w XVI wieku i poświęcone jego zmarłej w młodym wieku córce – Urszulce.
Poeta napisał w sumie 19 trenów, numerowanych cyframi rzymskimi. Poprzedził je dedykacją: "Orszuli Kochanowskiej, wdzięcznej, ucieszonej, niepospolitej dziecinie...", zakończył zaś utworem "Epitafium Hannie Kochanowskiej". "Treny" zostały wydane w 1580 w Krakowie (wznowione w 1583 i 1585).
Były pisane przez kilka lub kilkanaście miesięcy. Są to utwory o charakterze lamentacyjnym, wyrażają żal i rozpacz po śmierci córki. Są najbardziej osobistym dziełem poety. Stanowią przede wszystkim pomnik wystawiony zmarłemu dziecku, lecz są także wyrazem bolesnego doświadczenia przez los, zrujnowania ideałów człowieka renesansowego, kryzysu światopoglądowego i prób jego przezwyciężenia. Kochanowski ukazuje Urszulkę jako erudytę i ma do siebie pretensje że nie potrafił jej ochronić. Zakończone są konsolacją – "Trenem XIX" ("Sen"); wtedy też poeta odnajduje spokój, równowagę duchową.
Mimo, iż konstrukcja dzieła ma charakter renesansowy, Kochanowski pisząc "Treny", złamał tę zasadę poetyki renesansu (persona gravis) , według której bohaterami trenów mogli być tylko zasłużeni i znani ludzie. Natomiast głównym bohaterem jego "Trenów" było zmarłe dziecko niewsławione czynami bohaterskimi; poza Urszulką w utworze występuje sam Jan Kochanowski oraz jego przewodnik po świecie filozofii – Cyceron.
Bohaterką "Trenów" nie jest tylko Urszulka; utwory stanowią autobiografię psychiki zbolałego ojca - twórcy. Są to dzieje bólu i poszukiwania filozoficzne człowieka renesansu. Chociaż "Treny" napisane są w formie cyklu, pozostają wierne kompozycyjnemu układowi treści w trenie: - pochwała zmarłego, - rozpamiętywanie poniesionej straty, - demonstrowanie żalu, - pocieszenie (tzw. konsolacja), - napomnienie, moralne wnioski.
