Szamil Basajew

Z Wikipedii

Szamil Salmanowicz Basajew Шамиль Салманович Басаев
Urodzony	14 stycznia 1965 Czeczenia, Rosja
Zmarł	10 lipca 2006 Inguszetia, Rosja
Kolekcja cytatów w Wikicytatach

Szamil Salmanowicz Basajew (ur. 14 stycznia 1965, zm. 10 lipca 2006) - przywódca rebeliantów czeczeńskich. Uznawany zarówno za patriotę walczącego o uniezależnienie Czeczenii od Rosji, jak i za jednego z najgroźniejszych terrorystów światowych – tę ostatnią opinię wyrażała nie tylko Rosja, ale też ONZ^[1], Departament Stanu USA^[2] i Komisja Europejska^[3]. Od 2003 używał pseudonimu Abdallah Szamil Abu-Idris.

Pochodził z górskiej wioski Wiedeno w południowo-wschodniej Czeczenii przy granicy z Dagestanem, z rodziny czeczeńsko-awarskiej. Ukończył dziesięcioletnią szkołę średnią w 1982. Odbył zasadniczą służbę wojskową w szeregach Armii Radzieckiej. Trzykrotnie zdawał bez powodzenia egzaminy wstępne na Wydział Prawniczy Uniwersytetu im. Łomonosowa, ostatecznie został w 1987 przyjęty na Moskiewski Instytut Inżynierów Urządzeń Rolnych (Московский институт инженеров землеустройства). Według różnych źródeł studia porzucił po roku, lub został skreślony z listy studentów za brak wyników. W tym czasie zajął się działalnością gospodarczą, m.in. składaniem i sprzedażą komputerów PC u czeczeńskiego przedsiębiorcy, Supiana Taramowa. Rozpoczął też działalność przestępczą, prowadząc nielegalny handel bronią. W czasie nieudanego przewrotu w Moskwie stanął po stronie Borysa Jelcyna.

Po jednostronnym ogłoszeniu przez Dżochara Dudajewa niepodległości Czeczenii i wprowadzeniu przez prezydenta Jelcyna stanu wyjątkowego w tej republice porwał rosyjski samolot pasażerski i zmusił go do lądowania w Ankarze, gdzie w trakcie konferencji prasowej zażądał odwołania stanu wyjątkowego w Czeczenii. Ostatecznie uwolnił zakładników, a władze tureckie pozwoliły mu na powrót do Czeczenii. Bez powodzenia startował w wyborach prezydenckich w Czeczenii w 1991 roku.

W latach 1992-1993 wraz z rosyjskimi ochotnikami walczył przeciwko Gruzji po stronie separatystycznego rządu Abchazji. Był wiceministrem obrony tego rządu. Szkolił się w obozach wojskowych w Rosji (1992 r.) i Afganistanie (1994 r.). W tym samym roku po spotkaniu z ministrem obrony Pakistanu generałem Mirani i generałem Ashrafem z ISI odbył wraz z wyselekcjonowaną grupą Czeczenów specjalistyczne przeszkolenie w działaniach dywersyjnych i partyzanckich w obozie Markaz-i-Dawar w Pakistanie.

Po wybuchu I wojny w Czeczenii uczestniczył w walkach z Rosjanami jako komendant polowy. W 1995 najechał ze swym 150 osobowym oddziałem rosyjskie miasto Budionnowsk, gdzie wraz z oddziałem zabarykadował się w szpitalu, biorąc do niewoli około 1600 zakładników, w tym pacjentki oddziału położniczego. W wyniku najazdu na skutek m.in. nieudanego frontalnego szturmu sił rosyjskich zginęło 129 osób, a ponad 400 zostało rannych. Według różnych źródeł, wśród zabitych byli ranni rosyjscy wojskowi pozbawiani życia w łóżkach szpitalnych. Po walkach i negocjacjach z Rosjanami napastników wypuszczono do Czeczenii. Po tym wydarzeniu został za nim ogłoszony w Rosji list gończy. W 1996 dowodził operacją odbicia Groznego.

Ubiegał się o urząd prezydenta Czeczenii, przegrał jednak z Asłanem Maschadowem. Objął stanowisko wicepremiera, a później premiera, z którego zrezygnował w lipcu 1998 r. Jako premier, pomimo tego że był jednocześnie ścigany rosyjskim listem gończym, uczestniczył w rokowaniach pokojowych z Rosją.

W sierpniu 1999 oddziały bojowników islamskich, kierowane przez Basajewa i Jordańczyka Omara ibn al-Chattaba, wkroczyły do Dagestanu, ogłaszając Basajewa przywódcą republiki islamskiej. Stało się to jednym z pretekstów rozpoczęcia II wojny czeczeńskiej. W czasie zdobywania przez Rosjan Groznego (2000) udało mu się zbiec, podczas wycofywania się z miasta stracił stopę. Od tego czasu prowadził walkę partyzancką. Od 2001 stał na czele zorganizowanego przez siebie "batalionu" najbardziej radykalnych bojowników. Wziął odpowiedzialność za wiele zamachów, m.in. za atak z 9 maja 2004, w którym zginęło sześć osób, w tym promoskiewski prezydent Czeczenii Achmad Kadyrow. 17 września 2004 w liście publikowanym w Internecie Szamil Basajew przyznał się do odpowiedzialności za atak zbrojny na szkołę w Biesłanie. Podał wiele szczegółów ataku, a także szczegółowy skład komanda, które go wykonywało. Jednocześnie oświadczył, że zamachy na 2 samoloty pasażerskie z 24 sierpnia oraz dwa wybuchy w Moskwie, które miały miejsce 31 sierpnia, także były dziełem jego ludzi.

W 2005 został mianowany I wicepremierem w rządzie separatystów. W czerwcu 2006 został mianowany przez separatystycznego prezydenta Doku Umarowa zastępcą i wiceprezydentem Czeczenii. Wg opinii publicznej był faktycznym dowódcą wszystkich oddziałów rebeliantów.

Zginął w nocy z 9 na 10 lipca 2006 w Inguszetii - wg szefa rosyjskiej FSB, Nikołaja Patruszewa przyczyną śmierci Basajewa była eksplozja ciężarówki Kamaz, przewożącej materiały wybuchowe. Oprócz Basajewa w wyniku najprawdopodobniej przypadkowej eksplozji zginęli też inni bojownicy: wg FSB – dwunastu, wg separatystów – trzech.

[edytuj] Przypisy

1. ↑ The new consolidated list of individuals and entities belonging to or associated with the Taliban and Al-Quaida organization as established and maintained by the 1267 committee
2. ↑ U.S. Designates Chechen Rebel Leader as Terrorist
3. ↑ Commission Regulation No 1607/2003 ... imposing certain specific restrictive measures directed against certain persons and entities associated with Usama bin Laden...