Portret artysty z czasów młodości
Z Wikipedii
Portret artysty z czasów młodości (tytuł oryginału: A Portrait of the Artist as a Young Man) - powieść autorstwa Jamesa Joyce'a publikowana w odcinkach w piśmie literackim "The Egoist" w latach 1914 - 1915; wydana w formie książkowej w 1916 jest uznawana za autobiografię Joyce'a. Przedstawia wczesne lata życia bohatera Stephana Dedalusa i jego drogę do odkrycia w sobie powołania artysty. Przyjmuje się, że w postaci Dedalusa Joyce sportretował samego siebie.
"Portret ..." jest kluczowym przykładem powieści bildungsroman w literaturze angielskiej. Joyce przedstawia proces intelektualnego, religijnego i filozoficznego dojrzewania młodego Dedalusa, który zaczyna poddawać pod wątpliwość katolickie i irlandzkie wartość, na których został wychowany. Ostatecznie bohater udaje się do Paryża, aby tam realizować się jako artysta. W powieści można zaobserwować elementy modernistyczne, które w pełni rozwiną się w Ulissesie i Finnegans Wake.
[edytuj] Wątek
Stephen Dedalus odrzuca wszelkie społeczne, rodzinne i religijne ograniczenia aby poświęcić się pisarstwu. Wiara katolicka i irlandzki nacjonalizm mają przemożny wpływ na młodego Stephena. Uczęszcza do katolickiej, surowej szkoły Clongowes Wood College. W początkowym okresie pobytu czuje się samotny, zagubiony i stęskniony za domem. Później odnajduje swoje miejsce w grupie uczniów. Radość sprawiają mu wizyty w domu rodzinnym pomimo niesnasek wśród członków rodziny wywołanych śmiercią Charlesa Parnella. Ten drażliwy temat staje się przyczyną gwałtownego sporu przy bożonarodzeniowyn obiedzie.
Ojciec Stephena, Simon, ma kłopoty finansowe i po letnim pobycie w domu Stephen dowiaduje się, że nie będzie uczęszczał do Clongowes. Rodzina przeprowadza się do Dublina, gdzie Stephen rozpoczyna naukę w prestiżowej szkole Belvedere, odnosząc sukcesy jako pisarz i aktor szkolnego teatru.
Pierwsze doświadczenie seksualne z dublińską prostytutką wywołuje poczucie winy i wstydu w Stephenie. Próbuje pogodzić młodzieńcze pożądanie z katolicką moralnością i opinią swojego środowiska.
