Pisarzowa

Z Wikipedii

Współrzędne: 49°42' N 20°3' E49.7 20.05 (Pisarzowa)


Pisarzowa
Województwo	małopolskie
Powiat	limanowski
Gmina	Limanowa
Sołtys	Andrzej Malinowski
Położenie	49° 42' N 20° 3' E
Wysokość	450-550 m n.p.m. m n.p.m.
Liczba mieszkańców (2006) • liczba ludności	ok. 2 tys.
Strefa numeracyjna (do 2005)	18
Tablice rejestracyjne	KLI
Położenie na mapie Polski Pisarzowa

Ten artykuł wymaga uzupełnienia źródeł podanych informacji.
Aby uczynić go weryfikowalnym, należy podać przypisy do materiałów opublikowanych w wiarygodnych źródłach.

Pisarzowa – wieś w województwie małopolskim, w powiecie limanowskim, w gminie Limanowa położona u podnóży Pasma Łososińskiego, w górnym odcinku potoku Smolnik (dopływu Dunajca), przy drodze Limanowa – Męcina – Nowy Sącz. Miejscowość zamieszkana jest przez górali zwanych lachami limanowskimi, którzy w swej kulturze posiadają też elementy krakowiaków.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego.

Nazwa miejscowości pochodzi najprawdopodobniej od dzierżawy jakiegoś pisarczyka (w czasach Jana Długosza zwano ją Pisarską Wsią). Przez Pisarzową biegnie linia kolejowa relacji Chabówka – Nowy Sącz (przez Limanową).

W Pisarzowej znajduje się niewielki kościółek z 1713 r. z drewnianą, trójkondygnacyjną wieżą; wokół pomniki przyrody, w centrum miejscowości 2 bary, kilka sklepów, izba regionalna, dom folkloru, dom kultury wraz z biblioteką publiczną i OSP; dworzec PKP. Szlak turystyczny zielony na Sałasz.

[edytuj] Ciekawostki historyczne

Niestety, po wojnie prusko austriackiej polecono spalić stare dokumenty wsi. Naoczny świadek, sołtys Sędzimir, w którego domu odbywało sie palenie akt, tak pisał:

"Skwierczły, kręciły, ale nijak palić nie chciały a śmierdziały". Pozostały tylko okruchy... To nie historia Pisarzowej, chronologiczna i szczegółowa. To raczej wycieczka w klimat sprzed wieków...

Pierwsze wzmianki o Pisarzowej można znaleźć w kronice kościelnej: 1315 r. – zapiski o kaplicy kościelnej 1325 r. – wieś królewska 1335 r. – osada królewska 1472 r. – na sejmie w Nowym Korczynie Kazimierz Jagiellończyk nadaje sołectwo sołtysom Stanisławowi i Maciejowi i poleca wydzielić probostwu łan ziemi.

W tym czasie we wsi było 16 kmieci posiadających role (ok. 50 ha), 4 gospodarzy na półrólkach, 3 komorników z bydłem i jeden bez bydła. Wieś dawała po dwóch żołnierzy do królewskiej piechoty łanowej, odziewała ich i uzbrajała oraz płaciła 131 groszy do skarbca (dla porównania- za wołu płaciło sie 120 groszy).

Chłopi mieli tu wiecej swobody niż we wsich szlacheckich, bo w pobliżu nie było innych wsi królewskich, więc nie opłacało się królowi tworzyć starostwa. Pańszczyzny nie odrabiano. Sadząc po zapisach testamentowych, żyjącym tu ludziom powodziło sie nieżle. Każde gospodarstwo posiadało przynajmniej pare koni, po kilkanaście sztuk bydła, kilka świń i owiec. Dziedziczył najstarszy syn, reszta rodzeństwa otrzymywała spłate. Córki zaś na wiano dostawały krowę, pierzynę, skrzynię z płótnem, korale, a czasami i trochę pieniędzy.

Ale bywały i lata nieurodzaju, co wówczas równało sie klęsce. W 1713 roku ówczesny proboszcz Pisarzowej, ks. Wąsowicz, budujący nowy kościół tak pisał: " I budowałem szczęśliwie, lubo z wielką turbulencją moją, bo nie mialem pomocy znikąd, tylko prawie gdziem co wyprosił, o tem budował. Aliście wtenczas wielka drogość była y głód był ciężki, że ludziska z głodu umierali po drogach, lasach y polach, z chwastów trawę jedli, nie mając sie czym pożywić, puchli na dysenterię, która się była zagęściła między ludzi". W 1714 r. wymarło niemal doszczętnie osiedle Słowiaków: ojciec, matka, kilku synów i wnuków, razem 17 osób.

Wiosną 1717 r. panował nieznośny głód, ludzie masowo wymierali z niedożywienia i chorób, będących nastepstwem głodu. Szerzył się tyfus, gruźlica, dezynteria. W 1846 r. nastała długotrwała susza. Ludzie jedli plewy lniane, sieczkę, korę drzew. W rezultacie- w 1847 roku wymarła 1/5 ludności wsi, ponad 100 osób.

Interesujące i specyficzne dla tej wsi są obyczaje związane z ożenkiem. Np. do 1912 prawie nikt nie żenił się w obcej wsi, a powiedzenie :" Zjedzą psi w swojej wsi, jak jest co dobrego", stało sie niepisanym prawem. Rzadkie przypadki ożenku poza wsią wymagały zgody właściciela wsi. Innym interesującym zwyczajem był obowiązek posadzenia 25 drzew owocowych przez starającego sie o ożenek, a bez komisyjnego stwierdzenia i zaświadczenia na piśmie tego faktu- nie otrzymywał zezwolenia na ślub.