Pełnik alpejski

Z Wikipedii

Pełnik europejski
Systematyka wg Reveala
Domena	jądrowce
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	naczyniowe
Nadgromada	nasienne
Gromada	okrytonasienne
Klasa	Ranunculopsida
Rząd	jaskrowce
Rodzina	jaskrowate
Rodzaj	pełnik
Gatunek	pełnik alpejski
Nazwa systematyczna
'Trollius altissimus Crantz
Synonimy
T. europaeus var. transsilvanicus (Schur) Bł.
Galeria zdjęć i grafik

Pełnik alpejski (Trollius altissimus) – gatunek byliny należący do rodziny jaskrowatych. Występuje w Europie, wyłącznie w górach: w Karpatach, Sudetach, wschodnich Alpach, oraz w Górach Dynarskich. W Polsce występuje w Tatrach, Sudetach, Pieninach, w Bieszczadach i jest rośliną rzadką. Przez niektórych botaników uważany jest za odmianę pełnika europejskiego i określany nazwą pełnika siedmiogrodzkiego.

Spis treści 1 Charakterystyka 2 Ochrona 3 Ciekawostki 4 Bibliografia

[edytuj] Charakterystyka

Pokrój 

Roślina wieloletnia o wysokości do 35 cm. Jest bardzo podobny do pełnika europejskiego, różni się od niego głównie tym, że jest od niego mniejszy i ma większe (w stosunku do wielkości rośliny) kwiaty.

Łodyga 

Wzniesiona, naga i nierozgałęziona.

Liście 

Ulistnienie skrętoległe. Liście dłoniastosieczne, składające się z 3-5 płytko wciętych i ząbkowanych odcinków. Dolne liście są długoogonkowe, środkowe krótkoogonkowe, a najwyższe są siedzące.

Kwiaty 

Duże, kuliste kwiaty o cytrynowożółtej barwie (nieco jaśniejsze, niż u pełnika europejskiego). Wyrastają przeważnie pojedynczo na szczycie łodygi. Wyglądem przypominają różę. Są pełne (stąd nazwa pełnik) i składają się z 10-15 płatków. Okwiat nie jest zróżnicowany na kielich i koronę. Osadzone spiralnie płatki zaginają się do środka i dachówkowato zachodzą na siebie, chroniąc wnętrze kwiatu. Zewnętrzne płatki są duże i barwne, wewnętrzne są węższe i przechodzą stopniowo w miodniki z nektarem. Środek kwiatu wypełniają liczne pręciki, prątniczki i słupki. Prątniczki są tej samej długości co pręciki. Kwiaty są owadopylne i lekko pachnące, kwitną od maja do lipca. Szybko przekwitają, ale na ich miejsce stopniowo zakwitają następne, tak, że okres kwitnienia wydłuża się.

Owoc 

Liczne, mające ok. 7 mm długości mieszki z długim dzióbkiem. Wypełnione są kulistymi, czarnymi nasionami, które dojrzewają już pod koniec sierpnia.

Korzeń 

Posiada krótkie kłącze.

Biotop, wymagania 

Łąki i hale górskie, ziołorośla, wilgotne piargi, nad potokami. Występuje zarówno na podłożu wapiennym, jak i granitowym. Duże skupienia tej rośliny można spotkać na zboczach Małołączniaka i Małołąckiej Przełęczy w Tatrach – tworzy tutaj całe kępy. W Tatrach występuje głównie w piętrze halnym i turniowym, ale znane są jego stanowiska na wysokości od 940 m n.p.m. (Siwa Polana) do 2135 m n.p.m. (Hawrań). Hemikryptofit. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla zespołu Polygono bistortae-Trollietum.

Roślina trująca 

Jest trujący. Zwierzęta nie jedzą go.

[edytuj] Ochrona

Roślina objęta ochroną gatunkową. Podlega ścisłej ochronie. Roślina dawniej była masowo przez górali wykopywana do przydomowych ogródków i zrywana na bukiety, co znacznie przyczyniło się do zmniejszenia jej liczebności.

[edytuj] Ciekawostki

• W czasie deszczu płatki kwiatów ciasno się stulają, chroniąc w ten sposób znajdujące się wewnątrz organy rozrodcze – pręciki i słupki.
• Przy trwającej przez dłuższy czas niepogodzie również powstają nasiona – w wyniku samozapylenia.
• Kwiat pełnika był jednym z ulubionych motywów dekoracyjnych górali]. Występował np. przy haftach serdaka.

Zobacz też: rośliny tatrzańskie.

[edytuj] Bibliografia