Pawlik Morozow
Z Wikipedii
Pawlik Morozow (Paweł Trofimowicz Morozow) (ros. Павел Трофимович (Павлик) Морозов), ur. 14 listopada 1918, zm. 3 września 1932) - chłopiec ze wsi Gierasimowka za Uralem, na poły mityczny pionier rozsławiony przez stalinowską propagandę w latach 30. XX wieku.
Według najczęściej kolportowanej wersji oficjalnej był organizatorem pierwszego oddziału pionierskiego we wsi Gierasimowka, który pomagał komunistom w organizowaniu kołchozu i skupie zboża. Przypadkowo dowiadując się o spisku kułaków, do którego należał także jego ojciec, zdemaskował plany spiskowców. Z tego powodu dziadek - kułak miał go zamordować, razem z młodszym bratem.
Celem stalinowskiej propagandy było propagowanie postawy donosicielstwa i niszczenie więzi rodzinnych (ostatniej ostoi sprzeciwu wobec totalitarnej władzy partii bolszewików). Idolizacja Pawlika miała oznaczać, że nowy sowiecki człowiek zawsze stawia dobro państwa sowieckiego nad więziami społecznymi i rodzinnymi. Denuncjator Pawlik Morozow został symbolem Komsomołu - oficjalnym wzorem do naśladowania dla sowieckich dzieci. Opisywano go w podręcznikach, stawiano mu pomniki, pisano o nim poematy, sztuki, pieśni, symfonie, nawet operę. Izaak Babel pisał scenariusz, na podstawie którego film o chłopcu miał nakręcić Siergiej Eisenstein. Film ten nosił nazwę "Łąki Bieżyńskie". Nakręcono 2/3 filmu, który zaginął w archiwach Mosfilmu. Odnaleziony w latach 60. został częsciowo odtworzony. Uwieczniano go nawet na znaczkach pocztowych i etykietkach pudełek od zapałek. Podobny epizod denuncjacji włąsnego ojca przez dziecko opisał George Orwell w swej książce Rok 1984. [1]
Pawlik Morozow urósł do rangi symbolu - dzięki niemu zaczęła obowiązywać w ZSRR oficjalna nowa moralność, w myśl której donosicielstwo i zdrada były przejawem cnoty. Zamordowane dzieci - Pawlik i jego brat - również były ofiarami systemu. By zrealizować ideał władzy totalitarnej, władze sowieckie sięgały do wszelkich metod, a świadoma demoralizacja małoletnich była jedną spośród nich.
Spis treści |
Przypisy
- ↑ Oprócz wersji oficjalnej krążyło wiele nieoficjalnych wersji czynu Pawlika Morozowa. Po upadku ZSRR opublikowano wiele alternatywnych historii o Pawliku Morozowie. Według dziennikarza i literata Jurija Drużnikowa Pawlik nigdy nie należał do organizacji pionierskiej, gdyż taka za jego życia w Gierasimowce nie istniała. Doniósł na ojca nie ze względów ideowych, lecz osobistych. Namówiła go do tego matka, by zemścić się na mężu, który ją porzucił. Ojciec pomagał uciekinierom z łagrów, dając im czyste blankiety dokumentów tożsamości do wypełnienia. Skłócony z ojcem Pawlik wskazał miejsce, w którym ojciec ukrywał blankiety. Gdy ojca aresztowano, okazało się, że matka nie jest w stanie samodzielnie utrzymać Pawlika i jego brata. Wtedy Pawlik zaczął donosić za pieniądze, gdzie chłopi chowają zboże. Pewnego dnia chłopiec i młodszy brat zostali zamordowani, a spośród pięćdziesięciu trzech głównych uczestników wydarzeń związanych z zabójstwem dzieci i powstaniem legendy o Pawliku Morozowie, dziewiętnastu zabito, dwóch najprawdopodobniej otruto, dwudziestu jeden aresztowano na podstawie donosów politycznych, trzech zachorowało psychicznie. Drużnikow nie przedstawił jednak dokumentów na poparcie swojej wersji. Według niektórych wersji nie ma żadnych dowodów na donosy autorstwa chłopca, a cały konflikt i jego zabójstwo miały charakter wyłącznie rodzinnej tragedii. Są to jednak spekulacje nie poparte jak dotąd świadectwami źrodłowymi, podobnie zresztą jak i wersja oficjalnej propagandy.
[edytuj] Bibliografia
- Robert Kuśnierz, Nie tylko Pawlik Morozow, „Mówią Wieki” 2005, nr 9, s. 26-30.
