Okręty podwodne typu XVII

Z Wikipedii

Typ U-Boota XVII - eksperymentalny typ przybrzeżnych niemieckich okrętów podwodnych.

Okręty typu XVII miały wykorzystywać nowy rodzaj napędu (turbina Waltera) pozwalającego rozwijać znacznie większe prędkości (szczególnie w zanurzeniu) oraz posiadać większy zasięg operacyjny. Plany przedstawionego w 1934 roku projektu przewidywały wyporność U-Boota 300 ton, prędkość nawodną/podwodną: 26/30 węzłów, zasięg: 2500 mil morskich przy 15 węzłach, w tym 500 mil pod wodą przy takiej samej prędkości). Takie parametry zostały przyjęte z przymrużeniem oka i projekt nie wzbudził większego zainteresowania OKM. Dopiero po osobistym spotkaniu Waltera z Dönitzem w 1937 udało się tego drugiego zainteresować projektem. W 1939 roku rozpoczęła się budowa małego statku doświadczalnego V80 (80 ton wyporności) napędzanego turbiną Waltera. Na początku 1940 roku przeprowadzono testy podczas których V80 osiągnął sensacyjną prędkość w zanurzeniu - 23 węzły.

Po takim sukcesie w 1942 roku rozpoczęto budowę nowych 4 jednostek doświadczalnych (klasy XVIIA) - U792, U793 (wyporność 277 ton, prędkość w zanurzeniu: 25 węzłów, 4 torpedy) oraz U794, U795 (wyporność: 236 ton, prędkość w zanurzeniu: 24 węzły, 4 torpedy). W czasie prób okazało się jednak, że na okrętach często zdarzają się awarie, także zespołu napędowego. Po usunięciu większości usterek w 1944 roku w okolicach Helu miał miejsce niecodzienny test. W próbach prędkości i zanurzenia na pokładzie U794 wzięło udział pięciu admirałów: Dönitz, von Friedeburg, Backenköhler, Thedsen, Godt. Podczas tej próby okręt osiągnął prędkość 25 węzłów. Ze wszystkich czterech okrętów, tylko U794 został przyjęty do służby jako okręt szkoleniowy, pozostałe, ze względu na mnóstwo defektów były używane jedynie doświadczalnie.

Ostatecznie Dönitz przeforsował kontrakt na 24 jednostki napędzane turbiną Waltera: 12 jednostek typu XVIIB (U1405 - U1416) zamówionych w stoczni Blohm & Voss i 12 jednostek typu XVIIG (U1081 - U1092) zamówionych w stoczni Germania Werft. W związku rozpoczęciem projektu elektrycznych statków typu XXII już 14 sierpnia 1943 roku wycofano zamówienie na 7 okrętów typu XVIIB i wszystkich 12 typu XVIIG.

Prace i doświadczenia związane z U-Bootami klasy XVII doprowadziły do powstania projektu dużych statków z napędem Waltera - klasy XVIII.

[edytuj] Turbina Waltera

Prof. Hellmuth Walter pracując nad projektem turbiny gazowej opracował nowy rodzaj napędu, który był uniezależniony od zewnętrznych źródeł tlenu. Turbina Waltera była systemem o zamkniętym obiegu wykorzystującym rozkład silnie stężonego nadtlenku wodoru (H₂O₂). Rozkład miał miejsce w specjalnej porcelanowej komorze, a jego produkty (przegrzana para i tlen), spalały się w komorze spalania wraz z olejem napędowym napędzając turbinę.

Tego rodzaju napęd miał znacznie mniejsze rozmiary i masę niż typowy zespół silników wysokoprężnych i elektrycznych wytwarzających podobną moc. Ponadto do pracy nie zużywał tlenu ze statku oraz eliminował potrzebę spędzania długich godzin na powierzchni przeznaczonych do ładowania akumulatorów i wymianę powietrza. Wadami systemu było znaczne ryzyko samozapłonu paliwa, duże zużycie perhydrolu (nadtlenku wodoru), skomplikowana i kosztowna budowa napędu (szczególnie instalacja komory spalania) oraz problemy z odprowadzaniem spalin.

[edytuj] Dane techniczne

	Typ XVIIB	Typ XVIIG
Wyporność (tony)
Na powierzchni:	312	314
W zanurzeniu:	337	345
Wymiary (metry)
Długość:	40,85	38,92
Szerokość:	3,20	3,35
Zanurzenie:	4,42	4,65
Napęd
	Turbiny Waltera o mocy 2500 KM napędzające pojedynczy wał śruby;
	ośmiocylindrowy silnik Deutza, spalinowy o mocy 210/77 KM i elektryczny o mocy 77 KM
Zapas paliwa:	75 ton H2O2	64 tony H2O2
Prędkość maksymalna (węzły)
W wynurzeniu:	8,5	8,5
W zanurzeniu:	21,5	21,5
Zasięg (mile morskie)
W wynurzeniu:	3000 z prędkością 8 węzłów	3000 z prędkością 8 węzłów
W zanurzeniu:	150 z prędkością 20 węzłów	114 z prędkością 20 węzłów
Uzbrojenie
Wyrzutnie torpedowe:	2 dziobowe	2 dziobowe
Torpedy:	4 kal. 533mm	4 kal. 533mm
Załoga:	19	19

[edytuj] Jednostki

[edytuj] Typ XVIIA

• U-792 - zatopiony przez załogę w Kanale Kilońskim
• U-793 - zatopiony przez załogę w Kanale Kilońskim
• U-794 - zatopiony przez załogę w Geltinger
• U-795 - zatopiony przez załogę w Kilonii

[edytuj] Typ XVIIB

• U-1405 - zwodowany 1 grudnia 1944 roku, wprowadzony do służby 21 grudnia 1944, wchodził w skład 8 Flotylli Statków Podwodnych, potem 5 Flotylli. Zatopiony przez załogę 5 maja 1945 w Eckernförde.
• U-1406 - wszedł do służby 8 lutego 1945, wchodził w skład 8 Flotylli Statków Podwodnych, potem 5 Flotylli. Zatopiony przez załogę 5 maja 1945 w Geltinger.
• U-1407 - wszedł do służby 29 marca 1945, wchodził w skład 5 Flotylli Statków Podwodnych. Zatopiony przez załogę 5 maja 1945.
• U-1408 - nie ukończony
• U-1409 - nie ukończony

[edytuj] Źródła

V.E. Tarrant Ostatni rok Kriesgmarine, maj 1944 - maj 1945, wyd. Oskar, Warszawa 2001

[edytuj] Linki zewnętrzne

Okręty klasy XVIIB (w jęz. angielskim)