Miniaturowe okręty podwodne typu Kaiten
Z Wikipedii
Kaiten (jap. 回天 - "ta, która wstrząsa niebem") to japoński miniaturowy okręt podwodny przeznaczony do ataków samobójczych, potocznie nazywany żywą torpedą, powstały poprzez umieszczenie we wnętrzu torpedy przedziału załogi i wyposażeniu go w niezbędną aparaturę nawigacyjną. Kaiteny były transportowane przez specjalnie przystosowane nawodne lub podwodne okręty-nosiciele.
Spis treści |
[edytuj] Konstrukcja
Wynalazcami kaitenów byli Sekio Nishina i Hiroshi Kuroki. Japońska marynarka zaaprobowała projekt w lutym 1944 roku. We wrześniu na wyspie Otsushima otwarto bazę do produkcji i testów. Cały projekt aż do końca wojny utrzymywano w ścisłej tajemnicy.
Opracowano 5 typów kaitenów - typy 1, 2, 3 i 4 bazowały na parogazowej torpedzie typu 93, typ 10 opierał się na elektrycznej torpedzie typu 92. Typy 2, 4 i 10 powstały tylko w niewielkich ilościach i nie zdążyły zostać wykorzystane w walkach, typ 3 być może nawet w ogóle nie zszedł z desek kreślarskich.
Kaiteny były zbyt duże, by umieścić je wewnątrz kadłuba okrętu podwodnego i wystrzeliwać przy użyciu wyrzutni. Zamiast tego były umieszczane na pokładzie okrętu. Istniało specjalne połączenie z okrętem-matką, poprzez które pilot mógł wejść do pocisku nawet wtedy, gdy okręt był zanurzony. Nosiciel zabierał na misję trzy do sześciu kaitenów.
Marynarka początkowo nalegała, aby pilot miał możliwość opuszczenia pocisku przed trafieniem w cel, w praktyce jednak ze względu na dużą prędkość okazywało się to bardzo trudne i niebezpieczne. Ci zaś, którym nie udało się zakończyć misji sukcesem, przypuszczalnie woleli zdetonować pocisk niż zmierzyć się z bezmiarem oceanu. Nie jest znany żaden przypadek ocalenia członka załogi kaitenu wystrzelonego w misji bojowej.
[edytuj] Udział w walkach
Typowy atak rozpoczynał się podpłynięciem zanurzonym okrętem podwodnym na odległość około siedmiu kilometrów i wypuszczeniem kaitenów. Pociski, znalazłszy się w odległości około kilometra od celu, osiągały głębokość peryskopową i, po wprowadzeniu przez pilota poprawek do kursu, ponownie się zanurzały i pędziły z maksymalną prędkością w obranym kierunku. W przypadku chybienia pilot miał możliwość ponownego zaatakowania.
Po raz pierwszy żywych torped użyto przeciwko amerykańskiej flocie 20 listopada 1944 roku; były stosowane do końca wojny. Okazały się jednak bronią wysoce nieskuteczną. Kiepska konstrukcja kadłuba kaitena mocno ograniczała możliwości zanurzenia nosiciela, co czyniło go łatwym łupem dla samolotów. Nawet wystrzelone kaiteny często ulegały awariom i nie docierały do celu. W efekcie jedynie dwie jednostki pływające zostały zatopione wskutek użycia kaitenów: zbiornikowiec USS "Mississinewa" 20 listopada 1944 roku oraz niszczyciel USS "Underhill" 24 lipca 1945 roku, a kilka innych zostało uszkodzonych przy stracie aż ośmiu okrętów-nosicieli.
[edytuj] Dane techniczne
[edytuj] Typ 1
- Wyporność: 8,3 t
- Długość: 14,75 m (48'4")
- Średnica: 1 m (3'3")
- Napęd: dwa parowogazowe silniki typu 93
- Prędkość maksymalna: 30 węzłów
- Zasięg: 78 mil morskich przy prędkości 12 węzłów
- Załoga: 1
- Uzbrojenie: głowica 1500 kg (3300 lbs)
[edytuj] Typ 2
- Wyporność: 18,4 t
- Długość: 16,8 m (55'2")
- Średnica: 1,35 m (4'5")
- Napęd: parowogazowy silnik typu 6
- Prędkość maksymalna: 40 węzłów
- Zasięg: 83 mile morskie przy prędkości 20 węzłów
- Załoga: 2
- Uzbrojenie: głowica 1500 kg (3300 lbs)
[edytuj] Zatopienie USS "Underhill" (DE-682)
Najpoważniejszym sukcesem kaitenów było zatopienie 24 lipca 1945 roku niszczyciela eskortowego USS "Underhill". Mimo, że misja zakończyła się sukcesem, jej przebieg obnaża niedoskonałości kaitenów.
Niszczyciel był przedstawicielem bardzo licznego typu Buckley, eskortował transport amerykańskich piechurów. Wczesnym popołudniem konwój został dostrzeżony przez okręt podwodny I-53 dowodzony przez Saichi Obę.
I-53 uzbrojony był w sześć kaitenów, z czego dwa były niesprawne. Z czterech wystrzelonych pocisków jeden został najprawdopodobniej zatopiony bombami głębinowymi "Underhilla", przynajmniej jeden został przezeń staranowany. Jeden z kaitenów trafił w jeden z okrętów transportowych, ale ładunek nie eksplodował, pilot najprawdopodobniej zawrócił i zaatakował "Underhilla".
Jeden kaiten trafił niszczyciel w okolicach maszynowni. Eksplozja potężnej głowicy, a najprawdopodobniej także kotłów oraz części amunicji dla dział rozerwała "Underhill" na dwie części. Dziobowa zatonęła niemal natychmiast, nie dając nikomu szans przeżycia, rufowa utrzymywała się na wodzie, ale po podjęciu na pokłady transportowców rozbitków została zatopiona ogniem z dział.
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Muzeum Kaitenów na wyspie Otsushima, w dawnej bazie kaitenów
- http://www.combinedfleet.com/kaiten.htm
