Lizosomalne choroby spichrzeniowe

Z Wikipedii

Ten artykuł wymaga uzupełnienia źródeł podanych informacji.
Aby uczynić go weryfikowalnym, należy podać przypisy do materiałów opublikowanych w wiarygodnych źródłach.

Lizosomalne choroby spichrzeniowe, inaczej tezauryzmozy - to rodzina około 30 chorób, których cechą charakterystyczną i wspólną są zaburzenia funkcji lizosomów.

Lizosomy zawierają kwaśne hydrolazy, które biorą udział w rozkładzie związków wielkocząsteczkowych do ich podstawowych składników budulcowych, takich jak peptydy, aminokwasy, monosacharydy, kwasy nukleinowe, kwasy tłuszczowe.

Choroby te charakteryzują się tendencją do stopniowej progresji i zwykle pojawiają się w okresie kilku miesięcy od porodu, stopniowo postępują, doprowadzając w większości przypadków do zgonu w okresie dzieciństwa lub dojrzewania płciowego.

Choroba spichrzeniowa powinna być podejrzewana u każdego chorego, u którego obserwuje się postępujące zaburzenia neurologiczne, powiększenie wątroby i/lub śledziony, oraz zaburzenia kostnienia szkieletu.

Istotą choroby jest brak enzymu, którego niedobór doprowadza do nadmiernego stężenia nierozkładanej substancji i jej odkładania (spichrzania) w organizmie. Od rodzaju spichrzanego materiału, tradycyjnie chorobę dzieli się na następujące jednostki chorobowe:

mukopolisacharydoza (MPS)
- MPS I (choroba Hurler) - niedobór α-L-iduronizazy
- MPS II (choroba Huntera) - niedobór sulfatazy iduronianu
- MPS III (choroba Sanfilippo) - sulfataza-N-heparanu
  - MPS IIIA
  - MPS IIIB
  - MPS IIIC
  - MPS IIID
- MPS IV (choroba Morquio) - sulfataza siarczanu (6)-N-acetyloglukozaminy
  - MPS IVA
  - MPS IVD
- MPS VI (choroba Maroteux-Lamy) - arylosufataza B
- MPS VII (choroba Sly) - β-glukuronidaza

gangliozydozy (GM₂)
- choroba Taya-Sachsa - heksozoaminidaza A
- choroba Sandhofffa - heksoaminidaza A i B

lipidozy
- choroba Fabry'ego - α-galaktozydaza A
- choroba Gauchera - kwaśna β-glukozydaza
- choroba Niemanna-Picka - sfingomielinaza

glikogenozy
- choroba von Gierkego
- choroba McArdle'a
- choroba Pompego - α-glukozydaza

glikoproteinozy
- fukozydoza - α-fukozydaza
- α-mannozydoza - α-mukozydaza
- aspartyloglukozaminuria - aspartyloglukozaminidaza
- sialidoza - neuraminidaza

mukolipidozy (ML)
- ML II (choroba wtrętów komórkowych) - fosfotransferaza-1-UDP-N-acetyloglukozaminy
- MLIII (polidystrofia pseudo-Hurler) - ten sam enzym, pojawia się w późniejszym okresie, nie występują neutrofile ziarniste

leukodystrofie
Zobacz więcej w osobnym artykule: leukodystrofie.
- choroba Krabbego - galaktozyloceramidaza
- leukodystrofia metachromatyczna - arylosulfataza A
- choroba Wolmana - kwaśna lipaza (występuje w dzieciństwie)
- choroba spichrzeniowa estrów cholesterolu - kwaśna lipaza (występuje w okresie dorosłym, objawia się przedwczesną miażdżycą tętnic)
- choroba Farbera - kwaśna ceramidaza
- niedobór licznych sulfataz - arylosulfataza A, B i C

Wszystkie powyższe choroby charakteryzują się brakiem skutecznego leczenia. W celu identyfikacji zagrożonych chorobą stosuje się diagnostykę genetyczną.

Stosuje się próby leczenia oparte o przeszczepienie szpiku kostnego, enzymatyczną terapię zastępczą (terapia genowa), próbuje się doprowadzić do zmniejszenia produkcji spichrzanego związku.