Konfederacja gołąbska

Z Wikipedii

Konfederacja gołąbska – konfederacja zawiązana 16 października 1672 przez szlachtę koronną przy królu Michale Korybucie Wiśniowieckim przeciwko opozycji magnackiej – malkontentom dążącym do jego detronizacji.

Kapitulacja Kamieńca Podolskiego 26 sierpnia 1672 otworzyła armii tureckiej drogę w głąb Rzeczypospolitej. Wobec zagrożenia Michał Korybut Wiśniowiecki zdecydował się na zwołanie pospolitego ruszenia województw koronnych pod wieś Gołąb w województwie lubelskim. Nie doszło jednak do wyprawy a zebrana szlachta rozpoczęła obrady. 16 października uchwalono akt konfederacji, jej celem było uspokojenie kraju wobec zagrożenia zewnętrznego i konfliktów wewnętrznych oraz obrona przywilejów średniej szlachty. W rzeczywistości związek opowiadał się po stronie króla przeciw magnackiej opozycji związanej z dworem francuskim, w której naczelne role grali prymas Mikołaj Prażmowski i hetman wielki koronny Jan Sobieski. Marszałkiem konfederacji został Stefan Stanisław Czarniecki (bratanek hetmana Stefana Czarnieckiego).

Konfederaci wysunęli szereg projektów reform ustrojowych w tym m. in. trzyletniej kadencyjności wszystkich urzędów (co było osobiście wymierzone w Sobieskiego) czy regulacji dotyczących zbierania pospolitego ruszenia.

20 października obóz pospolitego ruszenia przeniesiono pod Lublin, gdzie 10 listopada akt konfederacji podpisał monarcha. Odpowiedzią było zawiązanie przez wojsko koronne pod wodzą Sobieskiego konfederacji szczebrzeszyńskiej.

Kontynuacją obrad konfederatów gołąbskich był generalny zjazd warszawski rozpoczęty 4 stycznia 1673, celem jego było doprowadzenie do końca spraw omawianych pod Gołębiem i Lublinem. 12 marca 1673 zakończono obrady podpisaniem aktu pacyfikacji, który kończył otwarty konflikt między dworem i popierającą go szlachtą, a opozycją.