Kac
Z Wikipedii
 |
Ten artykuł wymaga dopracowania zgodnie z zaleceniami edycyjnymi. Należy w nim poprawić: większe pragnienie - sens fizjologiczny + dokładny mechanizm. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdziesz na stronie dyskusji tego artykułu. Po naprawieniu wszystkich błędów można usunąć tę wiadomość. |
Kac (z niem. Katzenjammer) – złe samopoczucie występujące kilka godzin po spożyciu nadmiernej ilości napojów alkoholowych. Etanol zawarty w napojach alkoholowych odpowiada za stan tzw. upojenia alkoholowego. Jego picie zmienia jednak metabolizm organizmu, gdyż jest on wydalany praktycznie w całości w postaci zmienionej. Najczęstszymi dolegliwościami towarzyszącymi kacowi są ból głowy i odwodnienie organizmu.
Spis treści |
[edytuj] Wchłanianie
Alkohol etylowy należy do związków chemicznych, które szybko wchłaniają się z przewodu pokarmowego. Jego absorpcja rozpoczyna się już w obrębie jamy ustnej. W ciągu 15 minut wchłonięciu ulega 50% spożytej dawki[potrzebne źródło], natomiast już w ciągu 5-10 minut po spożyciu można go wykryć we krwi. Po pewnym czasie stabilizacji stężenia alkoholu etylowego w tkankach, rozpoczyna się proces jego eliminacji.
[edytuj] Stan upojenia alkoholowego
Stan upojenia alkoholowego (Stan nietrzeźwości) zachodzi wówczas, gdy badanie wykaże stężenie ponad 0,5 promila alkoholu we krwi bądź jego obecność w wydychanym powietrzu w ilości przekraczającej 0,25 mg w 1 dm.
[edytuj] Metabolizm etanolu
Tylko kilka procent etanolu jest traconych z moczem lub poprzez drogi oddechowe - całą resztę organizm ludzki metabolizuje, głównie w hepatocytach wątroby. Tam alkohol etylowy przekształca się w aldehyd octowy, a następnie w kwas octowy. W każdym z powyższych przekształceń tworzona jest jedna cząsteczka NADH kosztem NAD+. Utworzony octan jest przekształcany do acetylo-CoA. Nagromadzenie NADH sygnalizuje organizmowi stan nasycenia energetycznego organizmu i powoduje (zobacz cykl Krebsa):
- Syntezę kwasów tłuszczowych z acetylo-CoA i hamowanie ich rozpadu (czego konsekwencją jest otyłość i stłuszczenie wątroby u osób nadużywających alkoholu).
- Podczas utleniania aldehydu tracone są cząsteczki NAD+. Aby je odzyskać, organizm przekształca pirogronian w mleczan (ten sam związek, który powstaje podczas intensywnego wysiłku fizycznego). Konsekwencją jest obniżenie pH i kwasica.
- Acetylo-CoA teoretycznie mógłby zostać spalony do CO2 podczas cyklu Krebsa, jednak po spożyciu alkoholu jest to niemożliwe z dwóch przyczyn. Po pierwsze NADPH hamuje niektóre enzymy cyklu (cykl Krebsa dostarcza energii, a NADPH sygnalizuje jego nadmiar), po drugie do włączenia nowej cząsteczki Acetylo-CoA potrzebna jest cząsteczka szczawiooctanu. Szczawiooctan jest jednak tracony, ponieważ jest przekształcany w pirogronian.
- Acetylo-CoA poza przekształcaniem w kwasy tłuszczowe może być przemieniany w ciała ketonowe, które obniżają i tak już obniżone pH.
- Tracone są przeciwutleniacze (takie jak glutation), które nie mogą być regenerowane ze względu na utratę NADP. Podczas utleniania w cytochromie P450 generowane są wolne rodniki (zobacz też: stres oksydacyjny).
Enzymy przekształcające alkohol mają różną stałą Michaelisa. Z tego powodu, w przypadku niedoboru NAD+, związek ten jest preferencyjnie wykorzystywany przez dehydrogenazę alkoholową (niższe Km), a nie przez dehydrogenzazę aldehydową (wyższe Km). Powoduje to patologiczne gromadzenie się bardzo reaktywnego aldehydu octowego, który reagując kowalencyjnie z białkami, może powodować uszkodzenie lub śmierć komórek. Inaczej niż aldehyd, etanol ulega przekształceniu ulega przekształceniu nawet przy niskim stężeniu NAD.
etanol -----(niskie Km) -----> aldehyd octowy ----- (wysokie Km) -----> kwas octowy
[edytuj] Przyczyny kaca
Wskazania jednoznacznego winowajcy objawów "kaca" nie jest proste i ta kwestia nie została ostatecznie rozstrzygnięta[1]. Jedną z koncepcji jest reaktywność aldehydu octowego, może ona być jednak kwestionowana ze względu na brak objawów kaca u osób spożywających napoje energetyzujące. Z drugiej strony, blokada enzymu usuwającego aldehyd gwałtownie zwiększa objawy kaca. Inna teoria mówi, że objawy spowodowane są odwodnieniem mózgu (mózg jest jednym z narządów, które zawierają procentowo najwięcej wody).
Możliwe, że za kac odpowiadają również minimalne ilości metanolu w alkoholu, czego dowodem może być zmniejszenie się objawów po wypiciu drobnej ilości etanolu wiele godzin "po".
Kac może być spowodowany też zmniejszeniem potencjału antyoksadacyjnego. Dowodem może być zmniejszenie objawów po podaniu związków typu NAC lub białek kurzych (tzw. teoria Pliniusza).
[edytuj] Kac a napoje energetyzujące
Wypicie napojów energetyzujących podczas picia alkoholu pozwala znacząco polepszyć wydajność metabolizmu etanolu. Jest to związane z dużą zawartością monosacharydów w tych napojach. Glukoza (w procesie glikogenolizy) jest przekształcana do pirogronianu (a ten może zostać przekształcony do szczawiooctanu). Dlatego powstały podczas metabolizmu etanolu acetylo-CoA może wejść do cyklu Krebsa i zostać spalony do ditlenku węgla. Zmniejsza to kwasicę oraz stłuszczanie narządów. Napoje energetyzujące spożyte wiele godzin po alkoholu dają dużo mniejszy efekt terapeutyczny.
Picie napojów energetyzujących wraz z alkoholem czasami jest odradzane [2]. Przyczyna tkwi w jednym z pozostałych składników - kofeina, który podobnie jak etanol, wywołuje przyspieszenie częstości skurczów serca. Obawiano się, że może to wywołać niebezpieczne zaburzenia rytmu serca.
Obecne na rynku leki przeciwko kacowi nie zawierają kofeiny. Poza monosacharydami, składnikami są związki zmniejszające pulę wolnych rodników (m.in witaminę C).
Testy dowodzą również, że wypicie alkoholu z napojem energetyzującym osłabia subiektywne odczucie upojenia alkoholowego, chociaż obiektywnie (testy koordynacji i czasu reakcji) nie była to prawda [3][4].
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Bibliografia
- Biochemia. Berg, Tymoczko, Stryer. ISBN 83-01-25379-7.
