Jan Stefani

Z Wikipedii

Jan Stefani (ur. 1746 w Pradze, zm. 24 lutego 1829 w Warszawie) – polski kompozytor, skrzypek i dyrygent Opery Narodowej.

Po ukończeniu nauki został kapelmistrzem w Pradze. Zainteresowany karierą w Rzeczypospolitej przybył na dwór króla Stanisława Augusta. Został tam zatrudniony na koncertmistrza Teatru Narodowego w Warszawie w roku 1771. Nawiązał szybko współpracę z innymi kompozytorami (również zagranicznymi) i aktorami, w tym z naczelnym animatorem Teatru Narodowego – Wojciechem Bogusławskim. Tak jak Maciej Kamieński i inni kompozytorzy zainteresował się muzyką ludową. Organizował dlatego wycieczki poza Warszawę by posłuchać muzyki ludowej. Stefani był kompozytorem pod silnym wpływem Mozarta i opèra comique. Istniała moda na melodie proste i przyjemne. Poza tym klasycyzm wyznaczał klasyczne kanony i sposoby kompozycji. Interesujące jest więc dla badaczy muzyki tego okresu swoiste "uklasycznianie" muzyki ludowej poprzez wdrażanie ją w muzykę klasyczną. Tak Stefani skomponował wiele polonezów, mazurków i krakowiaków. Był także twórcą mszy, oratoriów, a także jedenastu oper. Bez wątpienia najciekawszym i najbardziej znanym dziełem Stefaniego jest opera na podstawie libretta Wojciecha Bogusławskiego – Cud mniemany, czyli Krakowiaki i Górale. Opera zawiera śmiałe nawiązania do muzyki ludowej (polonez, krakowiak, mazur, polka), proste i lekkie arie przypominające francuskie arie tego okresu, a także zupełnie mozartowskie fragmenty muzyczne (np. Vaudeville w drugim akcie). Opera wychodzi poza klasycyzm, a stanowi klasyczny przykład opery wiejskiej, idyllicznej. Dzieło, którego premiera odbyła się w 1794 roku przyjęto z dziką euforią (nieustanne bisy, przeraźliwie hałasujący lud). W libretcie zakodowane są wyraźne pobudki powstańcze i antyzaborcze, dlatego pomimo sukcesu wystawiono ją tylko trzy razy. Karol Kurpiński wspominał tę operę jako wyjątkowo charakterystyczną i nowatorską (sam skomponował własną jej wersję – Zabobon, czyli Krakowiacy i Górale). Jednak poza zasłoną antyzaborczej euforii dopiero dzisiaj znawcy muzyki klasycyzmu zachwycają się twórczymi rozwiązaniami muzycznymi ("uklasycznienie" muzyki ludowej, wyniesienie poloneza i mazura do formy wyższej). Po odnalezieniu tej opery przez Leona Schillera mówi się o niej jako o pierwszej operze narodowej. Inne opery Stefaniego to mniej śmiałe kompozycyjnie, choć wyraziste Król w kraju rozkoszy, Drzewo zaczaytrowane i Frozyna.