Jakub Böhme
Z Wikipedii
Jakub Böhme (ur. 1575 w Starym Zawidowie, zm. 17 listopada 1624 w Görlitz) - niemiecki mistyk i filozof religii. Uważany za pierwszego filozofa piszącego po niemiecku, a nie po łacinie.
Urodził się i mieszkał do 1599 w Starym Zawidowie w Górnych Łużycach (obecnie powiat zgorzelecki). Böhme był mistrzem szewskim w Görlitz, nie mającym prawie żadnego wykształcenia. Nazywano go fanatycznym szewcem. Czytał na własną rękę Biblię, Paracelsusa i mistykę kabalistyczną, a źródłem swych pism uczynił własne wizje rzeczywistości duchowej. Pierwszą taką wizje miał w 1600 roku, druga w 1610. Wierzył, że poprzez te wizje jest lepiej predestynowany by rozumiec zwiazki miedzy Bogiem i człowiekiem.
W Aurora i Morgenrötte in Aufgang (Wschód jutrzni, 1612) starał się wyjaśnić problem występowania zła, zakładając istnienie tzw. negatywnej zasady u Boga; podobnie jak światło nie może przejawić się bez ciemności tak i Bóg, wedle Böhme, nie może istnieć bez posiadania w swej istocie przeciwieństwa dobra.
Prześladowany przez władze duchowne i świeckie Görlitz. W 1613 roku otrzymuje zakaz dalszego pisania. Wspomina o tym w Theosophische Sendbriefe: "Kiedy jednak usprawiedliwiałem się przed ministerium [urzędem proboszcza] i przedstawiałem moje racje, Pan Primarius zobowiązał mnie, bym zaprzestał pisania, na co się zgodziłem; wtedy jednak jeszcze nie rozumiałem drogi Bożej, czego Bóg chciał ode mnie." [Cyt. za Wehr 1999 s. 33] Był pierwszym filozofem piszącym w języku niemieckim i swym Philosophus Theutonicus wywarł duży wpływ na rozwój niemieckiej mistyki oraz XIX-wiecznych romantyków (m.in. Adama Mickiewicza, a także Hegla). Uważany za ojca nowoczesnego gnostycyzmu.
W roku śmierci Böhme przebywał na zamku Świny koło Bolkowa, gdzie napisał w marcu Posłanie do spragnionej i głodnej duszy, a jesienią na polecenie właściciela zamku Jana Zygmunta von Schweinichen rozpoczął niedokończoną już pracę 177 pytań człowieka kochającego Chrystusa. Część ostatniego roku życia spędził też na wygnaniu w Dreźnie. Do Görlitz powrócił krótko przed śmiercią, gdzie zmarł w wyniku gorączki na jaką zapadł w Świnach. Ostatnie słowa jakie Böhme wypowiedział przed śmiercią były: "Teraz pójdę do raju". Wiemy to z dokładnego opisu krzyża użytego w czasie pogrzebu Böhme pozostawionego przez miłośnika jego dzieł, szlachcica niemieckiego Abrahama von Franckenberg, na którym te słowa zostały wypisane.
Większość dzieł Böhme była czytana w rękopisach pochodzących, albo od samego autora, albo kopiowanych przez jego miłośników w całych Niemczech, z którymi filozof prowadził ożywioną korespondencję. Przepisywanie jego tekstów spowodowało zarzuty jakoby nie był on ich autorem, zwłaszcza że Böhme nie miał żadnego wykształcenia.
Bogaty kupiec Amsterdamski - Abraham Willemsz van Beyerland (1568-1648) kolekcjonował od roku 1610 rękopisy Böhme, przetłumaczył Corpus Hermeticum oraz kilkanaście innych jego prac na niderlandzki, skatalogował i uporządkował jego teksty. Dlatego pierwsze zebrane wydanie dzieł Böhme ukazało sie po niderlandzku w Amsterdamie w 1643 roku, podczas gdy pierwsze wydanie niemieckie Gesamtausgabe ukazało się dopiero w 1682 roku. Beyerland wydał drukiem ponad dwadzieścia prac Böhme, w tym trzy w ich niemieckim oryginale m.in. Aurorę (1634). Pracę jego kontynuował po śmierci Beyerlanda dyplomata holenderski Michael Le Blon.
W Zgorzelcu, przy nadbrzeżu Nysy Łużyckiej, zachował się dom w którym mieszkał Böhme. Został on odnowiony i obecnie znajduje się tam siedziba Stowarzyszenia Euroopera.
[edytuj] Pisma w przekładzie na język polski
- Aurora, czyli Jutrzenka o poranku, Euroopera, Zgorzelec 1998.
- Okólniki Teozoficzne, Euroopera, Zgorzelec 2005.
- Ponowne narodziny. Wyd. Brama, Poznań, 1993
- Zdania i uwagi z dzieł Jakuba Boehme, Anioła Szlązaka i Saint-Martina. (oprac. Adam Mickiewicz). Paryż, s.n., 2003
[edytuj] Literatura
- Kosian J.: Mistyka Śląska. Mistrzowie duchowości śląskiej: Jakub Boehme, Anioł Ślązak, Daniel Czepko, Wrocław 2001.
- Piórczyński J.: Absolut, człowiek, świat: studium myśli Jakuba Böhme i jej źródeł, Warszawa, 1991.
- Wehr G.: Jakob Böhme, tłum. Jerzy Prokopiuk, Wrocław 1999.
[edytuj] Zobacz też
Linki zewnętrzne:
