Gnidosz rozesłany
Z Wikipedii
| Gnidosz rozesłany | |
 |
|
| Systematyka wg Reveala | |
| Domena | jądrowce |
| Królestwo | rośliny |
| Podkrólestwo | naczyniowe |
| Nadgromada | nasienne |
| Gromada | okrytonasienne |
| Klasa | Rosopsida |
| Rząd | jasnotowce |
| Rodzina | zarazowate |
| Rodzaj | gnidosz |
| Gatunek | gnidosz rozesłany |
| Nazwa systematyczna | |
| Pedicularis sylvatica L. | |
| Sp. Pl. 607 | |
 Galeria zdjęć i grafik |
|
Gnidosz rozesłany (Pedicularis sylvatica L.) – gatunek rośliny dwuletniej lub byliny należący do rodziny zarazowatych. W Polsce częściej występuje w zachodniej częsci kraju, stopniowo zanika w kierunku wschodnim (ma u nas wschodnią granicę zasięgu).
Spis treści |
[edytuj] Morfologia
- Łodyga
- Środkowa łodyga wzniesiona do 20 cm, boczne leżące lub podnoszące się. Nie rozgałęziają się, ale na wszystkich zawiązują się kwiaty.
- Liście
- Pierzastodzielne, o odcinkach jajowatych i pierzasto klapowanych, siedzące.
- Kwiaty
- Zebrane w luźne grono, często zaczynające się tuż przy nasadzie łodygi. Kwiaty grzbieciste, wyrastają w kątach liści na krótkich szypułkach. Mają zrosłodziałkowy, dwuwargowy, rozdęty, nagi kielich z odgiętymi do tyłu, nierównymi, pięcioma, ząbkowanymi na szczycie łatkami. Kielich jest trwały, pozostaje po przekwitnięciu. Jasnopurpurowa lub jasnoróżowa (rzadko biała) korona posiada rurkę dłuższą od kielicha i osiąga 15–25 mm długości. Dolna warga korony jest nieorzęsiona, znacznie krótsza od górnej, silnie odstająca. Górna warga jest ściśnięta po bokach i wyciągnięta w dwuząbkowy dzióbek. 1 słupek, 4 dwusilne pręciki ukryte są pod górną wargą. Nektaria umieszczone u podstawy słupka, ale dostęp do nich utrudniają włoski pręcików.
- Owoc
- Dwukomorowa, schowana wewnątrz trwałego i dłuższego kielicha, okrągła torebka.
- Korzeń
- Posiada ssawki, którymi wrasta w korzenie sąsiadujących roślin.
[edytuj] Biologia
Półpasożyt pobierający od roślin żywicielskich wodę i sole mineralne za pomocą ssawek. Jej cykl życiowy trwa 2 lata. Roślina miododajna, owadopylna, kwitnie od maja do lipca, zapylana jest przeważnie przez trzmiele. Roślina trująca.
[edytuj] Ekologia
Zasiedla mokre, kwaśne łąki, zwłaszcza bliźniczkowe i torfowiska niskie i przejściowe. Czasami występuje także w wielkoturzycowych szuwarach i na wrzosowiskach. Roślina kwasolubna, występująca na glebach kwaśnych lub bardzo kwaśnych. W górach występuje po piętro subalpejskie. Populacje liczą przeważnie kilkadziesiąt do kilkuset osobników. Hemikryptofit. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla All. Violion caninae i Ass. Nardo-Juncetum squarrosi[1].
[edytuj] Zagrożenia i ochrona
Roślina objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Występuje w wielu rezerwatach przyrody i parkach narodowych, m.in. w Ojcowskim, Pienińskim, Poleskim, Świętokrzyskim. Głównym zagrożeniem dla gatunku jest osuszanie podokłych terenów, na których występuje.
[edytuj] Przypisy
- ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
[edytuj] Bibliografia
- W. Szafer, S. Kulczyński, P. Pawłowski: Rośliny Polskie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1967.
- M. Nowiński: Chwasty łąk i pastwisk. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1966.
- Halina Pięknoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: Multico Oficyna Wyd., 2006. ISBN 978-83-7073-444-2.
